ببهمنظور ارزیابی تحمل به خشکی و گروهبندی ژنوتیپهای مقاوم و حساس 86 ژنوتیپ بومی و تجاری گندم نان در مرحله جوانهزنی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار و دو سطح پتانسیل اسمزی صفر (شاهد) و 4- بار اجرا گردید. جهت ایجاد محیط تنش از ماده پلیاتیلن گلیکول 6000 استفاده شد. صفات مورفولوژیکی مختلف، 8 روز پس از کشت بذرها بر روی گیاهچهی حاصل مورد بررسی قرار گرفتند. تمامی صفات موردبررسی بهجز تعداد ریشهچه بین دو سطح پتانسیل اسمزی تفاوت معنیداری در سطح یک درصد مشاهده شد. بهعبارتدیگر تعداد ریشهچه در ژنوتیپهای مختلف، متأثر از تنش خشکی واقع نشده است. همچنین اثر ژنوتیپ و ژنوتیپ × محیط در مورد تمامی خصوصیات مورد بررسی در سطح یک درصد معنیدار گردید. در اثر تنش، کلیه شاخصهای جوانهزنی کاهش یافتند اما این کاهش در همه صفات به یکمیزان نبود، مثلاً در طول ساقهچه محسوستر از کاهش در طول ریشهچه بود. با تجزیه رگرسیون گامبهگام مدل رگرسیونی شش متغیره برای شرایط شاهد و مدل رگرسیونی دومتغیره برای شرایط تنش به دادههای آزمایشی برازش یافت. با استفاده از تجزیه کلاستر ژنوتیپها بر اساس کلیه صفات اندازهگیری شده در مرحله جوانهزنی در هر دو محیط بهطور مجزا گروهبندی شدند. در هر محیط ژنوتیپها در دو گروه عمده قرار گرفتند که در محیط تنش ژنوتیپهای حساس و محتمل در دو گروه متفاوت طبقهبندی شدند. با استفاده از نمودار بایپلات حاصل از دو مؤلفه اصلی اول بر روی شاخصهای تحمل و حساسیت بر اساس وزن خشک زیتوده در دو محیط شاهد و تنش، ژنوتیپهای حساس و مقاوم در مرحله جوانهزنی تمایز یافتند. بر اساس این نمودار ژنوتیپهای خزر 1، خوی، چمران و مهدوی جزء ژنوتیپهای مقاوم و ژنوتیپهای بولانی، سیمینه و گلستان بهعنوان حساس شناسایی شدند.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |