گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج
چکیده: (79 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: ارزیابی تاثیرات محیط های مختلف بر عملکرد دانه هیبریدهای آفتابگردان (Helianthus annuus L.) و تعیین ژنوتیپ های برتر و پایدار در مکان های مختلف به عنوان الگویی برای پایداری و سازگاری با محیط مورد توجه است.
مواد و روش ها: به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه در 12 ژنوتیپ آفتابگردان، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی (RCBD) در پنج منطقه (کرج، بیرجند، فیروزآباد، کاشمر، اراک) و در دو سال زراعی 98-1397 در سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفت.
یافته ها: نتایج تجزیه واریانس در سطح احتمال 1% حاکی از آن بود که تمام ژنوتیپها از نظر عملکرد دارای اختلاف معنیداری با هم بودند. نتایج مقایسه میانگین نیز نشان داد که ژنوتیپ Zaria نسبت به سایر ژنوتیپها به عنوان ژنوتیپ برتر و ژنوتیپ Progress کمترین میزان رتبه را به خود اختصاص داد. بر اساس تجزیه واریانس مدل AMMI اثر محیط، اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط به ترتیب در سطح احتمال 1% و 5% معنیدار بود و دو مولفه اول اثرمتقابل در مجموع بیش از 80 درصد از واریانس دادهها را توجیه نمود (IPC1=52.4%, IPC2=27.9%). مدل AMMI1 نشان داد ژنوتیپ Zaria به دلیل داشتن کمترین میزان اولین مولفه اصلی اثر متقابل به عنوان ژنوتیپ پایدار شناسایی شد. مدل AMMI2 مشخص نمود که ژنوتیپهای Zargol و Master در اراک، ژنوتیپهای SHF81-90 و Zariaدر کاشمر، ژنوتیپهای Progress،Gabur ،Favorite و Record در بیرجند و ژنوتیپهای Armaverski، Azargol و Lakumka در کرج و فیروزآباد دارای سازگاری خصوصی بودند. بر اساس روشهای پارامترهای پایداری (واریانس محیطی، ضریب تغییرات، اکووالانس ریک، واریانس شوکلا، شیب رگرسیون، روش ابرهارت و راسل و ضریب تشخیص) ژنوتیپ Zargol به عنوان ژنوتیپ پایدار و ژنوتیپ SHF81-90 به عنوان ژنوتیپ ناپایدار شناسایی شدند.
نتیجه گیری: به طور کلی ژنوتیپهای Zaria و Zargol به عنوان پایدارترین ژنوتیپها و ژنوتیپهای SHF81-90 به عنوان ژنوتیپ ناپایدار شناسایی شد. نتایج همبستگی بین پارامترهای پایداری نیز حاکی از آن بود که پارامترهای واریانس محیطی و ضریب تغییرات با پارامترهای ابرهارت و راسل، واریانس شوکلا و اکووالانس ریک دارای همبستگی مثبت و معنیداری بودند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات، بیومتری دریافت: 1400/3/3 | ویرایش نهایی: 1401/5/15 | پذیرش: 1400/6/13