دوره 15، شماره 47 - ( پاییز 1402 )                   جلد 15 شماره 47 صفحات 112-103 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


1- ژنتیک و به‌نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
2- مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
3- مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، بخش ذخایر ژنتیک و ذخایر توارثی، کرج، ایران
4- گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
چکیده:   (1069 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: گشنیز از مهم‌ترین گیاهان دارویی در دنیا است که به‌طور گسترده در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مواد و روش‌ها: به‎‌منظور  بررسی تنوع ژنتیکی این گیاه در ایران، 20 توده بومی گشنیز از نقاط مختلف کشور جمع‌آوری شده و در آزمایشی در قالب طرح‌ بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال‌های زراعی 1398-1397 و 1399-1398 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده سبزی و صیفی مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی کرج انجام شد. در طول دوره رشد صفات فنولوژیک، مورفولوژیک و زراعی اندازه‌گیری و یادداشت‌برداری شدند. صفات بررسی شدند. صفات روز تا جوانه‌زنی، طول بلندترین برگ پایه، تعداد برگ پایه، روز تا گلدهی کامل، روز تا رسیدگی کامل، ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد چتر بارور در بوته، تعداد چتر نابارور در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در چترک، وزن هزار دانه، عملکرد دانه تک‌بوته، بیوماس تک‌بوته، شاخص برداشت تک‌بوته، عملکرد دانه، بیوماس و شاخص برداشت بررسی شدند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و به‌منظور گروه‌بندی جمعیت‌ها تجزیه خوشه‌ای به روش وارد و تجزیه به عامل‌ها با استفاده از روش چرخش وریماکس انجام شد.
یافته‌ها: بر اساس نتایج تجزیه واریانس، بین توده‌‌های بومی مورد مطالعه از لحاظ اکثر صفات شامل طول بلندترین برگ پایه، تعداد برگ پایه، ارتفاع گیاه، تعداد چتر در بوته، تعداد چتر بارور در بوته، تعداد چترک در هر چتر، تعداد دانه در چترک، وزن هزار دانه، عملکرد دانه تک‌بوته، بیوماس تک‌بوته، شاخص برداشت تک‌بوته، عملکرد دانه، بیوماس و شاخص برداشت اختلاف معنی‌داری وجود داشت. ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی برای بیشتر صفات بالا بود که نشان‌ از تنوع زیاد این صفات در توده‌‌های بومی مورد بررسی داشت. وراثت‌پذیری عمومی صفات طول بلندترین برگ پایه، تعداد برگ پایه، ارتفاع، تعداد چتر در بوته، تعداد چتر بارور در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در چترک، وزن هزار دانه، وزن دانه تک‌بوته، بیوماس تک‌بوته، شاخص برداشت تک‌بوته، عملکرد دانه، بیوماس و شاخص برداشت بالا بود که پاسخ به گزینش این صفات را در برنامه‌های اصلاحی مورد انتظار می‌سازد. تجزیه خوشه‌ای 20 توده‌ بومی مورد مطالعه را در پنج گروه دسته‌بندی کرد. 
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، توده‌ کرمانشاه بیشترین عملکرد دانه را در دو سال دارا بود. عملکرد بیشتر این توده‌‌ نسبت به دیگر توده‌‌های مورد بررسی به دلیل دارا بودن بیشترین تعداد چتر در بوته، تعداد چتر بارور، تعداد چترک در چتر و وزن هزاردانه بود. همچنین صفات طول بلندترین برگ پایه، تعداد برگ پایه، تعداد چتر در بوته، تعداد چتر بارور در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در چتر، وزن هزار دانه، عملکرد دانه تک‌بوته، بیوماس تک‌بوته، شاخص برداشت تک بوته، عملکرد دانه، بیوماس و شاخص برداشت از وراثت‌پذیری بالایی برخوردار بودند که نشان‌دهنده نقش بالای عامل ژنتیک و تأثیر کم عوامل محیطی بر کنترل این صفات می‌باشد.
متن کامل [PDF 2055 kb]   (345 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: اصلاح نباتات، بیومتری
دریافت: 1401/10/9 | پذیرش: 1401/12/1

فهرست منابع
1. Abou El-Nasr, T., Ibrahim, M., Aboud, K., and El-Enany, M. A. (2013). Assessment of genetic variability for three coriander (coriandrum sativum l.) cultivars grown in egypt, using morphological characters, essential oil composition and ISSR Markers. World Applied Sciences Journal 25, 839-849.
2. Acharya, V. R., Singh, M., Patel, R., and Goyal, L. (2020). Genetic diversity of coriander for yield and its attributing characters. Int. J. Curr. Microbiol. App. Sci 9, 222-228. [DOI:10.20546/ijcmas.2020.902.028]
3. Ali, M., Mujib, A., Gulzar, B., and Zafar, N. (2019). Essential oil yield estimation by Gas chromatography-mass spectrometry (GC-MS) after Methyl jasmonate (MeJA) elicitation in in vitro cultivated tissues of Coriandrum sativum L. 3 Biotech 9, 1-16. [DOI:10.1007/s13205-019-1936-9]
4. Bahraminejad, A., Mohammadi-Nejad, G., and Abdul Khadir, M. (2011). Genetic Diversity Evaluation of Cumin ('Cumin cyminum'L.) Based on Phenotypic Characteristics. Australian Journal of Crop Science 5, 304-310.
5. Dyulgerov, N., and Dyulgerova, B. (2013a). Genetic divergence among accesions of coriander (Coriandmm sativum L.). Agricultural Science & Technology (1313-8820) 5.
6. Dyulgerov, N., and Dyulgerova, B. (2013b). Variation of yield components in coriander (Coriandrum Sativum L.). Agricultural Science & Technology (1313-8820) 5.
7. Falconer, D. S. a. T. F. C. M. (1996). Introduction to quantitative genetics.4th ed. Longman Group Ltd. Harlow. UK.
8. Food and Agriculture Organization. 2018. Availableathttp://www.FAO.org.
9. Farshadfar, E. (2005). Principles and multivariate statistical methods. Kermanshah, university Kermanshah, pp734.
10. Gauhar, T., Solanki, R., Kakani, R., and Choudhary, M. (2018). Variability and character association studies in coriander (Coriandrum sativum L.).
11. Golestani, M., and Sahhafi, S. R. (2020). Evaluation of drought tolerance in Thymus daenensis Subsp. daenensis ecotypes. Journal of Crop Breeding 12, 127-139. [DOI:10.29252/jcb.12.33.127]
12. Innocent, B. X. (2011). Studies on the immouostimulant activity of Coriandrum sativum and resistance to Aeromonas hydrophila in Catla catla. Journal of Applied Pharmaceutical Science, 132-135.
13. Kosalec, I., Pepeljnjak, S., and KUŠTRAK, D. (2005). Antifungal activity of fluid extract and essential oil from anise fruits (Pimpinella anisum L., Apiaceae). Acta Pharmaceutica 55, 377-385.
14. Lotfi, K., Oraei, M., Hazrati, S., Faramarzi, A., and Ajali, J. (2021). Investigation of Morphophysiological Diversity of Different Populations of Stachys Lavandulifolia Based on Multivariate Statistical Methods. Journal of Crop Breeding 13, 195-207. [DOI:10.52547/jcb.13.39.195]
15. Meena, V., Maurya, B., Verma, R., and Meena, M. (2013). Effect of concentrate manure and different levels of nutrients on growth and yield of rice in eastern Uttar Pradesh. Annals of Biology 29, 158-163.
16. Micić, D., Ostojić, S., Pezo, L., Blagojević, S., Pavlić, B., Zeković, Z., and Đurović, S. (2019). Essential oils of coriander and sage: Investigation of chemical profile, thermal properties and QSRR analysis. Industrial Crops and Products 138, 111438. [DOI:10.1016/j.indcrop.2019.06.001]
17. Moniruzzaman, M., Rahman, M., Hossain, M., Karim, A. S., and Khaliq, Q. (2013). Evaluation of coriander (Coriandrum sativum L.) genotypes for foliage yield and its attributes. Bangladesh Journal of Agricultural Research 38, 175-180. [DOI:10.3329/bjar.v38i1.15205]
18. Morrison (1990). Multivariate statistical methods. McGrow-Hill Publications.
19. Nemeth, E. (2000). Needs, problems and achievements of introduction of wild growing medicinal plants in to the agriculture. In "First Conference on Medicinal and Aromatic Plants of Southeast European Countries and VI Meeting" Days of Medicinal Plants". Arandjelovac, Yugoslavia, Serbia".
20. Saroj, R., Mishra, D., Ram, C., and Nath, S. (2022). Assessment of genetic variability in coriander (Coriandrum sativum L). [DOI:10.33545/26631067.2021.v3.i2a.72]
21. Singh, S., and Singh, S. (2013). Genetic variability analysis in coriander (Coriandrum sativum Linn.). Journal of Spices and Aromatic Crops 22, 81-84.
22. Singh, S. K., Kakani, R., Meena, R., Pancholy, A., Pathak, R., and Raturi, A. (2012). Studies on genetic divergence among Indian varieties of a spice herb, Coriandrum sativum. Journal of environmental biology 33, 781.
23. Telci, I., Demirtas, I., and Sahin, A. (2009). Variation in plant properties and essential oil composition of sweet fennel (Foeniculum vulgare Mill.) fruits during stages of maturity. Industrial Crops and Products 30, 126-130. [DOI:10.1016/j.indcrop.2009.02.010]
24. Tripathi, S., Kamaluddin, S. S., Srivastava, J., and Kalyanpur, K. (2000). Variability, heritability and correlation studies in coriander (Coriandrum sativum L.). Spices and Aromatic Plants-Challenges and Opportunities in the New Century (Eds: Ramana KV, Eapen SJ, Nirmal Babu K., Krishnamurthy KS and Kumar A.), Indian Society for Spices, Calicut, India, 30-34.
25. Tulsani, N. J., Hamid, R., Jacob, F., Umretiya, N. G., Nandha, A. K., Tomar, R. S., and Golakiya, B. A. (2020). Transcriptome landscaping for gene mining and SSR marker development in Coriander (Coriandrum sativum L.). Genomics 112, 1545-1553. [DOI:10.1016/j.ygeno.2019.09.004]
26. Yeganehpoor, F., Zehtab-Salmasi, S., Shafagh-Kolvangh, J., Ghassemi-Golezani, K., and Dastborhan, S. (2017). Assessment of Grain Yield Correlation with some Morphological and physiological traits, yield components and Essential oil in Coriander (Coriandrum sativum L.). Advances in Bioresearch 8.
27. Zehtab-Salmasi, S., Ghassemi-Golez, K., and Moghbeli, S. (2006). Effect of sowing date and limited irrigation on the seed yield and quality of dill (Anethum graveolens L.). Turkish journal of agriculture and forestry 30, 281-286.

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.