دوره 15، شماره 46 - ( تابستان 1402 )
جلد 15 شماره 46 صفحات 61-50 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ghassemzadeh M, Pourmohammad A, Aliloo A, Shahbazi K. (2023). Evaluation of Some Durum Wheat Genotypes Using Phenomorphological and Agronomic Traits. J Crop Breed. 15(46), 50-61. doi:10.61186/jcb.15.46.50
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1332-fa.html
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1332-fa.html
قاسم زاده موسی، پورمحمد علیرضا، علیلو علی اصغر، شهبازی کمال. ارزیابی برخی ژنوتیپ های گندم دوروم براساس صفات فنومورفولوژیکی و زراعی پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی 1402; 15 (46) :61-50 10.61186/jcb.15.46.50
1- گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه
2- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، مغان، ایران
2- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، مغان، ایران
چکیده: (1612 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: کاربرد اصلی گندم دوروم در تولید سمولینا (آرد ماکارونی) بهواسطه پروتئین زیاد و گلوتامین قوی، برای تولیدات ماکارونی می باشد. توسعه صنعت ماکارونی به همراه افزایش تقاضا برای آن و مساعد بودن شرایط آب و هوایی در بسیاری از نقاط ایران، مستلزم پژوهش های بیشتر، بهویژه در زمینه به نژادی گندم دوروم با آگاهی از تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های مورد بررسی است.
مواد و روش‌ها: مواد گیاهی مورد استفاده در این آزمایش شامل 18 ژنوتیپ پاییزه گندم دوروم بود که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مغان واقع در شهرستان پارس آباد استان اردبیل در شرایط دیم مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد 32 صفت فنومورفولوژیکی و زراعی در آزمایشگاه و مزرعه اندازه گیری شدند.
یافته‌ها: اختلاف بین ژنوتیپ های مورد مطالعه برای اکثر صفات معنی دار بود. مقایسه میانگین صفات برای ژنوتیپ های گندم دوروم در صفات مهم نظیر عملکرد کل دانه، بیوماس کل، عملکرد پنجه های بارور، وزن سنبله اصلی، تعداد برگ، طول سنبله و طول پدانکل، دو ژنوتیپ را بهعنوان ژنوتیپ های برتر معرفی نمود. عملکرد کل دانه با برخی صفات نظیر وزن سنبله اصلی، تعداد سنبلچه، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در پنجه بارور، عملکرد پنجه های بارور و وزن ریشک همبستگی مثبت معنی داری داشت. تجزیه خوشه ای، 18 ژنوتیپ گندم دوروم را به سه گروه منتسب کرد. خوشه اول شامل هفت ژنوتیپ، خوشه دوم دارای سه ژنوتیپ و در نهایت خوشه سوم نیز در برگیرنده هشت ژنوتیپ بود. خوشه سوم از لحاظ صفات ارتفاع بوته، طول سنبله، طول پدانکل، تعداد برگ، قطر ساقه، تعداد پنجه بارور، وزن تک بوته، وزن سنبله اصلی، تعداد سنبلچه، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در پنجه بارور، عملکرد پنجه های بارور، طول ریشک، وزن ریشک، عملکرد کاه، طول برگ پرچم، عرض برگ پرچم، عملکرد کل دانه، بیوماس کل و عملکرد کاه کل، ارزش بالاتر از میانگین داشت. بنابراین ژنوتیپ های این گروه را می توان برای بهبود عملکرد دانه مورد استفاده قرار داد. در تجزیه به مولفه های اصلی، سه مولفه اول 68/28 درصد از تنوع کل را توجیه کردند. برای مولفه اول وزن تک بوته، وزن سنبله، عملکرد پنجه های بارور، عملکرد کاه، عملکرد کل دانه و بیوماس کل کرت دارای ضرایب مثبت بالا بودند. با توجه به تجزیه به مولفه های اصلی، مولفه اول، مولفه عملکرد دانه، مولفه دوم، صفات مربوط به رسیدگی و مولفه سوم، صفات مربوط به پر برگی نام گذاری شد. از این مولفه ها می توان در امر گزینش برای ژنوتیپ های گندم دوروم در برنامه های به نژادی استفاده کرد.
نتیجه گیری: بین ژنوتیپ های گندم دوروم از لحاظ صفات مورد بررسی، تنوع قابل ملاحظه ای یافت شد که از این تنوع می توان در برنامه های بهنژادی برای مقاومت به تنش های زیستی و غیرزیستی و سایر اهداف اصلاحی استفاده کرد.
مقدمه و هدف: کاربرد اصلی گندم دوروم در تولید سمولینا (آرد ماکارونی) بهواسطه پروتئین زیاد و گلوتامین قوی، برای تولیدات ماکارونی می باشد. توسعه صنعت ماکارونی به همراه افزایش تقاضا برای آن و مساعد بودن شرایط آب و هوایی در بسیاری از نقاط ایران، مستلزم پژوهش های بیشتر، بهویژه در زمینه به نژادی گندم دوروم با آگاهی از تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های مورد بررسی است.
مواد و روش‌ها: مواد گیاهی مورد استفاده در این آزمایش شامل 18 ژنوتیپ پاییزه گندم دوروم بود که در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مغان واقع در شهرستان پارس آباد استان اردبیل در شرایط دیم مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد 32 صفت فنومورفولوژیکی و زراعی در آزمایشگاه و مزرعه اندازه گیری شدند.
یافته‌ها: اختلاف بین ژنوتیپ های مورد مطالعه برای اکثر صفات معنی دار بود. مقایسه میانگین صفات برای ژنوتیپ های گندم دوروم در صفات مهم نظیر عملکرد کل دانه، بیوماس کل، عملکرد پنجه های بارور، وزن سنبله اصلی، تعداد برگ، طول سنبله و طول پدانکل، دو ژنوتیپ را بهعنوان ژنوتیپ های برتر معرفی نمود. عملکرد کل دانه با برخی صفات نظیر وزن سنبله اصلی، تعداد سنبلچه، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در پنجه بارور، عملکرد پنجه های بارور و وزن ریشک همبستگی مثبت معنی داری داشت. تجزیه خوشه ای، 18 ژنوتیپ گندم دوروم را به سه گروه منتسب کرد. خوشه اول شامل هفت ژنوتیپ، خوشه دوم دارای سه ژنوتیپ و در نهایت خوشه سوم نیز در برگیرنده هشت ژنوتیپ بود. خوشه سوم از لحاظ صفات ارتفاع بوته، طول سنبله، طول پدانکل، تعداد برگ، قطر ساقه، تعداد پنجه بارور، وزن تک بوته، وزن سنبله اصلی، تعداد سنبلچه، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در پنجه بارور، عملکرد پنجه های بارور، طول ریشک، وزن ریشک، عملکرد کاه، طول برگ پرچم، عرض برگ پرچم، عملکرد کل دانه، بیوماس کل و عملکرد کاه کل، ارزش بالاتر از میانگین داشت. بنابراین ژنوتیپ های این گروه را می توان برای بهبود عملکرد دانه مورد استفاده قرار داد. در تجزیه به مولفه های اصلی، سه مولفه اول 68/28 درصد از تنوع کل را توجیه کردند. برای مولفه اول وزن تک بوته، وزن سنبله، عملکرد پنجه های بارور، عملکرد کاه، عملکرد کل دانه و بیوماس کل کرت دارای ضرایب مثبت بالا بودند. با توجه به تجزیه به مولفه های اصلی، مولفه اول، مولفه عملکرد دانه، مولفه دوم، صفات مربوط به رسیدگی و مولفه سوم، صفات مربوط به پر برگی نام گذاری شد. از این مولفه ها می توان در امر گزینش برای ژنوتیپ های گندم دوروم در برنامه های به نژادی استفاده کرد.
نتیجه گیری: بین ژنوتیپ های گندم دوروم از لحاظ صفات مورد بررسی، تنوع قابل ملاحظه ای یافت شد که از این تنوع می توان در برنامه های بهنژادی برای مقاومت به تنش های زیستی و غیرزیستی و سایر اهداف اصلاحی استفاده کرد.
فهرست منابع
1. Babaei Zarch, M.J., M.H. Fotokian and S. Mahmoodi. 2014. Evaluation of genetic diversity of wheat (Triticum aestivum L.) genotypes traits using multivarite analysis methods for morphological. Journal of Crop Breeding, 6(14): 1-14 (In Persisan).
2. Damania, A., M. Selagern, M. Nikpor, N. Khaghani, A. Soltani and N. Lessani. 1993. Collecting genetic resource of wheat and barley in Iran. Plant Genetic Resouree Newsletter, 98: 38-44.
3. Dexter, J.E. and B.A. Marchylo. 2000. Recent trends in durum wheat milling and pasta processing: Impact on durum wheat quality requirements, Presented at the international workshop on durum wheat semolina and pasta quality, November 27, Montpellier, France.
4. Fang X.W., E.H. Xiong and W. Zhu. 1996. Cluster analysis of elite wheat germplasm. Jiangsu Agriculture Science, 4: 14-16.
5. Farahani, A. and A. Arzani. 2006. Genetic diversity of F1 hybrid species and durum wheat genotypes using agronomic and morphological traits. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, 10(4): 341-354 (In Persisan).
6. Farahani, Y. and A. Arzani. 2008. Investigation of genetic diversity of durum wheat genotypes using multivariate analysis. Electronic Journal of Crop Production, 1: 51-64 (In Persisan).
7. Gebeyhou, G., D.R. Knott and R.J. Baker. 1982. Relationships among duration of grain yield in durum wheat cultivars. Crop Science, 22: 287-290. [DOI:10.2135/cropsci1982.0011183X002200020021x]
8. Grignac, P. 1975. Relations between yield components of yield of durum wheat and certain morphological characters. In: G. T. Scarascia mugnozza (Ed.) Proceeding of the symposium on genetics and breeding of durum wheat. University of Barri, Bari. P. 285-296.
9. Jafari Haghighi, B. 2009. Investigation of the relationship between grain yield and its components at the most appropriate density in wheat cultivars using path analysis. Journal of Plant Echophysiology, 1(2): 14-25 (In Persisan).
10. Jaradat, A.A. 1991 .a. Levels of phenotypic variation for developmental traitsin in landrace genotypes of durum wheat. (Triticum turgidum sp. Turgidum L.). con V. durum (Desf. Mk) from Jordan. Euphytica, 51: 265-271. [DOI:10.1007/BF00039728]
11. Jaradat, A.A. 1991.b. Phenotypic divvergence for morphologic and yield related triats among landrace genotypes of durum wheat from Jordan. Euphytica, 52: 155-164. [DOI:10.1007/BF00029391]
12. Marshall, D.R., P. Langridge and R. Appels. 2001. Wheat breeding in new century-prefac. Australian. J. Agriculture Research, 52, 1-4. [DOI:10.1071/ARv52n12_PR]
13. Masoudi, H., H. Sabouri, F. Taliey and J. Jaafarby. 2020. Genetic diversity of some wheat germplasm based on morpho-phenological traits. Journal of Crop Breeding, 12 (35): 54-68 (In Persian). [DOI:10.52547/jcb.12.35.54]
14. Matsuo, R.R. 1996. Durum wheat: its unique pasta-making properties. Pp. 169-178. W. Bushuk and V.F. Rasper (Eds.). Wheat production and Quality. Chapman and Hall, London. [DOI:10.1007/978-1-4615-2672-8_12]
15. Mazloumi, H., H. Pirdashti, A. Ahmadpour and S.J. Hosseini. 2020. Grouping of advanced wheat lines based on yield and its components. Journal of Crop Breeding, 12 (35): 41-53 (In Persian). [DOI:10.52547/jcb.12.35.41]
16. Mirakhori, N. 2001. Investigation of quantitative traits diversity and its relationship with yield in rainfed and irrigated conditions and determining the best drought resistance index in durum wheat. Master Thesis, Faculty of Agriculture, University of Tehran (In Persisan).
17. Moghaddam, M., M. Basirat, F. Rahimzadeh Khoei and M. Shakiba. 2003. Path analysis of grain yield, its components and some morphological traits in winter wheat. Journal of Agricultural Science, 1 , 2: 48-73 (In Persisan).
18. Mohammadi, R., A. Abdollahi, M. Mohammadi, K. Elahi and H. Yari. 2016. Evaluation of yield gap of durum wheat lines and cultivars in research conditions and farmers' farms. Scientific-Extensive Journal of Research Findings in Field and Horticulture Crops, 5 (2): 133-141 (In Persisan).
19. Mohammadi, S.A. and B.M. Prasanna. 2003. Analysis of genetic diversity in crop plants, salient statistical tools and considerations. Crop Science, 43: 1235-1248. [DOI:10.2135/cropsci2003.1235]
20. Pecetti, L. and P. Annicchiarico. 1988. Agronomic value and plant type of Italian durum wheat cultivars from differ ent areas of breeding. Euphytica, 99: 9-15.
21. Renganayaki, K., J.C. Read and A.K. Fritz. 2001. Genetic diversity among Texas bluegrass genotypes (Poa arachnifera Torr.) revealed by AFLP and RAPD markers. Theoretical and Applied Genetics, 2: 1037-1045. [DOI:10.1007/s001220000521]
22. Sadegh Qol Moghadam, R., M. Khoda Rahmi and G. Ahmadi. 2011. Investigation of genetic diversity and factor analysis for grain yield and other morphological traits of bread wheat under drought stress. Journal of Agronomy and Plant Breeding, 7 (1): 133-147 (In Persisan).
23. Sadeghzadeh Ahari, D. 2006. Growth type of durum wheat genotypes and its relationship with some agronomic traits and grain yield in Maragheh region. Journal of Agricultural Science, 16 (3): 125-134 (In Persisan).
24. Sadeghzadeh Ahari, D. 2011. Investigation of genetic diversity of some agronomic traits in three local durum wheat cultivars in order to use them in breeding programs. Journal of Research in Crop Sciences, 3 (11): 123-143 (In Persisan).
25. Tahir, N.A.R. and H.F.H. Karim. 2011. Determination of genetic relationship among some varieties of chickpea (Cicer arietinum L.) in Sulaimani by RAPD and ISSR markers. Jordan Journal of Biological Sciences, 4: 77-86.
26. Xiao, H. and X. Pei. 1991. Applying factor analysis method to study winter wheat quantity characters and varieties classification. Acta Agricultureae Universitatis Pekinen Science, 17: 17-22.
27. Zheleva, D., E. Todorovska, N. Chirstov, P. Ivanov, I. Ivanov and I. Todorov. 2007. Assessing the genetic variation in Bulgarian bread wheat varieties by biochemical and molecular markers. Biotechnology and Biotechnological Equipment, 21(3): 311-321. [DOI:10.1080/13102818.2007.10817466]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
