دوره 15، شماره 48 - ( زمستان 1402 )
جلد 15 شماره 48 صفحات 153-140 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Seyfi R, Jahanbakhsh S, Farzaneh S, Ebadi A, Seif Amiri S. (2023). Effect of Irrigation Levels on Relationships between Yield and Yield Components of Soybean Promising Cultivars and Lines. J Crop Breed. 15(48), 140-153. doi:10.61186/jcb.15.48.140
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1449-fa.html
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1449-fa.html
سیفی رسول، جهانبخش گده کهریز سدابه، فرزانه سلیم، عبادی علی، سیف امیری صابر. تأثیر سطوح آبیاری بر روابط بین عملکرد و اجزای عملکرد ارقام و لاین های امیدبخش سویا پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی 1402; 15 (48) :153-140 10.61186/jcb.15.48.140
رسول سیفی1 
، سدابه جهانبخش گده کهریز* 2، سلیم فرزانه3 ، علی عبادی2 ، صابر سیف امیری4
، سدابه جهانبخش گده کهریز* 2، سلیم فرزانه3 ، علی عبادی2 ، صابر سیف امیری4
1- دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه آموزش مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، رشته ژنتیک و به‌نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
2- استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
3- دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
4- عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مغان
2- استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
3- دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
4- عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مغان
چکیده: (1158 مشاهده)
مقدمه و هدف: سویا (Glycine max L.) گیاهی یک‌ساله و خودگشن، دیپلوئید، متعلق به تیره نخود Leguminosae میباشد و از مهم‌ترین گیاهان روغنی در جهان محسوب میشود. مقدار عملکرد روغن سویا بخش اقتصادی آن میباشد که به عملکرد دانه و اجزای آن به آن وابسته می باشد. شناخت روابط بین این صفات و روابط آنها برای اصلاحگران اهمیت زیادی دارد. گزارش‌های مختلفی از روابط بین صفات با میزان عملکرد دانه در سویا وجود دارد؛ لذا در این تحقیق به بررسی پاسخ ارقام و لاینهای مختلف سویا، از نظر عملکرد و اجزای عملکرد در سه سطح تنش خشکی و نرمال برای انتخاب صفاتی که میتوانند به‌عنوان معیارهای انتخاب برای گزینش ارقام و لاین ها مدنظر باشند، پرداخته شده است.
مواد و روش ها: به‌منظور ارزیابی اثر استرس خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک ارقام و لاینهای مختلف سویا و تحلیل روابط بین صفات برای انتخاب ارقام مقاوم و سازگار با شرایط خشک ایران، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. در این تحقیق سطوح آبیاری شامل: 1- آبیاری کامل 2- تنش بعد از گلدهی 3- تنش بعد از غلافدهی به‌عنوان عامل اصلی و ارقام و لاینهای سویا به‌عنوان عامل فرعی در چهار تکرار بود.
یافته ها: بین فاکتور اصلی (تنش خشکی) از نظر صفات ارتفاع بوته، سطح برگ، طول نیام، تعداد دانه در نیام، وزن خشک بوته، وزن دانه در هر نیام، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد اقتصادی و عملکرد بوته در واحد سطح و بین سطوح فاکتور فرعی (ارقام و لاین) از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی اختلاف معنی‌داری در سطوح احتمال 5 و 1 درصد مشاهده شد. از نظر اثر متقابل فاکتور اصلی و فرعی فقط صفات ارتفاع بوته، طول نیام، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، وزن دانه در هر نیام و عملکرد بیولوژیک اختلاف معنی‌داری در سطوح احتمال 5 و 1 درصد داشتند. با افزایش تنش از مرحله گلدهی به مرحله غلافدهی عملکرد و اجزای عملکرد کم شده و نسبت به شرایط آبیاری کامل کم شد. تیمار بدون تنش (نرمال) با میانگین 3134/40 کیلوگرم بیشترین عملکرد را نشان داد و نسبت به تیمار تنش بعد از غلافدهی حدود 11/75 درصد عملکرد بیشتری را تولید نمود به عبارتی با افزایش شدت تنش عملکرد دانه کم شد. در بین ارقام مورد مطالعه از نظر عملکرد و اجزای عملکرد لاین آرین و ژنوتیپ DPX به‌عنوان ارقام برتر و ارقام کوثر، پارسا و صبا نیز کمترین عملکرد را داشتند.
نتیجه گیری: با افزایش تنش از مرحله گلدهی به محله غلافدهی عملکرد و اجزای عملکرد کم شد و نسبت به شرایط آیاری کامل کاهش داشت. تیمار بدون تنش (نرمال) با میانگین 3134/40 کیلوگرم بیشترین عملکرد را نشان داده و نسبت به تیمار تنش بعد از غلافدهی حدود 11/75 درصد عملکرد بیشتری داشت، به عبارتی با افزایش تنش، عملکرد دانه کاهش یافت. در بین ارقام مورد نیز مطالعه از نظر عملکرد و اجزای عملکرد لاین آرین و ژنوتیپ DPX به‌عنوان ارقام برتر و لاینهای کوثر، پارسا و صبا به‌عنوان لاینهای ضعیف بودند.
مواد و روش ها: به‌منظور ارزیابی اثر استرس خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک ارقام و لاینهای مختلف سویا و تحلیل روابط بین صفات برای انتخاب ارقام مقاوم و سازگار با شرایط خشک ایران، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. در این تحقیق سطوح آبیاری شامل: 1- آبیاری کامل 2- تنش بعد از گلدهی 3- تنش بعد از غلافدهی به‌عنوان عامل اصلی و ارقام و لاینهای سویا به‌عنوان عامل فرعی در چهار تکرار بود.
یافته ها: بین فاکتور اصلی (تنش خشکی) از نظر صفات ارتفاع بوته، سطح برگ، طول نیام، تعداد دانه در نیام، وزن خشک بوته، وزن دانه در هر نیام، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد اقتصادی و عملکرد بوته در واحد سطح و بین سطوح فاکتور فرعی (ارقام و لاین) از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی اختلاف معنی‌داری در سطوح احتمال 5 و 1 درصد مشاهده شد. از نظر اثر متقابل فاکتور اصلی و فرعی فقط صفات ارتفاع بوته، طول نیام، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، وزن دانه در هر نیام و عملکرد بیولوژیک اختلاف معنی‌داری در سطوح احتمال 5 و 1 درصد داشتند. با افزایش تنش از مرحله گلدهی به مرحله غلافدهی عملکرد و اجزای عملکرد کم شده و نسبت به شرایط آبیاری کامل کم شد. تیمار بدون تنش (نرمال) با میانگین 3134/40 کیلوگرم بیشترین عملکرد را نشان داد و نسبت به تیمار تنش بعد از غلافدهی حدود 11/75 درصد عملکرد بیشتری را تولید نمود به عبارتی با افزایش شدت تنش عملکرد دانه کم شد. در بین ارقام مورد مطالعه از نظر عملکرد و اجزای عملکرد لاین آرین و ژنوتیپ DPX به‌عنوان ارقام برتر و ارقام کوثر، پارسا و صبا نیز کمترین عملکرد را داشتند.
نتیجه گیری: با افزایش تنش از مرحله گلدهی به محله غلافدهی عملکرد و اجزای عملکرد کم شد و نسبت به شرایط آیاری کامل کاهش داشت. تیمار بدون تنش (نرمال) با میانگین 3134/40 کیلوگرم بیشترین عملکرد را نشان داده و نسبت به تیمار تنش بعد از غلافدهی حدود 11/75 درصد عملکرد بیشتری داشت، به عبارتی با افزایش تنش، عملکرد دانه کاهش یافت. در بین ارقام مورد نیز مطالعه از نظر عملکرد و اجزای عملکرد لاین آرین و ژنوتیپ DPX به‌عنوان ارقام برتر و لاینهای کوثر، پارسا و صبا به‌عنوان لاینهای ضعیف بودند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح براي تنش هاي زنده و غيرزنده محيطي
دریافت: 1401/10/24 | پذیرش: 1402/7/1
دریافت: 1401/10/24 | پذیرش: 1402/7/1
فهرست منابع
1. Akhter, M., & Sneller, C. (1996). Yield and yield components of early maturing soybean genotypes in the mid‐south. Crop science, 36(4), 877-882. [DOI:10.2135/cropsci1996.0011183X0036000400010x]
2. Ali, M. A., Abbas, A., Niaz, S., Zulkiffal, M., & Ali, S. (2009). Morpho-physiological criteria for drought tolerance in sorghum (Sorghum bicolor) at seedling and post-anthesis stages. Int J Agric Biol, 11(6), 674-680.
3. Amiri, S., Rafiee, M., Daneshian, J., & Khorgamy, A. (2022). Effect of drought stress on morphological and biochemical characteristics of soybean genotypes in the second crop. Iranian Journal of Field Crop Science, 53(2), 45-55.
4. Anda, A., Simon, B., Soós, G., Teixeira da Silva, J. A., & Kucserka, T. (2019). Crop-water relation and production of two soybean varieties under different water supplies. Theoretical and Applied Climatology, 137, 1515-1528. [DOI:10.1007/s00704-018-2660-9]
5. Arshad, M., Ali, N., & Ghafoor, A. (2006). Character correlation and path coefficient in soybean Glycine max (L.) Merrill. Pakistan Journal of Botany, 38(1), 121.
6. Asl, K., Mazaheri, D., & Peighambari, S. (2003). Effect of four irrigation intervals on the seed yield and quantitive characteristics of sunflower cultivars. Iranian Journal Agricultural Science, 34, 293-301.
7. Ayub, K., Mir, H., & Amjad, K. (2000). Heritability and interrelationship among yield determining components of soybean varieties. Pakistan Journal of Agricultural Research, 16(1), 5-8.
8. Bangar, N., Mukhekar, G., Lad, D., & Mukhekar, D. (2003). Genetic variability, correlation and regression studies in soybean. Journal of Maharashtra Agricultural Universities (India).
9. Bihamta, M., Shirkavand, M., Hasanpour, J., & Afzalifar, A. (2018). Evaluation of durum wheat genotypes under normal irrigation and drought stress conditions. Journal of Crop Breeding, 9(24), 119-136. [DOI:10.29252/jcb.9.24.119]
10. Bizeti, H. S., Carvalho, C. G. P. d., Souza, J. R. P. d., & Destro, D. (2004). Path analysis under multicollinearity in soybean. Brazilian archives of biology and technology, 47, 669-676. [DOI:10.1590/S1516-89132004000500001]
11. Bolat, I., Dikilitas, M., Ercisli, S., Ikinci, A., & Tonkaz, T. (2014). The effect of water stress on some morphological, physiological, and biochemical characteristics and bud success on apple and quince rootstocks. The Scientific World Journal, 2014. [DOI:10.1155/2014/769732]
12. Boyer, J., & Westgate, M. (2004). Grain yields with limited water. Journal of Experimental Botany, 55(407), 2385-2394. [DOI:10.1093/jxb/erh219]
13. Brock, R. (1977). Prospects and perspectives in mutation breeding. Genetic diversity in plants, 117-132. [DOI:10.1007/978-1-4684-2886-5_12]
14. Cruz de Carvalho, M. H. (2008). Drought stress and reactive oxygen species: production, scavenging and signaling. Plant signaling & behavior, 3(3), 156-165. [DOI:10.4161/psb.3.3.5536]
15. Desclaux, D., Huynh, T. T., & Roumet, P. (2000). Identification of soybean plant characteristics that indicate the timing of drought stress. Crop science, 40(3), 716-722. [DOI:10.2135/cropsci2000.403716x]
16. Farshadfar, E., Poursiahbidi, M. M., & Abooghadareh, A. P. (2012). Repeatability of drought tolerance indices in bread wheat genotypes. International Journal of Agriculture and Crop Sciences, 4(13), 891-903.
17. Fotokian, M. H. (2012). Study of heritability, path and factor analysis. دانش زراعت-دانشور علوم زراعی سابق, 2(4).
18. Gang, D. R., Wang, J., Dudareva, N., Nam, K. H., Simon, J. E., Lewinsohn, E., & Pichersky, E. (2001). An investigation of the storage and biosynthesis of phenylpropenes in sweet basil. Plant physiology, 125(2), 539-555. [DOI:10.1104/pp.125.2.539]
19. Guimarães-Dias, F., Neves-Borges, A. C., Viana, A. A. B., Mesquita, R. O., Romano, E., Grossi-de-Sá, M. d. F., . . . Alves-Ferreira, M. (2012). Expression analysis in response to drought stress in soybean: Shedding light on the regulation of metabolic pathway genes. Genetics and Molecular Biology, 35, 222-232. [DOI:10.1590/S1415-47572012000200004]
20. Hlaváčová, M., Klem, K., Rapantová, B., Novotná, K., Urban, O., Hlavinka, P., . . . Pohanková, E. (2018). Interactive effects of high temperature and drought stress during stem elongation, anthesis and early grain filling on the yield formation and photosynthesis of winter wheat. Field Crops Research, 221, 182-195. [DOI:10.1016/j.fcr.2018.02.022]
21. Iqbal, S., Mahmood, T., Ali, M., Anwar, M., & Sarwar, M. (2003). Path coefficient analysis in different genotypes of soybean (Glycine max (L) Merril). Pakistan Journal of Biological Sciences (Pakistan). [DOI:10.3923/pjbs.2003.1085.1087]
22. Jabereldar, A. A., El Naim, A. M., Abdalla, A. A., & Dagash, Y. M. (2017). Effect of water stress on yield and water use efficiency of sorghum (Sorghum bicolor L. Moench) in semi-arid environment. International Journal of Agriculture and Forestry, 7(1), 1-6.
23. Kamrava, S., Babaeian Jolodar, N., & Bagheri, N. (2017). Evaluation of drought stress on chlorophyll and proline traits in soybean genotypes. Journal of Crop Breeding, 9(23), 95-104. [DOI:10.29252/jcb.9.23.95]
24. Karimi, R., Hadi, H., & Tajbakhsh Shishavan, M. (2016). Exploring the possibility of reducing deficit water stress damage on yield of forage sorghum by foliar application of salicylic acid and zinc sulphate. Journal of Crops Improvement, 18(2), 507-520.
25. Kohkan, H., Mohammadi, A., Alishah, O., & Hezarjaribi, E. (2015). Study on relationships among yield and some agronomic traits using Path Coefficient analysis in Pure lines Soybean. Applied Field Crops Research, 28(106), 29-36.
26. Kumudini, S., Hume, D., & Chu, G. (2002). Genetic improvement in short‐season soybeans: II. Nitrogen accumulation, remobilization, and partitioning. Crop science, 42(1), 141-145. [DOI:10.2135/cropsci2002.0141]
27. Liu, F., Andersen, M. N., & Jensen, C. R. (2004). Root signal controls pod growth in drought-stressed soybean during the critical, abortion-sensitive phase of pod development. Field Crops Research, 85(2-3), 159-166. [DOI:10.1016/S0378-4290(03)00164-3]
28. Maleki, A., Naderi, A., Naseri, R., Fathi, A., Bahamin, S., & Maleki, R. (2013). Physiological performance of soybean cultivars under drought stress. Bulletin of Environment, Pharmacology and Life Sciences, 2(6), 38-44.
29. Manavalan, L. P., Guttikonda, S. K., Phan Tran, L.-S., & Nguyen, H. T. (2009). Physiological and molecular approaches to improve drought resistance in soybean. Plant and cell physiology, 50(7), 1260-1276. [DOI:10.1093/pcp/pcp082]
30. Masoudi, B., Bihamta, M., Babaei, H., & Peyghambari, S. (2009). Evaluation of genetic diversity for agronomic, morphological and phenological traits in soybean. Seed and plant.
31. Masoumi, H., Darvish, F., Daneshian, J., Normohammadi, G., & Habibi, D. (2011). Effects of water deficit stress on seed yield and antioxidants content in soybean (Glycine max L.) cultivars. Afr. J. Agric. Res, 6(5), 1209-1218.
32. Mazaherilaghab, H., Nori, F., Zare-Abyane, H., & Vafaei, H. (2001). Effect of final irrigation on important traits of three varieties of sunflower in dry land farming. Journal of Agricultural Research, 1, 41-44.
33. Menezes, C., Saldanha, D., Santos, C., Andrade, L., Júlio, M. M., Portugal, A., & Tardin, F. (2015). Evaluation of grain yield in sorghum hybrids under water stress. Genetics and Molecular Research, 14(4), 12675-12683. [DOI:10.4238/2015.October.19.11]
34. Miransari, M., Riahi, H., Eftekhar, F., Minaie, A., & Smith, D. (2013). Improving soybean (Glycine max L.) N 2 fixation under stress. Journal of Plant Growth Regulation, 32, 909-921. [DOI:10.1007/s00344-013-9335-7]
35. Munns, R., Greenway, H., Delane, R., & GIBBS, J. (1982). Ion concentration and carbohydrate status of the elongating leaf tissue 4 Hordeum vulgare growing at high external NaCl: II. CAUSE OF THE GROWTH REDUCTION. Journal of Experimental Botany, 33(4), 574-583. [DOI:10.1093/jxb/33.4.574]
36. Namdari, M., & Mahmoodi, S. (2013). Evaluation of grain yield and yield components in intercropping of dwarf and tall cultivars of soybean (Glycine max L.). Iranian Journal of Crop Sciences, 15(1).
37. Narjesi, V., Zeinali Khangah, H., & Zali, A. (2008). Evaluation of genetic diversity for agronomic, morphological and phenological traits in Soybean. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 41, 227-235.
38. Navabpour, S., Hezarjaribi, E., & Mazandarani, A. (2017). Evaluation of drought stress effects on important agronomic traits, protein and oil content of soybean genotypes. Environmental Stresses in Crop Sciences, 10(4), 491-503.
39. NILAHAYATI, N., NAZIMAH, N., HANDAYANI, R. S., SYAHPUTRA, J., & RIZKY, M. (2022). Agronomic diversity of several soybean putative mutant lines resulting from gamma-rays irradiation in M6 generation. Nusantara Bioscience, 14(1). [DOI:10.13057/nusbiosci/n140104]
40. Ohashi, Y., Saneoka, H., & Fujita, K. (2000). Effect of water stress on growth, photosynthesis, and photoassimilate translocation in soybean and tropical pasture legume siratro. Soil Science and Plant Nutrition, 46(2), 417-425.
41. Pazouki, H., Sarai Tabrizi, M., & Babazadeh, H. (2021). Evaluating the Effects of Run off on Khadijeh Khatoun Basin Using MPSIAC Model. Journal of Environmental Science and Technology, 23(2), 87-102.
42. Pedersen, P., & Lauer, J. G. (2004). Response of soybean yield components to management system and planting date. Agronomy Journal, 96(5), 1372-1381. [DOI:10.2134/agronj2004.1372]
43. Peghambi, S. A., Khani, M. T., Babaei, H. R., & Alipour, H. (2017). Evaluation of tolerance to water deficit stress in diverse soybean genotypes. Iranian Journal of Field Crop Science, 48(4), 933-943.
44. Pourmousavi, S., Galavi, M., DANESHIAN, J., Ghanbari, A., & BASIRANI, N. (2007). Effects of drought stress and manure on leaf relative water content, cell membrane stability and leaf chlorophyll content in soybean (Glycine max).
45. Rafiee, M. (2014). Corn: proceeding. In: Sarva Press.
46. RAHI, A. R., Najafi Zarini, H., Ranjbar, G., & Ghajar Spanlou, M. (2019). Evaluation of tolerance of some soybean genotypes to drought stress. Journal of Crop Breeding, 11(32), 100-115. [DOI:10.29252/jcb.11.32.100]
47. Rezaizad, A. (1999). An investigation on genetic diversity in soybean cultivars. MSc thesis. Department of Agronomy and Plant Breeding, College of …,
48. Rostami Ajirloo, A., Asgharipour, M., Ghanbari, A., Joudi, M., & Khoramivafa, M. (2019). Simulation the effect of climate change on growth period and yield of three hybrids of maize (Zea mays) under low irrigation conditions (case study: Moghan plain). Iranian Journal of Field Crops Research, 17(1), 141-155.
49. Sadeghi, L., Rafiee, M., & Daneshian, J. (2021). Effect of drought stress and aerosols on yield and some physiological traits of soybean (Glysine max L.). Journal of Plant Process and Function, 10(41), 263-278.
50. Sadeghzadeh-Ahari, D., Hassandokht, M. R., Kashi, A. K., & Amri, A. (2016). Effect of drought stress on some agronomical and physiological traits of Iranian fenugreek landraces. Journal of Arid Biome, 6(1), 95-101.
51. Soleymanifard, A., Mojaddam, M., Lack, S., & Alavifazel, M. (2022). Effect of Azotobacter Chroococcum and Nitrogen Fertilization on Some Morphophysiological Traits, Grain Yield, and Nitrogen Use Efficiency of Safflower Genotypes in Rainfed Conditions. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 53(6), 773-792. [DOI:10.1080/00103624.2022.2028815]
52. Tajbakhsh, M., & Mohammadzadeh, S. (2016). The effect of priming and leaf spraying on growth criteria and qualitative and quantitative yield of corn (zea mays L.). Research in Field Crop Journal, 3(2), 76-87.
53. TAJIK, K. M., Alahdadi, I., Daneshian, J., & Armandpisheh, O. (2011). EVALUATING EFFECT OF BIOFERTILIZER ON NODULATION AND SOYBEAN (GLYCINE MAX L) PLANTS GROWTH CHARACTERISTICS UNDER WATER DEFICIT STRESS OF SEED.
54. Yahoueian, S. H., Bihamta, M., & Mohammadi Bazargani, M. (2018). Study in Effects of drought stress on yield, yield components and some important physiological traits in soybean genotypes. Iranian Journal of Field Crop Science, 49(3), 99-108.
55. ZARE, M., ZEINALI, K. H., & Daneshian, J. (2004). An evaluation of tolerance of some soybean genotypes to drought stress.
56. Zeid, I., & Shedeed, Z. (2006). Response of alfalfa to putrescine treatment under drought stress. Biologia plantarum, 50, 635-640. [DOI:10.1007/s10535-006-0099-9]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
