پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

آلومینیوم یکی از فراوان­ترین عناصر موجود در خاک است که در خاک­هایی با اسیدیته بالا به شکل انحلال­ پذیر Al⁺³ در آمده، از طریق ریشه جذب شده و به ­این ترتیب بر رشد گیاهان اثر می­گذارد. ارزیابی تحمل گیاهان به تنش­های زیست محیطی به­ویژه در خلال مرحله جوانه­زنی و رشد گیاهچه عامل مهمی در انتخاب آن­ها برای کشت در شرایط مختلف می­باشد. به­منظور بررسی تنوع ژنتیکی 83 لاین پیشرفته گندم دوروم تحت سمیت آلومینیوم در مرحله گیاهچه در شرایط آزمایشگاهی، آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با دو تکرار انجام شد. سطوح تنش شامل شاهد و غلظت 5/2 میلی­ مولار آلومینیوم و صفات اندازه­گیری شده شامل تعداد ریشه­چه، وزن تر ریشه ­چه و ساقه­ چه، طول ریشه­ چه و ساقه ­چه، وزن خشک ریشه­ چه و ساقه­ چه و نسبت طول ریشه­ چه به ساقه ­چه بودند. نتایج حاصل نشان داد که تنش بر تمامی صفات تاثیر معنی ­دار داشت.
هم­چنین، بین لاین­ های گندم دوروم از لحاظ تمامی صفات اختلاف معنی­ دار مشاهده شد. برهم­کنش رقم در تنش در همه صفات معنی­ دار بود. ارزیابی لاین­های برتر بر اساس شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده­آل (SIIG) انجام شد. لاین­های 35، 58، 72، 75، 76، 77، 82 و 83 با داشتن بالاترین شاخص SIIG متحمل به تنش آلومینیوم و لاین­ های 11، 16، 21، 25، 26، 65، 66، 68 و 73 با داشتن پایین­ترین مقدار این شاخص حساس به تنش آلومینیوم بودند. نتایج حاصل از رتبه­ بندی بر مبنای شاخص فوق با نتایج حاصل از تجزیه خوشه­ ای بر مبنای شاخص Ti انطباق زیادیی داشت.