پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

دستیابی به نتایج مطلوب در برنامه­های اصلاحی، نیازمند انتخاب آگاهانه والدین بر اساس قابلیت ترکیب­پذیری عمومی و خصوصی می­باشد. مشخص نمودن ترکیب­پذیری­ها و اجزای واریانس ژنتیکی یکی از مهم­ترین مراحل در برنامه به­نژادی لاین­های اینبرد ذرت است .بدین منظور، تعداد 25 لاین زودرس دانه­ای با دو تستر (k1263.1 زودرس و A679 دیررس) به روش لاین × تستر تلاقی داده شد و 50 هیبرید حاصل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط آبیاری نرمال و تنش خشکی در سال 1392 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق مشهد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس آماری حاکی از وجود تفاوت معنی­دار  بین هیبریدها از نظر تمام صفات مورد بررسی در هر دو محیط در سطح احتمال 1% بود. واریانس اثر متقابل لاین × تستر برای کلیه صفات در هر دو محیط نشان­دهنده معنی­دار بودن واریانس غالبیت (نقش اثرات غیر­افزایشی) می­باشد. نسبت  &sigma ² _gca/&sigma ² _sca بیانگر نقش بیشتر واریانس غیر­افزایشی برای اکثر صفات در هر دو شرایط آبیاری بود. از نظر عملکرد و سایر صفات در شرایط نرمال لاین­های 1، 5، 14، 15 و 18 و در شرایط تنش لاین­های 1، 10، 18، 26 و 31 دارای GCA مثبت و معنی­دار و از نظر زودرسی لاین­های 1، 7، 8، 10 و 28 دارای GCA منفی و بسیار معنی­دار در هر دو شرایط بودند. از نظر عملکرد دانه ترکیبات  L5×T1، L9×T1، L16×T2 و L19×T1 در شرایط نرمال و ترکیبات L1×T1، L13×T1، L27×T2 و L16×T2 دارای SCA مثبت و معنی­دار در شرایط تنش خشکی بودند که جهت آزمایشات ارزیابی و مقایسه عملکرد منطقه­ای و برآورد اثرات متقابل ژنوتیپ در محیط و شناسایی و انتخاب برترین هیبرید­ها، می­توان لاین­های مذکور را مورد استفاده قرار داد.