پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

  به­منظور بررسی اثر تنش رطوبتی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد دانه و صفات مرتبط با عملکرد 60 هیبرید سینگل کراس ذرت دانه‌ای، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار، در دو شرایط نرمال (50 درصد تخلیه مجاز رطوبتی از خاک) و تنش خشکی (80 درصد تخلیه مجاز رطوبتی از خاک) در ایستگاه طرق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در سال 1392 اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس ‌ داده‌ها نشان داد که در شرایط نرمال و تنش، اختلاف بین هیبریدها در تمامی صفات در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بود. نتایج مقایسه میانگین هیبریدها با روش آزمون چند­دامنه‌ای دانکن نشان داد که بالاترین عملکرد دانه در شرایط نرمال مربوط به ترکیب هیبرید L5×k1263/1 با 30/13 تن در هکتار و در شرایط تنش مربوط به هیبرید L10×k1263/1 با 02/9 تن در هکتار و در شرایط نرمال عملکرد 60/10 تن در هکتار می‌باشد. با توجه به شاخص‌های MP ، GMP ، STI و HARM از بین هیبریدهای مورد مطالعه، L1×k1263/1 ، L5×k1263/1 و L10×k1263/1 بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. طول دوره رشد کمتر در این هیبریدها و عدم برخورد دوره گرده افشانی با دماهای بالا می­تواند دلیلی بر برتری ترکیبات مذکور نسبت به سایرین باشد. نتایج همبستگی‌ها حاکی از وجود رابطه مثبت و معنی‌دار بین عملکرد پتانسیل (بدون تنش) با شاخص­های MP ، GMP ، STI ، TOL و HARM می­باشد. بیشترین همبستگی مثبت و معنی­دار بین شاخص‌ها، مربوط به GMP و STI (99/0) بود. بنابراین هیبریدهای L1×k1263/1 ، L5×k1263/1 ، L10×k1263/1 و 14×k1263/1 با توجه به بالا بودن میزان تحمل به خشکی در برنامه‌های اصلاح و معرفی و پیشنهاد هیبریدهای جدید در برنامه‌های اصلاحی می­توان بهره برد.