پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

این پژوهش به بررسی پایداری عملکرد 10 رقم آفتابگردان آزادگرده‌افشان در 6 منطقه شامل قم،­ گنبد،­ اصفهان، اسلام آباد، کرج و شاهرود در سال زراعی 1391 انجام شد. طرح آزمایشی مورد استفاده در تمامی مناطق بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. آزمون یک‌نواختی واریانس اشتباهات آزمایشی با استفاده از آزمون بارتلت انجام شد و نتیجه آن نشان داد که واریانس­ها یک‌نواخت بوده و می­توان عملیات تجزیه مرکب را برای کل داده­ها انجام داد. تجزیه واریانس ساده نشان داد که بین ژنوتیپ­ها تنوع قابل ملاحظه‌ای وجود دارد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در سطح احتمال یک درصد معنی­دار شد. و این نشان­دهنده این است که ژنوتیپ­ها در محیط­های مختلف عملکرد متفاوتی داشته­اند. اثر محیط در سطح احتمال یک درصد معنی­دار شد و بالاترین مقدار از مجموع مربعات کل را به خود اختصاص داد. بر اساس نتایج روش ضریب تغییرات و روش واریانس محیطی، ارقام Berezance و R453 و Favorit و Zaria ارقام پایدار شناخته شدند که علاوه بر داشتن کمترین میزان واریانس و ضریب تغییرات دارای عملکرد بالایی نیز بودند. تجزیه واریانس پایداری شوکلا نشان داد، ارقام Favorit و R453 و Zaria دارای عملکرد بالاتر از میانگین کل بودند و جزء پایدارترین ژنوتیپ­ها بودند. در مقابل، ارقام Bulg3، Bulg5 و Sor ناپایدارترین ارقام بودند. با توجه به آماره­ی اکووالانس ریک، به­ترتیب ارقام Favorit و R453 و Record و Zaria دارای کمترین میزان رتبه اکووالانس ریک بودند که تمامی این ارقام به جز رقم Record دارای عملکردی بالاتر از میانگین بوده و ارقام پایدار شناخته شدند. نتایج حاصل از روش تای نشان داد که ارقام Zaria و Record دارای 0=α و پایداری متوسط بودند.