علیپور هادی، بی همتا محمدرضا، محمدی ولی اله، پیغمبری سید علی. ارزیابی تنوع ژنتیکی صفات زراعی در تودههای بومی و ارقام زراعی گندمهای ایرانی. پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی. 1396; 9 (22) :168-177
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-850-fa.html
استادیار
چکیده: (666 مشاهده)
به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی موجود در کلکسیون گندمهای بومی و ارقام زراعی ایران و تعیین ارتباط صفات مورد بررسی با عملکرد دانه، تعداد 313 ژنوتیپ شامل 203 شماره از تودههای بومی ایرانی و 110 رقم زراعی اصلاح شده قدیمی و جدید در قالب طرح آگمنت با 3 رقم شاهد نوید، پیشتاز و آذر در 7 بلوک ناقص با سه بار تکرار آزمایش آگمنت به صورت مجزا بهطوریکه ژنوتیپها در آزمایشها به صورت مجزا تصادفی شده بودند، در سال زراعی 94-93 در مزرعۀ تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران- کرج کشت شدند. در این تحقیق هر بلوک تصادفی به صورت طرح آگمنت با 3 رقم شاهد نوید، پیشتاز و آذر در 7 بلوک ناقص اجرا شد. با توجه به عدم معنیداری بلوکهای ناقص برای صفات مورد بررسی، تجریه واریانس به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که از نظر تمامی صفات بین ژنوتیپها اختلاف بسیار معنیداری وجود دارد. با توجه به نتایج آمار توصیفی از نظر تمامی صفات، تودههای بومی نسبت به ارقام زراعی ضریب تغییرات بالاتری را نشان دادند که بیانگر وجود تنوع فنوتیپی بالاتر در تودههای بومی میباشد. بر اساس نتایج تجزیه همبستگی، رگرسیون گامبهگام و تجزیه علیت صفات تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و وزن سنبله بهعنوان صفات مهم و تأثیرگذار بر عملکرد دانه شناخته شدند. براساس تجزیه کلاستر و تجزیه تابع تشخیص کانونیکی، ژنوتیپهای مورد بررسی در سه گروه متمایز طبقهبندی شدند. بهطوریکه در گروه اول و سوم اکثراً تودههای بومی گروهبندی شدند و گروه دوم بیشتر شامل ارقام زراعی بودند که بیانگر انتخاب مناسب روی این صفات در طول روند بهنژادی میباشد که خود نشاندهنده اهمیت صفات ارزیابی شده در برنامههای بهنژادی میباشد. با توجه به تنوع بالایی که بین صفات و ژنوتیپهای ارزیابی شده، مشاهده شد، میتوان با انتخاب و اصلاح برای این صفات و از طرف دیگر انتخاب ژنوتیپهای مناسب برای تلاقی در برنامه اصلاحی آتی، عملکرد دانه را به نحو مطلوبی افزایش داد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات، بیومتری