پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

Mendeley  

Zotero  

(2015). Evaluation of Sterility Stability for Some of Rice Cytoplasmic Male Sterile Lines. J Crop Breed. 7(15), 14-23.
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-419-fa.html

ارزیابی پایداری عقیمی لاین‌های نرعقیم جهت گزینش لاین‌های مطلوب از برنامه‌های مهم در تولید برنج هیبرید است. از این‌رو در تحقیق حاضر از 7 لاین نرعقیم سیتوپلاسمی (A لاین) و تعداد 33 لاین نرعقیم حاصل از هفتمین تلاقی برگشتی ارقام ایرانی با لاین‌های نرعقیم معرفی‌شده از ایری به همراه لاین والدینی به‌صورت آزمایش کرت‌های خردشده در زمان و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی استفاده گردید. صفات درصد عقیمی گرده در 9 دوره و عقیمی خوشه در 5 دوره در شرایط مزرعه‌ای و گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از وجود تفاوت معنی‌دار بین اثر متقابل لاین‌های مورد مطالعه در زمان برای هر دو صفت عقیمی گرده و خوشه در سطح احتمال 1 درصد بود. مقایسه میانگین‌ صفت عقیمی گرده نشان داد که پنج رقم نعمت، شصتک محمدی، گرده، حسنی ریشک قرمز و خزر در تمامی تلاقی‌های انجام شده با لاین‌های نرعقیم بین‌المللی، عقیمی کامل در نه دوره ارزیابی از خود نشان داده‌اند و جزء لاین‌های کاملاً عقیم و پایدار بودند که نشان‌دهنده انتقال ژن‌های عقیمی از لاین‌های خارجی به ارقام مورد نظر بود. مقایسه میانگین درصد عقیمی گرده و خوشه در تعدادی از لاین‌های نرعقیم سیتوپلاسمی برنج در مراحل ارزیابی عقیمی نشان داده که لاین حسنی A (حسنی × دانش2A) ضمن داشتن عقیمی کامل در 4 دوره زمانی مورد مطالعه از شهریور تا مهرماه، در سه دوره نیز از بهار تا شهریور باروری نسبی داشته و تنها در دوره اول کاشت در اوایل بهار بیشترین مقدار تولید بذر نوکلئوس (67/25 درصد) را داشته است. لاین IR68899A نیز که در تمامی مراحل ارزیابی عقیمی بالایی نشان داده بود در شرایط گلخانه‌ای با دمای بالا (> 24 درجه سانتی‌گراد) و طول روز کوتاه (<75/13 ساعت) 67/15 درصد تشکیل بذر داشته است. از این‌رو از این لاین‌ها می‌توان در برنامه هیبرید دو لاین بهره برد.