دوره 14، شماره 41 - ( بهار 1401 )
جلد 14 شماره 41 صفحات 204-194 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Gholizadeh A, Ghaffari M, Jabbari H, Cheshmehnoor M, Nadali F, Payghamzadeh K, et al . Evaluation of Genotype × Environment Interaction for Seed Yield of Sunflower Hybrids using GGE Biplot Method. jcb. 2022; 14 (41) :194-204
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1299-fa.html
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1299-fa.html
قلی‌زاده امیر، غفاری مهدی، جباری حمید، چشمه نور مراد، نادعلی فتح الله، پیغام‌زاده کمال، و همکاران.. ارزیابی برهمکنش ژنوتیپ × محیط برای عملکرد دانه هیبریدهای آفتابگردان با استفاده از روش GGE بای‌پلات. پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی. 1401; 14 (41) :204-194
امیر قلی‌زاده، مهدی غفاری*، حمید جباری، مراد چشمه نور، فتح الله نادعلی، کمال پیغام‌زاده، فرناز شریعتی، شهریار کیا
بخش تحقیقات دانه‌های روغنی، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
چکیده: (143 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: آفتابگردان یکی از مهم‌ترین گیاهان دانه روغنی در جهان محسوب می‌شود که روغن آن ارزش غذایی و اقتصادی بالایی دارد. شناسایی و گزینش ژنوتیپ‌های پرمحصول با خصوصیات مطلوب در این گیاه از اهمیت زیادی برخوردار است. ارزیابی ژنوتیپ‌های آفتابگردان در شرایط محیطی مختلف، می‌تواند در شناسایی ژنوتیپ‌های پایدار و با پتانسیل عملکرد بالا مفید باشد. بنابراین هدف از این مطالعه، انتخاب بهترین هیبریدهای آفتابگردان بود.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه، تعداد 24 هیبرید جدید آفتابگردان به همراه رقم گلسا در چهار ایستگاه تحقیقاتی (کرج، بروجرد، شاهرود و گرگان) در قالب طرح لاتیس ساده (5×5) با دو تکرار در سال زراعی 1399 مورد ارزیابی قرار گرفتند. از روش آماری GGE بای‌پلات با مدل اثر ژنوتیپ + برهمکنش ژنوتیپ × محیط برای ارزیابی پایداری و سـازگاری ژنوتیپ‌ها در محیط‌های مورد بررسی استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که اثر محیط، اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنی‌دار بود. معنی‌دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیپ‌ها در محیط‌های مختلف بود و از اینرو، امکان تجزیه پایداری ژنوتیپ‌ها وجود داشت. نتایج تجزیه پایداری ژنوتیپ‌ها با روش GGE بای‌پلات نشان داد که دو مؤلفه اول و دوم GGE بای‌پلات، 67/7 درصد از تغییرات کل عملکرد دانه را توجیه کردند. بر اساس نمایش چندضلعی بای‌پلات، ژنوتیپ G13 در محیط شاهرود، ژنوتیپ G6 در محیط‌های کرج و بروجرد و ژنوتیپ‌های G5 و G19 در محیط گرگان، ژنوتیپ‌های برتر و با سازگاری خصوصی بالا بودند. بر اساس بای‌پلات ژنوتیپ فرضی ایدهآل، ژنوتیپ‌های G6، G14، G3 و G4 از نظر هر دو عامل پایداری و میانگین عملکرد دانه، بهتر از سایر ژنوتیپ‌ها بودند و سازگاری عمومی بالایی در همه محیط‌های مورد بررسی داشتند. همچنین نتایج نشان داد که کلیه محیط‌ها دارای قابلیت تمایز بالایی بوده و توانستند تفاوت‌های بین ژنوتیپ‌ها را به خوبی آشکار کنند. محیط بروجرد نزدیک‌ترین محیط به محیط ایدهآل بود و بیشترین تمایز و بیانگری را نشان داد.
نتیجه‌گیری: در مجموع، ژنوتیپ‌های G6، G14، G3 و G4 از نظر هر دو عامل پایداری و میانگین عملکرد دانه، بهتر از سایر ژنوتیپ‌ها بودند و می‌توان از آن‌ها برای انجام آزمایشات بیشتر از جمله آزمایشات سازگاری استفاده نمود.
مقدمه و هدف: آفتابگردان یکی از مهم‌ترین گیاهان دانه روغنی در جهان محسوب می‌شود که روغن آن ارزش غذایی و اقتصادی بالایی دارد. شناسایی و گزینش ژنوتیپ‌های پرمحصول با خصوصیات مطلوب در این گیاه از اهمیت زیادی برخوردار است. ارزیابی ژنوتیپ‌های آفتابگردان در شرایط محیطی مختلف، می‌تواند در شناسایی ژنوتیپ‌های پایدار و با پتانسیل عملکرد بالا مفید باشد. بنابراین هدف از این مطالعه، انتخاب بهترین هیبریدهای آفتابگردان بود.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه، تعداد 24 هیبرید جدید آفتابگردان به همراه رقم گلسا در چهار ایستگاه تحقیقاتی (کرج، بروجرد، شاهرود و گرگان) در قالب طرح لاتیس ساده (5×5) با دو تکرار در سال زراعی 1399 مورد ارزیابی قرار گرفتند. از روش آماری GGE بای‌پلات با مدل اثر ژنوتیپ + برهمکنش ژنوتیپ × محیط برای ارزیابی پایداری و سـازگاری ژنوتیپ‌ها در محیط‌های مورد بررسی استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که اثر محیط، اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنی‌دار بود. معنی‌دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیپ‌ها در محیط‌های مختلف بود و از اینرو، امکان تجزیه پایداری ژنوتیپ‌ها وجود داشت. نتایج تجزیه پایداری ژنوتیپ‌ها با روش GGE بای‌پلات نشان داد که دو مؤلفه اول و دوم GGE بای‌پلات، 67/7 درصد از تغییرات کل عملکرد دانه را توجیه کردند. بر اساس نمایش چندضلعی بای‌پلات، ژنوتیپ G13 در محیط شاهرود، ژنوتیپ G6 در محیط‌های کرج و بروجرد و ژنوتیپ‌های G5 و G19 در محیط گرگان، ژنوتیپ‌های برتر و با سازگاری خصوصی بالا بودند. بر اساس بای‌پلات ژنوتیپ فرضی ایدهآل، ژنوتیپ‌های G6، G14، G3 و G4 از نظر هر دو عامل پایداری و میانگین عملکرد دانه، بهتر از سایر ژنوتیپ‌ها بودند و سازگاری عمومی بالایی در همه محیط‌های مورد بررسی داشتند. همچنین نتایج نشان داد که کلیه محیط‌ها دارای قابلیت تمایز بالایی بوده و توانستند تفاوت‌های بین ژنوتیپ‌ها را به خوبی آشکار کنند. محیط بروجرد نزدیک‌ترین محیط به محیط ایدهآل بود و بیشترین تمایز و بیانگری را نشان داد.
نتیجه‌گیری: در مجموع، ژنوتیپ‌های G6، G14، G3 و G4 از نظر هر دو عامل پایداری و میانگین عملکرد دانه، بهتر از سایر ژنوتیپ‌ها بودند و می‌توان از آن‌ها برای انجام آزمایشات بیشتر از جمله آزمایشات سازگاری استفاده نمود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات، بیومتری
دریافت: 1400/6/16 | ویرایش نهایی: 1401/3/1 | پذیرش: 1400/7/14 | انتشار: 1401/1/10
دریافت: 1400/6/16 | ویرایش نهایی: 1401/3/1 | پذیرش: 1400/7/14 | انتشار: 1401/1/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
