دوره 16، شماره 2 - ( تابستان 1403 )
جلد 16 شماره 2 صفحات 79-67 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Kordkatooli M H, Mousavizadeh S J, Mashayekhi K. (2024). The Study of Parents and F1 off Spring from the Crossing of Some Iranian Tomato Accessions. J Crop Breed. 16(2), 67-79. doi:10.61186/jcb.16.2.67
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1523-fa.html
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1523-fa.html
کردکتولی محمدحسین، موسوی زاده سید جواد، مشایخی کامبیز. بررسی نتاج نسل اول برخی توده های گوجه فرنگی ایران دارای میوه ریز و رشد نامحدود پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی 1403; 16 (2) :79-67 10.61186/jcb.16.2.67
1- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.
2- گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
2- گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
چکیده: (616 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: کاهش تنوع ژنتیکی در گوجه‌فرنگی (L.Solanum lycopersicum )، ناشی از اهلی شدن و به‌نژادی، حفظ و به‌کارگیری تمام منابع ژنتیکی موجود را ضروری نموده است. محدود شدن ارقام گوجه‌فرنگی مورد کشت به ارقام اصلاح شده و کاهش تنوع ژنتیکی، مطلوب نبوده و موجب آسیبپذیری و ناپایداری تولید می‌‌گردد. از توده‌های بومی بهعنوان منابع ژنی جهت اصلاح و معرفی ارقام زراعی برتر میتوان بهره برد. توده‌های محلی از مهمترین منابع ژنتیکی هستند. آنها اغلب غیریکنواخت میباشند و از ژنوتیپهای مختلف که به‌طور عمده خالص هستند، تشکیل شدهاند. به‌نژادی گوجه‌فرنگی در این است که صفات مطلوب از والدین به نتاج انتقال داده و باعث تنوع محصولات و کیفیت گوجه‌فرنگی شود. با توجه به وجود تنوع فراوان توده‌های گوجه‌فرنگی که در ایران یافت میشوند میتوان از آنها در جهت گزینش ارقام با کیفیت بالا و تولید دورگههای مطلوب بهره برد. ارقام اولیه گوجه‌فرنگی در مناطق مختلف ایران به‌صورت خودرو در حال رشد هستند. این گوجه‌فرنگی در طبیعت یا توسط کشاورزان رشد کرده و میوههایی را در اندازه ریز تا متوسط تولید کرده که از نظر مورفولوژیکی دارای خصوصیات رشدی نامحدود هستند که برای ارقام گلخانهای گوجه‌فرنگی مناسب میباشند. هدف از تحقیق حاضر، انتخاب توده‌های برتر برای انجام تلاقیهای هدفمند، بررسی وراثت‌پذیری صفات مرتبط با میوه، میزان هتروزیس در نسل اول و انتخاب نتاج با میوه ریز و رشد نامحدود بود.
مواد و روشها: در این پژوهش تعداد 9 توده بومی گوجه‌فرنگی گیلاسی بومی در ایران شامل: توده کفش گیری از گرگان، 2) توده دارکلاته از روستای دارکلاته فندرسک بخش خان ببین، 3) توده کردستان، 4) توده ورامین، 5) توده رشت، 6) توده خواجه نفس از گرگان، 7) توده رفسنجان، 8) توده ساری از جویبار و 9) توده کرمانشاه شناسایی شده و بذرگیری از آنها انجام شد. از بین این تودهها 17 تلاقی انجام شد و نتایج نسل اول آنها مورد بررسی قرار گرفت. بعد از جمع‌آوری گرده از والد پدری و حذف پرچم گلهای والد مادری، گرده روی کلاله مادری در صبح زود و قبل از باز شدن گل‌ها قرار گرفت. در هر توده 6 تا 10 بوته برای تلاقی انتخاب شدند. در یک خوشه نیز 2 تا ۴ گلچه برای تلاقی در نظر گرفته شد. در صورت عدم گردهافشانی و عدم تشکیل میوه، تلاقی تکرار شد. بعد از انجام تلاقی و برای کنترل و جلوگیری از تلاقی ناخواسته از جانب حشرات از توری توری نازک (توری پشه‌بند) استفاده شد و روی بوتهها با آن به‌طور کامل محصور گردید. 40 - 30 روز بعد از تلاقی، میوههای تشکیل شده برداشت گردیدند. پس از انجام انواع گردهافشانی، میوههای بهدست آمده در آزمایشگاه از نظر صفاتی شامل حجم میوه، وزن میوه، طول میوه، قطر میوه، تعداد بذر در میوه، مواد جامد محلول، اسیدیته و ویتامین ث مورد ارزیابی قرار گرفتند. طرح بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با 17 تیمار (17 تلاقی) در سه تکرار اجرا شد. تجزیه واریانس صفات اندازه‌گیری شده به‌صورت یک‌طرفه با استفاده از نرم‌افزار SAS نسخه 9/1 انجام شد. اجزای واریانس، وراثت‌پذیری عمومی، ضرایب تنوع فنوتیپی، ژنوتیپی و محیطی و نیز میزان هتروزیس صفات محاسبه شدند.
یافتهها: تجزیه واریانس صفات مختلف میوه نشان داد که بین تلاقیهای مورد مطالعه از نظر صفات حجم میوه، طول میوه، وزن میوه، قطر میوه، تعداد بذر میوه، مواد جامد محلول، اسیدیته و ویتامین ث تفاوت معنیداری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. مقایسه میانگین صفات نشان داد که صفات وزن میوه، قطر میوه و طول میوه بهترتیب با مقادیر 28/16 گرم، 3/29 میلیمتر و 2/71 میلیمتر در نتاج تلاقی کرمانشاه*رشت بیشترین مقدار را دارد. در نتاج تلاقی ساری*رشت بیشترین حجم میوه با 18/8 میلیلیتر ثبت شد. در نتاج تلاقی گرگان*ورامین و کفش گیری*کردستان، بهترتیب با 141 و 140 عدد بیشترین تعداد بذر در هر میوه شمارش شد. بالاترین مواد جامد محلول با 8/67 درصد در نتاج تلاقی رفسنجان*کردستان، بیشترین اسیدیته با 11/03 میلی‌گرم در 100 میلی لیتر آب در نتاج تلاقی رفسنجان*رشت بالاترین ویتامین ث با 6/1 میلی‌گرم در 100 میلیلیتر آب در نتاج تلاقی کفش گیری*رفسنجان مشاهد شد. نتایج هتروزیس نسبت به میانگین والدین نشان‌دهنده بروز هتروزیس مثبت در قطر و حجم میوه بود. همچنین هتروزیس منفی در طول میوه، وزن میوه و تعداد بذر مشاهد شد. تمامی تلاقیها هتروزیس مثبت و بالایی را در مورد حجم میوه نشان دادند و بالاترین هتروزیس حجم میوه با 10/71 در نتاج تلاقی کفش گیری*کردستان بهدست آمد. تلاقی برتر از نظر قطر میوه در تلاقی کرمانشاه*رشت، با هتروزیس 7/53 شناسایی شد.
نتیجهگیری: نتایج بهدست آمده نشان داد که بالاترین میزان وراثت‌پذیری عمومی (h2) و پیشرفت ژنتیکی بهترتیب برای صفات ویتامین ث، اسیدیته میوه، وزن میوه و حجم میوه وجود دارد که در تلاقی های کفش گیری*رفسنجان، رفسنجان*رشت و کرمانشاه*رشت بهدست آمد. از طرف دیگر در صفات حجم میوه، وزن میوه، تعداد بذر میوه، مواد جامد محلول، اسیدیته و ویتامین ث ضریب تنوع ژنتیکی بیشتر از ضریب تنوع فنوتیپی بود که نشان‌دهنده تأثیر کمتر عوامل محیطی بر این صفات بود. بهعبارتی بالا بودن وراثت‌پذیری، پیشرفت ژنتیکی و تنوع ژنتیکی برای صفات کمی و کیفی میتواند به اصلاح گر برای انتخاب بهترین ترکیب و رسیدن به سطح مطلوبی از پتانسیل عملکرد کمک کند.
مقدمه و هدف: کاهش تنوع ژنتیکی در گوجه‌فرنگی (L.Solanum lycopersicum )، ناشی از اهلی شدن و به‌نژادی، حفظ و به‌کارگیری تمام منابع ژنتیکی موجود را ضروری نموده است. محدود شدن ارقام گوجه‌فرنگی مورد کشت به ارقام اصلاح شده و کاهش تنوع ژنتیکی، مطلوب نبوده و موجب آسیبپذیری و ناپایداری تولید می‌‌گردد. از توده‌های بومی بهعنوان منابع ژنی جهت اصلاح و معرفی ارقام زراعی برتر میتوان بهره برد. توده‌های محلی از مهمترین منابع ژنتیکی هستند. آنها اغلب غیریکنواخت میباشند و از ژنوتیپهای مختلف که به‌طور عمده خالص هستند، تشکیل شدهاند. به‌نژادی گوجه‌فرنگی در این است که صفات مطلوب از والدین به نتاج انتقال داده و باعث تنوع محصولات و کیفیت گوجه‌فرنگی شود. با توجه به وجود تنوع فراوان توده‌های گوجه‌فرنگی که در ایران یافت میشوند میتوان از آنها در جهت گزینش ارقام با کیفیت بالا و تولید دورگههای مطلوب بهره برد. ارقام اولیه گوجه‌فرنگی در مناطق مختلف ایران به‌صورت خودرو در حال رشد هستند. این گوجه‌فرنگی در طبیعت یا توسط کشاورزان رشد کرده و میوههایی را در اندازه ریز تا متوسط تولید کرده که از نظر مورفولوژیکی دارای خصوصیات رشدی نامحدود هستند که برای ارقام گلخانهای گوجه‌فرنگی مناسب میباشند. هدف از تحقیق حاضر، انتخاب توده‌های برتر برای انجام تلاقیهای هدفمند، بررسی وراثت‌پذیری صفات مرتبط با میوه، میزان هتروزیس در نسل اول و انتخاب نتاج با میوه ریز و رشد نامحدود بود.
مواد و روشها: در این پژوهش تعداد 9 توده بومی گوجه‌فرنگی گیلاسی بومی در ایران شامل: توده کفش گیری از گرگان، 2) توده دارکلاته از روستای دارکلاته فندرسک بخش خان ببین، 3) توده کردستان، 4) توده ورامین، 5) توده رشت، 6) توده خواجه نفس از گرگان، 7) توده رفسنجان، 8) توده ساری از جویبار و 9) توده کرمانشاه شناسایی شده و بذرگیری از آنها انجام شد. از بین این تودهها 17 تلاقی انجام شد و نتایج نسل اول آنها مورد بررسی قرار گرفت. بعد از جمع‌آوری گرده از والد پدری و حذف پرچم گلهای والد مادری، گرده روی کلاله مادری در صبح زود و قبل از باز شدن گل‌ها قرار گرفت. در هر توده 6 تا 10 بوته برای تلاقی انتخاب شدند. در یک خوشه نیز 2 تا ۴ گلچه برای تلاقی در نظر گرفته شد. در صورت عدم گردهافشانی و عدم تشکیل میوه، تلاقی تکرار شد. بعد از انجام تلاقی و برای کنترل و جلوگیری از تلاقی ناخواسته از جانب حشرات از توری توری نازک (توری پشه‌بند) استفاده شد و روی بوتهها با آن به‌طور کامل محصور گردید. 40 - 30 روز بعد از تلاقی، میوههای تشکیل شده برداشت گردیدند. پس از انجام انواع گردهافشانی، میوههای بهدست آمده در آزمایشگاه از نظر صفاتی شامل حجم میوه، وزن میوه، طول میوه، قطر میوه، تعداد بذر در میوه، مواد جامد محلول، اسیدیته و ویتامین ث مورد ارزیابی قرار گرفتند. طرح بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با 17 تیمار (17 تلاقی) در سه تکرار اجرا شد. تجزیه واریانس صفات اندازه‌گیری شده به‌صورت یک‌طرفه با استفاده از نرم‌افزار SAS نسخه 9/1 انجام شد. اجزای واریانس، وراثت‌پذیری عمومی، ضرایب تنوع فنوتیپی، ژنوتیپی و محیطی و نیز میزان هتروزیس صفات محاسبه شدند.
یافتهها: تجزیه واریانس صفات مختلف میوه نشان داد که بین تلاقیهای مورد مطالعه از نظر صفات حجم میوه، طول میوه، وزن میوه، قطر میوه، تعداد بذر میوه، مواد جامد محلول، اسیدیته و ویتامین ث تفاوت معنیداری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. مقایسه میانگین صفات نشان داد که صفات وزن میوه، قطر میوه و طول میوه بهترتیب با مقادیر 28/16 گرم، 3/29 میلیمتر و 2/71 میلیمتر در نتاج تلاقی کرمانشاه*رشت بیشترین مقدار را دارد. در نتاج تلاقی ساری*رشت بیشترین حجم میوه با 18/8 میلیلیتر ثبت شد. در نتاج تلاقی گرگان*ورامین و کفش گیری*کردستان، بهترتیب با 141 و 140 عدد بیشترین تعداد بذر در هر میوه شمارش شد. بالاترین مواد جامد محلول با 8/67 درصد در نتاج تلاقی رفسنجان*کردستان، بیشترین اسیدیته با 11/03 میلی‌گرم در 100 میلی لیتر آب در نتاج تلاقی رفسنجان*رشت بالاترین ویتامین ث با 6/1 میلی‌گرم در 100 میلیلیتر آب در نتاج تلاقی کفش گیری*رفسنجان مشاهد شد. نتایج هتروزیس نسبت به میانگین والدین نشان‌دهنده بروز هتروزیس مثبت در قطر و حجم میوه بود. همچنین هتروزیس منفی در طول میوه، وزن میوه و تعداد بذر مشاهد شد. تمامی تلاقیها هتروزیس مثبت و بالایی را در مورد حجم میوه نشان دادند و بالاترین هتروزیس حجم میوه با 10/71 در نتاج تلاقی کفش گیری*کردستان بهدست آمد. تلاقی برتر از نظر قطر میوه در تلاقی کرمانشاه*رشت، با هتروزیس 7/53 شناسایی شد.
نتیجهگیری: نتایج بهدست آمده نشان داد که بالاترین میزان وراثت‌پذیری عمومی (h2) و پیشرفت ژنتیکی بهترتیب برای صفات ویتامین ث، اسیدیته میوه، وزن میوه و حجم میوه وجود دارد که در تلاقی های کفش گیری*رفسنجان، رفسنجان*رشت و کرمانشاه*رشت بهدست آمد. از طرف دیگر در صفات حجم میوه، وزن میوه، تعداد بذر میوه، مواد جامد محلول، اسیدیته و ویتامین ث ضریب تنوع ژنتیکی بیشتر از ضریب تنوع فنوتیپی بود که نشان‌دهنده تأثیر کمتر عوامل محیطی بر این صفات بود. بهعبارتی بالا بودن وراثت‌پذیری، پیشرفت ژنتیکی و تنوع ژنتیکی برای صفات کمی و کیفی میتواند به اصلاح گر برای انتخاب بهترین ترکیب و رسیدن به سطح مطلوبی از پتانسیل عملکرد کمک کند.
فهرست منابع
1. AOAC. (1984). Official Methods of Analysis. Association of official Analytial chemists. Washington, DC., U.S.A. 114p.
2. Astaraki, H., Sharifi, P., & Sheikh, F. (2020). Estimation of genotypic correlation and heritability of some of traits in faba bean genotypes using restricted maximum likelihood (REML). Plant Genetic Researches, 6(2), 111-128. [DOI:10.29252/pgr.6.2.111]
3. Beikzadeh, H., Alavi Siney, S.M., Bayat, M. & Ezady, A.A. (2015). Estimation of genetic parameters of effective agronomical traits on yield in some of Iranian rice cultivar. Agronomy Journal, 104, 73-78.
4. Bhandari, H. R., Nishant Bhanu, A., Srivastava, K., Singh, M. N., & Hemantaranjan, A. (2017). Assessment of genetic diversity in crop plants - an overview. Advances in Plants and Agriculture Research,7(3), 279-286. [DOI:10.15406/apar.2017.07.00255]
5. Cockshull, K.E., C.G. Graves and C.R.J. Cave. 1992. The Influence of shading on yield different stages of maturity on the quality of three cultivars of tomatoes (Lycopersicon esculentum Mill). Notulae Scientia Biologicae, 5, 371-375. [DOI:10.15835/nsb539091]
6. Daftarian, F., & Golabadi, M. (2018). Evaluation of Fruit Yield and Quality in some GreenhouseTomato Genotypes. Journal of Crop Production and Processing, 8 (1), 113-126. [DOI:10.29252/jcpp.8.1.113]
7. FAO. 2020. FAOSTAT Statistical Databases. www.fao.org.
8. Farshadfar, E. 1998. Application of Biometrical genetics in plant Breeding. Razi University Press, 528. (In Persian)
9. Farshadfar, E., Romena, H., & Safari, H. (2013). Evaluation of variability and genetic parameters in agro- physiological traits of wheat under rain-fed condition. International Journal of Agriculture and Crop Sciences, 5(9), 1015-1021. (In Persian)
10. Foroud, G. N., Mousavizadeh, S. J., Akbarpour, V., & Mashayekhi, K. (2021). Fruit heritability and the Effect of Pollen on Fruit Set of Some Tomato (Solanum esculentum Mill.) Accessions. Journal of Crop Breeding, 13(39), 77-86. (In Persian) [DOI:10.52547/jcb.13.39.77]
11. Gebregergs, G., & Mekbib, F. (2020). Estimation of genetic variability, heritability, and genetic advance in advanced lines for grain yield and yield components of sorghum (Sorghum bicolor L.) Moench) at Humera, Western Tigray, Ethiopia. Cogent Food and Agriculture, 6, 1764181. [DOI:10.1080/23311932.2020.1764181]
12. Ghorbanpour, A., Salimi, A., Tajick Ghanbary, M. A., Pirdashti, H., & Dehestani, A. (2018). Relationship between Fruit Yield and its Components in Tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) Cultivars using Multivariate Statistical Methods. Journal of Crop Breeding, 9(24), 22-29. (In Persian) [DOI:10.29252/jcb.9.24.22]
13. Hannan, M.M., Ahmed, M.B., Razvy, M.A., Karim, R., Khatun, M., Haydar, A., Hossain, M. & Roy, U.K. (2007). Heterosis and correlation of yield and yield components in tomato (Lycopersicon esculentum Mill.). American Eurasian Journal of Science and Research, 2(2), 146-150.
14. Hassan, Z., Ul-Allah, S., Khan, A.A., Shahzad, U., Khurshid, M., Bakhsh, A., Amin, H., Jahan, M.S., Rehim, A., & Manzoor, Z. (2021). Phenotypic characterization of exotic tomato germplasm: An excellent breeding resource. PLoS One, 16(6), 1-12. [DOI:10.1371/journal.pone.0253557]
15. Haydar, A., M. A. Mandal, M. B. Ahmad, M. M. Hannan, R. Karim, M. A. Razavy, U. K. Roy & Salahin, M. (2007). Studies on genetic variability and interrelationship among the different traits in tomato (Lycopersicn esculentum Mill.). Journal of Scientific Research, 2, 139-142.
16. Henareh, M., Dursun, A., & Mandoulakani, B. A. (2015). Genetic diversity in tomato landraces collected from Turkey and Iran revealed by morphological characters. Acta Scientiarum Polonorum-Hortorum Cultus, 14(2), 87-96.
17. Isack, M. E., & Monica, L. (2013). Effect of post-harvest handling practices on physico-chemical composition of tomato. Journal of Agricultural Technology, 9(6), 1655-1664.
18. Jahantigh, H, Z., Fahmideh, L., & Fazelinasab, B. (2018). Evaluation and comparison of Leaf antioxidant properties and morphological traits of tomato varieties (Lycopersicon esculentum L). Journal of Plant Environmental Physiology, 13(50), 63-76.
19. Johnson, H.W., Robinson, H.F., & Comstock, R.E. (1999). Estimates of genetic and environmental variability in soybeans. Agronomy Journal, 47(7), 314-318. [DOI:10.2134/agronj1955.00021962004700070009x]
20. Kaur, V., Aravind, J., Manju., Jacob, S. R., Kumari, J., Panwar, B. S., Pal, N., Rana, J. C., Pandey, A., & Kumar, A. (2022). Phenotypic characterization, genetic diversity assessment in 6,778 accessions of barley (Hordeum vulgare L. ssp. vulgare) germplasm conserved in national genebank of India and development of a core set. Frontiers in Plant Science, 13, 771920. [DOI:10.3389/fpls.2022.771920]
21. Kulus, D. (2022). Genetic diversity for breeding tomato, in Cash crops (Cham: Springer), 505-521. [DOI:10.1007/978-3-030-74926-2_13]
22. Kumari, K., Akhtar, S., Kumari, S., Kumar, M., Kumari, K., Singh, N.K. & Ranjan, A. (2020). Genetic variability and heritability studies in diverse tomato genotypes. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 9, 1011-1014.
23. Lotfi Aghmioni, M., Aghaei, M., vaezi, Sh., & Majidi Heravan, E. (2015). Evaluation of genetic diversity, heritability and genetic progress in Kabuli type chickpea genotypes. Iranian Journal of Pulses Research, 6(1), 100-107.
24. Mashayekhi, K., & A. Shomali. (2018). Botany, physiology and culture of vegetable. Gorgan University of Agricultural Sciences & Natural Resources press. pp 502. (In Persian)
25. Mayavel, A., G. Balakrishnamurthy & Natarajanm, S. (2005). Variability and heritability studies in tomato hybrids. South Indian Horticulture, 53(1-6), 262-266.
26. Meena, O. P., & Bahadur, V. (2014). Assessment of correlation and path coefficient analysis for yield and yield contributing traits among tomato (Solanum lycopersicum L.) germplasm. Agricultural Science Digest-A Research Journal, 34(4), 245-250. [DOI:10.5958/0976-0547.2014.01013.1]
27. Patel, S.A., Kshirsagar, D.B., Attar, A.V., & Bhalekar, M.N. (2013). Study on genetic variability, heritability and genetic advance in tomato. International Journal of Plant Sciences, 8(1), 45-47.
28. Rasheed, A., Ilyas, M., Khan, T.N., Mahmood, A., Riaz, U., Chattha, M.B., Al-Kashgry, N.A.T., Binothman, N, Hassan., M.U., Wu, Z., & Qari, S.H. (2023). Study of genetic variability, heritability, and genetic advance for yield-related traits in tomato (Solanum lycopersicon MILL.). Frontiers in Genetics, 13, 1030309. [DOI:10.3389/fgene.2022.1030309]
29. Regassa, M. D., Mohammed, A., & Bantte, K. (2012). Evaluation of tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) genotypes for yield and yield components. African Journal of Plant Science, 6(1), 45-49.
30. Roberts, R., Mainiero, S., Powell, A. F., Liu, A. E., Shi, K., Hind, S. R., & Martin, G. B. (2019). Natural variation for unusual host responses and flagellin‐mediated immunity against Pseudomonas syringae in genetically diverse tomato accessions. New Phytologist, 223(1), 447-461. [DOI:10.1111/nph.15788]
31. Sacco, A., Di Matteo, A., Lombardi, N., Trotta, N., Punzo, B., Mari, A., & Barone, A. (2013). Quantitative trait loci pyramiding for fruit quality traits in tomato. Molecular Breeding, 31(1), 217-222 [DOI:10.1007/s11032-012-9763-2]
32. Sekhar, L., Prakash, B. G., Salimath, P. M., Channayya, P., Hiremath Sridevi, O. & Patil, A. A. (2010). Implications of heterosis and combining ability among productive single cross hybrids in tomato. Electronic Journal of Plant Breeding, 1(4), 706-711.
33. Shukla, S., Bhargava, A., Chatterjee, A., Srivastava, A., & Singh, S. (2006). Genotypic variability in vegetable amaranth (Amaranthus tricolor L.) for foliage yield and its contributing traits over successive cuttings and years. Euphytica, 151, 130-110. [DOI:10.1007/s10681-006-9134-3]
34. Sousaraei, N., Mashayekhi, K., Mousavizadeh, S.J., & Dadrasi, A. (2020). Evaluation of morpho-physiological fruit traits of some tomato populations in iran using correlation coefficients and cluster analysis. Journal of Horticultural Science and Technology, 21(1), 61-74.
35. Stansfield, W.D. (1991). Theory and Problems in Genetics. McGraw-Hill. 282 p.
36. Tessema, G. L., Mohammed, A. W., & Abebe, D. T. (2022). Genetic variability studies for tuber yield and yield attributes in Ethiopian released potato (Solanum tuberosum L.) varieties. Peer Journals, 10, e12860. [DOI:10.7717/peerj.12860]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
