Mohammadi F, Fazeli A, Zareei Siahbidi A, Rezaeei Zad A. Evaluation of General and Specific Combining Ability of Some Sunflower Inbred Lines under Normal and Drought Stress Condition. jcb. 2021; 13 (40) :113-121
URL:
http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1272-fa.html
محمدی فاطمه، فاضلی آرش، زارعی سیاه بیدی اسدالله، رضایی زاد عباس. بررسی قابلیت ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برخی لاین های اینبرد آفتابگردان در رایط نرمال و تنش خشکی در منطقه اسلام آباد، کرمانشاه. پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی. 1400; 13 (40) :121-113
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1272-fa.html
دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام
چکیده: (567 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: آفتابگردان یک گیاه نیمه متحمل به تنش خشکی است که با توجه به اهمیت و نقش آن در تولید روغن کشت آن رو به گسترش است. اما تنش خشکی باعث کاهش شدید عمکلرد دانه و روغن آن می شود. لذا تولید و معرفی ارقام هیبرید می تواند به افزایش عمکلرد کمک کند که اولین گام در تولید دورگه هیبرید شناسایی والدین بر اساس قابلیت ترکیب پذیری عمومی و خصوصی آنها و همچنین تعیین نوع اثرات ژنی است.
مواد و روشها: به منظور برآورد قابلیت ترکیبپذیری عمومی و خصوصی لاینهای اینبرد آفتابگردان در شرایط نرمال و تنش خشکی، آزمایشی با استفاده از تعداد 12 هیبرید آفتابگردان حاصل تلاقی بین لاینهای نرعقیم و تستر به همراه دو شاهد قاسم و شمس در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی اجرا شد.
یافته ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب تیمارهای مورد بررسی در دو شرایط نرمال و تنش خشکی نشان داد که اثر تنش خشکی بر اکثر صفات مورد بررسی در سطح یک درصد به جز تعداد دانه در طبق اثر معنیداری دارد. اثر لاینها برای ارتفاع بوته، درصد روغن و قطر طبق و اثر تسترها برای اکثر صفات به جز تعداد دانه در طبق معنیدار گردید که نشان دهنده اختلاف معنی دار بین ترکیب پذیری عمومی لاینها و تسترها است. همچنین لاین 1 و تستر 3 در هر دو شرایط نرمال و تنش با برخورداری از ترکیب پذیری منفی و معنیدار برای ارتفاع بوته والد مناسبی در جهت کاهش این صفت در تلاقیها محسوب می شود. علاوه بر این اثر متقابل لاین × تستر بر اکثر صفات به جز وزن هزار دانه و تعداد دانه در طبق اثر معنیدار داشت. لاین 1 و تستر 1 در هر دو شرایط دارای بیشترین مقدار مثبت ترکیبپذیری عمومی از لحاظ عملکرد دانه بودند و به عنوان والدین مطلوب برای تولید دورگهای مناسب در برنامههای اصلاحی قابل استفاده شناخته شدند، به طوری که در شرایط نرمال هیبرید شماره 13 با عملکرد دانه 5224 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشت و در شرایط تنش هیبرید شماره 31 با میانگین 3544/6 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد دانه را داشت.
نتیجه گیری: نتایج کلی این تحقیق نشان میدهد که صفات مهم عمکلرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن توسط اثرات غالبیت ژنی کنترل می شود که با انجام هیبریداسیون و انتخاب صحیح والدین در برنامه های اصلاحی می توان این صفات را بهبود بخشید.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات، بیومتری دریافت: 1400/4/6 | ویرایش نهایی: 1400/10/26 | پذیرش: 1400/9/1 | انتشار: 1400/10/26