بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران
چکیده: (388 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: با توجه به محدودیت منابع آبی مورد نیاز کشاورزی در ایران، ارائه روش های موثر در کاهش آثار منفی خشکی بر عملکرد گیاهان زراعی از مهم مطالعات مهم به نژادی می باشد. تحمل به تنشخشکی در گیاهان زراعی دارای اهمیت ویژهای است. با استفاده از ارقام مختلف گیاهان زراعی که در در تنش خشکی قادر به تولید عملکرد نسبتاً مناسب باشند، میتوان با اطمینان بیشتری آن ها را در ناحیه های خشک و نیمه خشک کشت نمود.
مواد و روش ها: به منظور بررسی و مقایسه عملکرد ژنوتیپهای لوبیا چیتی بر اساس شاخصهای تحمل و حساسیت، آزمایشی در دو محیط بدونتنش و تنشخشکی در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین اجرا گردید. 24 ژنوتیپ لوبیا چیتی به همراه رقم شاهد غفار (در مجموع 25 ژنوتیپ) در قالب طرح لاتیس با دو تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. در این مطالعه شاخص بهره وری متوسط، شاخص میانگین هندسی بهره وری، شاخص تحمل به تنش، شاخص حساسیت به تنش و شاخص تحمل ارزیابی شدند.
یافته ها: تنش خشکی منجر به کاهش معنیدار صفات مورد بررسی شد. از بین ژنوتیپ های بررسی شده در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی، ژنوتیپ KS21578
بهترتیب با 2805 و 1719 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. کمترین عملکرد دانه در ژنوتیپ KS21591 و ژنوتیپ KS21596 بهترتیب در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی بدست آمد. بر اثر تنش خشکی، عملکرد دانه ژنوتیپهای بررسی شده 49 درصد کاهش نشان داد.
تنش خشکی باعث افزایش دوره گلدهی و رسیدگی در ژنوتیپها شد. بیشترین مقدار شاخصتحمل به تنش (1086/6)، شاخص بهره وری متوسط (2124/8) و شاخص میانگین هندسی بهره وری (2054/2) به ژنوتیپ KS21578 تعلق گرفت. همچنین، بیشترین و کمترین مقدار شاخص تحمل (به ترتیب 1288/6 و 126/4) به ترتیب در رقم غفار (شاهد) و لاین KS21591 مشاهده شد. کمترین مقدار شاخص حساسیت به تنش (0/2) نیز در ژنوتیپ KS21585 بدست آمد.
نتیجهگیری: بطور کلی، بر اساس عملکرد دانه لوبیا در دو شرایط آبیاری معمول و تنشخشکی و ارزیابی شاخص های تحمل تنش و نیز نمودار دو طرفه شاخصهای میانگین هندسی تولید و شاخص حساسیت به تنش و با در نظر گرفتن دوره رسیدگی، فرم بوته و بازارپسندی دانه در مجموع تعداد 8 ژنوتیپ لوبیا چیتی جهت آزمایش گزینش گردیدند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح براي تنش هاي زنده و غيرزنده محيطي دریافت: 1400/2/12 | ویرایش نهایی: 1401/3/1 | پذیرش: 1400/11/17 | انتشار: 1401/1/10