1- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2- دانشگاه یزد
2- دانشگاه یزد
چکیده: (161 مشاهده)
مقدمه و هدف: کینوا (Chenopodium quinoa, Willd) از خانواده Chenopodiaceae گیاهی بسیار متحمل به شرایط نامطلوب محیطی است که در برابر تنش‌های زنده و غیرزنده تحمل بالایی را از خود نشان می‌دهد. کینوا یک گیاه شورزیست اختیاری است که قادر است شوری سطح دریا (dSm-1 40) را تحمل کند و در بیشتر مناطق ایران که بارندگی سالیانه اندکی دارند (میانگین بارندگی کشور حدود 250 میلی‌متر است) و به دلیل شوری و خشکی خاک غیر قابل کشت هستند، عملکرد اقتصادی مطلوبی را داشته باشد.
مواد و روش‌ها: به جهت بررسی تغییرات یونی و واکنش برخی ژن‌های مهم دخیل در تنش شوری، ژنوتیپ تیتیکاکا (Titicaca) تحت تاثیر دو سطح شوری dSm-1 9/6 (مخلوط 1:1 آب دریا و آب مقطر) و dSm-1 8/13 (آب دریا) در دو تکرار با در نظر گرفتن عامل زمان نمونه‌برداری، با استفاده از آزمایش فاکتوریل (فاکتور زمان در 9 سطح و فاکتور شوری در 2 سطح) در قالب طرح کاملا تصادفی کشت و پس از اعمال تیمار شوری، در بازه‌های زمانی شش ساعت و نیز یک، دو، سه، چهار، پنج، شش و هفت روز پس از اعمال تنش، نمونه برگی تهیه شد. در این پژوهش میزان تجمع یون‌های سدیم و پتاسیم و تغییرات بیان چهار ژن مرتبط با شوری NHX، SOS1، CMO و BADH مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد تجمع میزان سدیم و پتاسیم در برگ تحت تاثیر شوری قرار گرفت و در سطح احتمال یک درصد، در هر دو سطح شوری روند صعودی و معنی‌داری داشتند. با افزایش روزهای تنش و نیز سطح شوری اعمال شده، بیان هر چهار ژن مرتبط به شوری متناسب با تجمع و حضور یون‌ها در سلول تغییر یافت. بر اساس مطالعه حاضر ژن NHX در کینوا در هر دو تنش dSm-1 9/6 و dSm-1 8/13 شوری در روز اول شروع به بیان نموده و با ادامه روند تنش در روزهای بعدی، بیان ژن SOS1 نیز افزایش یافت. در همین راستا نمودار SOS1 افزایش بیان را در سطح dSm-1 9/6 در روزهای اول، دوم و سوم نشان داد. در روز سوم در هر دو سطح تنش، بیان ژن CMO و سپس بیان ژن BADH افزایش یافت.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این تحقیق گیاه کینوا نیز همچون سایر هالووفیت‌ها از سازوکارهای متعددی از جمله تنظیم یونی و تغییر در الگوی بیان ژن‌ها جهت تحمل تنش شوری استفاده می نماید. با توجه به وجود تحقیقات محدود در زمینه این گیاه مهم، یافته‌های این تحقیق می‌تواند به عنوان راهگشای مناسبی برای تحقیقات بعدی مورد استفاده قرار گیرد.
مواد و روش‌ها: به جهت بررسی تغییرات یونی و واکنش برخی ژن‌های مهم دخیل در تنش شوری، ژنوتیپ تیتیکاکا (Titicaca) تحت تاثیر دو سطح شوری dSm-1 9/6 (مخلوط 1:1 آب دریا و آب مقطر) و dSm-1 8/13 (آب دریا) در دو تکرار با در نظر گرفتن عامل زمان نمونه‌برداری، با استفاده از آزمایش فاکتوریل (فاکتور زمان در 9 سطح و فاکتور شوری در 2 سطح) در قالب طرح کاملا تصادفی کشت و پس از اعمال تیمار شوری، در بازه‌های زمانی شش ساعت و نیز یک، دو، سه، چهار، پنج، شش و هفت روز پس از اعمال تنش، نمونه برگی تهیه شد. در این پژوهش میزان تجمع یون‌های سدیم و پتاسیم و تغییرات بیان چهار ژن مرتبط با شوری NHX، SOS1، CMO و BADH مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد تجمع میزان سدیم و پتاسیم در برگ تحت تاثیر شوری قرار گرفت و در سطح احتمال یک درصد، در هر دو سطح شوری روند صعودی و معنی‌داری داشتند. با افزایش روزهای تنش و نیز سطح شوری اعمال شده، بیان هر چهار ژن مرتبط به شوری متناسب با تجمع و حضور یون‌ها در سلول تغییر یافت. بر اساس مطالعه حاضر ژن NHX در کینوا در هر دو تنش dSm-1 9/6 و dSm-1 8/13 شوری در روز اول شروع به بیان نموده و با ادامه روند تنش در روزهای بعدی، بیان ژن SOS1 نیز افزایش یافت. در همین راستا نمودار SOS1 افزایش بیان را در سطح dSm-1 9/6 در روزهای اول، دوم و سوم نشان داد. در روز سوم در هر دو سطح تنش، بیان ژن CMO و سپس بیان ژن BADH افزایش یافت.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این تحقیق گیاه کینوا نیز همچون سایر هالووفیت‌ها از سازوکارهای متعددی از جمله تنظیم یونی و تغییر در الگوی بیان ژن‌ها جهت تحمل تنش شوری استفاده می نماید. با توجه به وجود تحقیقات محدود در زمینه این گیاه مهم، یافته‌های این تحقیق می‌تواند به عنوان راهگشای مناسبی برای تحقیقات بعدی مورد استفاده قرار گیرد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح براي تنش هاي زنده و غيرزنده محيطي
دریافت: 1402/8/7 | پذیرش: 1402/12/20
دریافت: 1402/8/7 | پذیرش: 1402/12/20
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
