پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

این تحقیق با هدف برآورد میزان پایداری واریته‌های سورگوم علوفه‌ای و مشخص کردن واریته‌های با عملکرد علوفه بالا و پایدار تحت دو شرایط مختلف کشت بهاره و تابستانه انجام گرفت. بر این اساس هفت واریته سورگوم علوفه‌ای به مدت سه سال در دو محیط کشت بهاره (E1) و تابستانه(E2) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام گرفت. نتایج تجزیه مرکب عملکرد علوفه تر و خشک نشان داد اثر محیط، اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط از نظر آماری معنی دار است. معنی دار بودن اثر متقابل واریته×محیط نشان­دهنده واکنش متفاوت واریته‌ها از محیطی به محیطی دیگر بود. لذا تجزیه پایداری با روش GGEبای پلات انجام و نتایج حاکی از توجیه 8/94 درصد از کل تغییرات عملکرد علوفه تر و 5/76 درصد از کل تغییرات عملکرد علوفه خشک، با دو مولفه اول و دوم GGE بای پلات داشت. در نمودار GGE بای پلات رتبه پایداری عملکرد علوفه تر واریته‌ها به صورت NECTAR≈CHOPPER≈ KFS2>KFS3>KFS1 بود و واریته‌های NECTAR و KFS3 بالاترین عملکرد علوفه تر در بین واریته‌های مورد مطالعه را داشتند. در حالی که در مورد عملکرد علوفه خشک رتبه پایداری به­صورت PACIFICBMR>KFS1>KFS2 و بالاترین عملکرد علوفه خشک مربوط به واریته‌های NECTAR و SPEEDFEED بود. بر اساس منابع تغییر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ×محیط، واریته NECTAR از نظر علوفه تر در هر دو شرایط کشت تابستانه و بهاره و از نظر علوفه خشک واریته NECTAR در شرایط کشت تابستانه و واریته SPEEDFEED در شرایط کشت بهاره، واریته‌های برتر با سازگاری خصوصی بالا بودند. براساس بای‌پلات ژنوتیپ ایده‌آل فرضی، واریته NECTAR براساس هر دو مقوله پایداری و میانگین عملکرد، بهتر از سایر واریته‌‌ها در هر دو شرایط کشت بود و سازگاری عمومی بالایی داشت.