پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

Mendeley  

Zotero  

Ghanbari A, soltani Najafabadi M, Abbasi A R, Bi Hamta M R. Functional Factor Analysis in Safflower. jcb. 2022; 14 (41) :163-173
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1285-fa.html

چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: گلرنگ گیاهی روغنی مناسب مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. اصلاح گلرنگ برای عملکرد مستلزم شناسایی مولفه های مهم تاثیر گذار بر عملکرد می باشد. استفاده موثر از تجزیه و تحلیل روابط بین عملکرد و اجزای آن در اصلاح‌نباتات مستلزم تلفیق نتایج تجزیه‌های چند متغیره با واقعیت‌های فیزیولوژیکی گیاه است.
مواد و روش­ ها: در این تحقیق آزمایش در چارچوب طرح آگمنت بر روی 106نمونه گلرنگ دریافت شده از بانک ژن گیاهی آلمان  با شمول تعداد پنج شاهد تجاری انجام گردید. تجزیه‌های چند متغیره بر روی صفات مختلف مربوط به عملکرد دانه و فنولوژی گیاه انجام گرفت.
یافته‌ها: نتایج تجزیه همبستگی ساده مبین همبستگی‌های بالا بین صفات مهم دخیل در عملکرد دانه و قطر ساقه بود. تجزیه رگرسیون گام به گام عملکرد دانه تک بوته  بر روی صفات مورد بررسی منجر به برازش مدلی شامل صفات تعداد دانه در گیاه، وزن هزار دانه، تعداد قوزه در بوته، تعداد  دانه در قوزه با اثرات مثبت و تعداد شاخه فرعی ثالثیه با اثر منفی گردید. تجزیه عاملی قادر به استخراج پنج عامل بود که مجموعا 74درصد واریانس داده‌های اولیه را توضیح می‌دادند. عامل اول عمدتا بر صفات دخیل در شکل‌گیری عملکردٍ و عامل دوم عمدتا بر صفات فنولوژیک تاثیرگذار بود. عامل‌های سوم، چهارم و پنجم به ترتیب بر صفات تعداد دانه در قوزه، ارتفاع شاخه دهی و تعداد  روز تا خروج از روزت موثر بودند. بر اساس نتایج تجزیه‌های چند متغیره، تمرکز بر تعداد شاخه فرعی اولیه و ثانویه بیشتر، قطر بیشتر ساقه، اجزای عملکرد و ارتفاع بیشتر می‌تواند برنامه های اصلاحی  در جهت  افزایش عملکرد را بهبود بخشد.
نتیجه‌گیری: استفاده موثر از نتایج تجزیه های آماری چند متغیره مستلزم تلفیق خروجی های نرم افزار های آماری با اطلاعات فیزیولوژیکی می باشد. این موضوع به عنوان تجزیه های عملگرا در این مقاله مطرح شده است.

---