پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

شناخت تنوع ژنتیکی و طبقه‌بندی ذخایر توارثی یکی از فعالیت‌های مهم در زمینه‌ی­ به‌نژادی و حفظ ذخایر ژنتیکی در گیاهان است. به‌منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی در 48 ژنوتیپ سویا، تکثیر مکان‌های ژنی با استفاده از 10 آغازگر ISSR در آزمایشگاه ژنتیک و اصلاح نباتات دانشکده‌ی کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووسانجام شد. از تعداد 68 قطعه‌ای که در کل ارقام تولید شد 34 قطعه چند شکل بودند. تعداد باندهای چند شکل از 2 تا 5 به ازای هر آغازگر متفاوت بود. بیشترین باندهای چند شکل مربوط به آغازگر PRl-4 بود. مقادیر PIC بین 147/0 تا 058/0 و شاخص نشانگری بین 39/8 تا 65/1 در آغازگرها متغیر بود. بیشترین و کمترین میزان چندشکلی به­ترتیب به آغازگر 2-PRl با 66/66 درصد و آغازگر PRl-5 با 57/28 درصد تعلق داشت. آغازگر PRl-5 بیشترین میزان شاخص شانون را با مقدار 678/0 و آغازگر PRl-1 کمترین میزان شاخص شانون را با مقدار 467/0 نشان دادند. بیشترین میزان تنوع ژنتیکی در آغازگر PRl-5 با مقدار 485/0 و کمترین میزان تنوع ژنتیکی در آغازگر PRl-1 با مقدار 300/0‌ مشاهده شد. بیشترین تعداد آلل مؤثر برای آغازگر PRl-5 با مقدار 943/1 و کمترین تعداد آلل مؤثر برای آغازگرPRl-1 با مقدار 479/1 به‌دست آمد. بیشترین میزان شاخص نشانگری مربوط به آغازگر PRl-6 با مقدار 39/8 به دست آمد که نشان‌دهنده قدرت تفکیک بالاتر این آغازگر نسبت به سایر آغازگرها است و کمترین شاخص نشانگری در آغازگر PRl-5 با مقدار 65/1 مشاهده شد. 48 ژنوتیپ مورد مطالعه با استفاده از تجزیه‌ی­ خوشه‌ای به روش UPGAM و ضریب تشابه ژاکارد در چهار گروه مجزا گروه‌بندی شدند. نتایج حاصل نشان داد نشانگر ISSR سیستم نشانگری قابل‌اطمینان برای آشکارسازی سطح بالایی از چندشکلی است و می‌توان از آن در بررسی تنوع ژنتیکی و انجام برنامه‌های اصلاحی در سویا استفاده نمود.