پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

  به منظور بررسی واکنش ارقام ماش نسبت به تنش خشکی انتهای فصل در شرایط آب و هوایی زابل، شش رقم ماش در سال 1386 در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط بدون تنش و دارای تنش خشکی مورد مطالعه قرار گرفتند. آبیاری در هر دو محیط تنش­دار و بدون تنش تا 50 درصد گلدهی به طور یکسان انجام شد. در محیط دارای تنش خشکی، آبیاری از 50 درصد گلدهی تا رسیدگی محصول و برداشت قطع شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی تاثیر منفی بر کلیه صفات در ارقام مورد بررسی دارد. بیشترین آسیب مربوط به عملکرد دانه و کمترین آسیب مربوط به وزن هزار دانه بود. به منظور ارزیابی تحمل به تنش خشکی در ارقام مورد بررسی از شاخص­های کمی مقاومت به خشکی مانند میانگین ریاضی بهره­وری ( MP )، میانگین هندسی بهره­وری ( GMP )، شاخص تحمل به خشکی ( STI )، شاخص تحمل ( TOL )، شاخص حساسیت به تنش ( SSI )، شاخص میانگین هارمونیک بهره­وری ( HARM ) استفاده شد. بر اساس شاخص­های فوق رقم PUSA مقاوم­ترین و ارقام MN22 و MN92 حساس­ترین ارقام به تنش خشکی شناخته شدند. به منظور درک بیشتر ارتباط بین شاخص­ها از تجزیه به مؤلفه­های اصلی استفاده شد. دو مؤلفه اول جمعاً 99 درصد از تغییرات مربوط به شاخص‌ها را توجیه نمودند. نمودار بای ­ پلات نیز مسئله تحمل بالای رقم PUSA و حساسیت ارقام MN22 و MN92 نسبت به تنش خشکی را مورد تاکید قرار داد.