دوره 13، شماره 40 - ( زمستان 1400 1400 )
جلد 13 شماره 40 صفحات 82-74 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Masoudi B, Hezarjaribi E, andarkhor S A, Faraji A, Kia S. Yield Evaluation of Soybean Genotypes across Diverse Environments by Statistical Parameters and GGE biplot. jcb. 2021; 13 (40) :74-82
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1278-fa.html
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1278-fa.html
رزمی نسرین، مسعودی بهرام، هزار جریبی ابراهیم، اندرخور سید عباسعلی، فرجی ابوالفضل، کیا شهریار. ارزیابی عملکرد دانه ژنوتیپ های سویا در محیط های مختلف با استفاده از پارامترهای آماری و روش‌های گرافیکی GGE بایپلات. پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی. 1400; 13 (40) :82-74
بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل (پارس آباد مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پارس آباد، ایران
چکیده: (142 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: شرایط محیطی و بهخصوص تفاوت طول روز ناشی از عرض جغرافیایی مهمترین عامل محیطی در تعیین سازگاری ژنوتیپهای سویا در اقلیمهای متفاوت میباشد. پاسخ متفاوت ژنوتیپها به شرایط مختلف محیطی نتیجه اثر متقابل ژنوتیپ و ژنوتیپ × محیط است. ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای افزایش کارایی برنامه های اصلاحی و انتخاب ارقامی که در دامنه وسیعتری از محیطهای متفاوت عملکرد دائمی بالایی داشته باشند ضروری است.
مواد و روش ها: تعداد 23 ژنوتیپ سویا با دو ر قم شاهد (صبا و امیر) در سه منطقه گرگان، ساری و مغان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی (1398-1397) مورد ارزیابی قرار گرفتند. عملکرد دانه ژنوتیپها برای هر منطقه بطور جداگانه مورد تجزیه واریانس قرار گرفت و برای کلیه مناطق تجزیه واریانس مرکب انجام گرفت. از آماره‌های تکمتغیره ضریب رگرسیون، واریانس انحراف از رگرسیون، واریانس پایداری شوکلا و اکووالانس ریک برای ارزیابی میزان پایداری عملکرد دانه ژنوتیپها استفاده شد. به منظور تحلیل بهتر اثرات متقابل ژنوتیپ با مکان از تجزیه مدل GGE بایپلات استفاده گردید.
یافته ها: تجزیه مرکب داده‌ها حاکی از معنی‌دار بودن اثر مکان، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × مکان برای عملکرد دانه بود. بر اساس پارامترهای پایداری محاسبه شده، ژنوتیپ G18 دارای عملکرد بیشتر از میانگین کل، اکووالانس ریک و واریانس پایداری شوکلا پایین‌تر، ضریب رگرسیون معادل یک و کمترین واریانس انحراف از خط رگرسیون بود. ژنوتیپهای G16 و G23 نیز به ترتیب در رتبه بعدی قرار داشتند. نتایج فوق در تجزیه بایپلات نیز مورد تایید قرار گرفت. بررسی همزمان اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط با خط متوسط عملکرد محیطی (AEC) از بای پلات نشان داد ژنوتیپ‌هایی نزدیک به خط AEC شامل G22، G23 و G17 در برهمکنش نقش کمتری داشته و جزو پایدارترین ژنوتیپها محسوب می‌شوند. همچنین ژنوتیپهای G18، G16 و امیر جزو ژنوتیپ‌هایی با پایداری متوسط محسوب می‌شوند. نمای برداریGGE بایپلات نشان داد محیط‌ها به دو و ژنوتیپها به سه گروه تفکیک شدند. در اولین گروه محیطی (مغان و گرگان) ژنوتیپهای G2، G15 و G18 بیشترین عملکرد را داشتند. در دومین گروه محیطی (ساری) ژنوتیپ G1 بیشترین عملکرد را داشت. ژنوتیپهای G9، G13، G10 و G8 در هیچ یک از محیط‌ها برتر نبودند و کمترین متوسط عملکرد را در تمامی محیط‌ها داشتند.
نتیجه گیری: ژنوتیپ G18 (Charleston× Sari) نوسانات کمتری را در محیطهای مورد آزمایش نشان داد و با میانگین عملکرد 3421 کیلوگرم در هکتار در جایگاه مناسبی نسبت به سایر ژنوتیپها قرار داشت و می‌توان از آن در برنامه‌های اصلاحی آتی استفاده نمود.
مقدمه و هدف: شرایط محیطی و بهخصوص تفاوت طول روز ناشی از عرض جغرافیایی مهمترین عامل محیطی در تعیین سازگاری ژنوتیپهای سویا در اقلیمهای متفاوت میباشد. پاسخ متفاوت ژنوتیپها به شرایط مختلف محیطی نتیجه اثر متقابل ژنوتیپ و ژنوتیپ × محیط است. ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای افزایش کارایی برنامه های اصلاحی و انتخاب ارقامی که در دامنه وسیعتری از محیطهای متفاوت عملکرد دائمی بالایی داشته باشند ضروری است.
مواد و روش ها: تعداد 23 ژنوتیپ سویا با دو ر قم شاهد (صبا و امیر) در سه منطقه گرگان، ساری و مغان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی (1398-1397) مورد ارزیابی قرار گرفتند. عملکرد دانه ژنوتیپها برای هر منطقه بطور جداگانه مورد تجزیه واریانس قرار گرفت و برای کلیه مناطق تجزیه واریانس مرکب انجام گرفت. از آماره‌های تکمتغیره ضریب رگرسیون، واریانس انحراف از رگرسیون، واریانس پایداری شوکلا و اکووالانس ریک برای ارزیابی میزان پایداری عملکرد دانه ژنوتیپها استفاده شد. به منظور تحلیل بهتر اثرات متقابل ژنوتیپ با مکان از تجزیه مدل GGE بایپلات استفاده گردید.
یافته ها: تجزیه مرکب داده‌ها حاکی از معنی‌دار بودن اثر مکان، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × مکان برای عملکرد دانه بود. بر اساس پارامترهای پایداری محاسبه شده، ژنوتیپ G18 دارای عملکرد بیشتر از میانگین کل، اکووالانس ریک و واریانس پایداری شوکلا پایین‌تر، ضریب رگرسیون معادل یک و کمترین واریانس انحراف از خط رگرسیون بود. ژنوتیپهای G16 و G23 نیز به ترتیب در رتبه بعدی قرار داشتند. نتایج فوق در تجزیه بایپلات نیز مورد تایید قرار گرفت. بررسی همزمان اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط با خط متوسط عملکرد محیطی (AEC) از بای پلات نشان داد ژنوتیپ‌هایی نزدیک به خط AEC شامل G22، G23 و G17 در برهمکنش نقش کمتری داشته و جزو پایدارترین ژنوتیپها محسوب می‌شوند. همچنین ژنوتیپهای G18، G16 و امیر جزو ژنوتیپ‌هایی با پایداری متوسط محسوب می‌شوند. نمای برداریGGE بایپلات نشان داد محیط‌ها به دو و ژنوتیپها به سه گروه تفکیک شدند. در اولین گروه محیطی (مغان و گرگان) ژنوتیپهای G2، G15 و G18 بیشترین عملکرد را داشتند. در دومین گروه محیطی (ساری) ژنوتیپ G1 بیشترین عملکرد را داشت. ژنوتیپهای G9، G13، G10 و G8 در هیچ یک از محیط‌ها برتر نبودند و کمترین متوسط عملکرد را در تمامی محیط‌ها داشتند.
نتیجه گیری: ژنوتیپ G18 (Charleston× Sari) نوسانات کمتری را در محیطهای مورد آزمایش نشان داد و با میانگین عملکرد 3421 کیلوگرم در هکتار در جایگاه مناسبی نسبت به سایر ژنوتیپها قرار داشت و می‌توان از آن در برنامه‌های اصلاحی آتی استفاده نمود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات
دریافت: 1400/4/26 | ویرایش نهایی: 1400/10/25 | پذیرش: 1400/6/1 | انتشار: 1400/10/26
دریافت: 1400/4/26 | ویرایش نهایی: 1400/10/25 | پذیرش: 1400/6/1 | انتشار: 1400/10/26
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
