بهار 1402
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایران
چکیده: (452 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: با توجه به الزام کشور در تأمین نیاز غذایی جامعه و نیاز غذایی دام‌های موجود در جهت رفع نیاز غذایی، معرفی ارقامی که بتوانند از نظر سازگاری و پایداری در مناطق خشک و نیمه‌خشک نسبت به ارقام موجود برتری داشته باشند ضروری است. استفاده از گیاهان علوفه‌‌ای مانند خلر به‌دلیل سازگاری بالا به آب و هوای خشک و نیمه‌خشک و پتانسیل بالای عملکرد، تثبیت نیتروژن، تحمل به خشکی و شوری می‌تواند نقش مهمی در تناوب زراعی، حفاظت از خاک، کاهش علف‌های هرز و بیماری‌ها داشته باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد علوفه و دانه،ژنوتیپهای خلر در مناطق مختلف کشور انجام شد.
مواد و روش‌ها: این بررسی با 16 لاین پیشرفته خلر، در ایستگاه‌های گچساران، مهران، شیروان چرداول و کوهدشت به‌مدت سه سال زراعی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. هر رقم در 6 خط به طول 7 متر و به فاصله 25 سانتی‌متر از همدیگر کشت گردید. بعد ازتجزیه واریانس مرکب برای سال‌های مختلف در مناطق مختلف، مقایسه میانگین به روش حداقل تفاوت معنی‌دار در سطوح احتمال 5% و 1% انجام گردید. برای تجزیه پایداری و سازگاری لاین‌ها، روش‌های پایداری فرانسیس و کاننبرگ، ابرهات و راسل، اکووالانس ریک، واریانس پاِیداری شوکلا، پارامتر پایداری پلاستد و پترسون، فینلی و ویلکینسون، پرکینز و جینکز، مجموع رتبه‌بندی گنگ، و روش تک متغیره، ناپارامتری، نصار- هان و تنازارو استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب عملکرد علوفهتر و دانه نشان داد که اثر ساده سال، ژنوتیپ، مکان و اثر متقابل ژنوتیپ × مکان برای هر دو صفت در سطوح احتمال آماری غیر معنی‌دار، و اثر متقابل سال × ژنوتیپ برای عملکرد علوفهتر معنی‌دار و برای عملکرد دانه غیر معنی‌دار بود. اثر سه جانبه سال × مکان × ژنوتیپ برای علوفه تر در سطوح احتمال آماری معنی‌دار نبود؛ اما برای عملکرد دانه معنی‌دار گردید. عملکرد علوفهتر برای لاین‌های خلر از 12839 کیلوگرم در هکتار برای لاین شماره 5 تا 16680 کیلوگرم در هکتار برای ژنوتیپ شماره 10 به‌ترتیب با 11/5 درصد افت و 15 درصد برتری نسبت به نقده نوسان نشان داد. همچنین لاین‌های خلر از نظر عملکرد دانه از 1239 کیلوگرم در هکتار برای لاین شماره 7 تا 1723 کیلوگرم در هکتار برای لاین شماره 10 با 2 درصد افت و 36/3 درصد برتری نسبت به نقده نوسان داشتند. نتایج تجزیه پایداری عملکرد علوفه نشان داد که از نظر پارامتر ضریب تغییرات، ژنوتیپهای 16، 5 و 10، از نظر شاخص پلاستد و پترسون ژنوتیپهای 14، 9، از نظر فنیلی ویلکینسون ژنوتیپهای 15، 2، 13، از نظر پایداری شوکلا ژنوتیپهای 14، 9، 6، و از نظر اکووالانس ریک، ژنوتیپهای 14، 9، 6 و 13 پایدارترین ژنوتیپ بودند. تجزیه پایداری عملکرد دانه به روش تک متغیره نشان داد که از نظر پارامتر ضریب تغییرات، ژنوتیپهای 11، 12، 3، از نظر شاخص پلاستد و پترسون ژنوتیپهای 7، 12، 5، از نظر فنیلی ویلکینسون ژنوتیپهای 13، 12، 4، 15، 6، از نظر پایداری شوکلا ژنوتیپهای 7، 12، 5، 6، و از نظر اکووالانس ریک، ژنوتیپهای 7، 12، 5، 6و 8 پایدارترین ژنوتیپ خلر تعیین گردید.
نتیجه گیری: بر پایه نتایج بدست آمده، از نظر عملکرد علوفهتر لاین‌های شماره 1، 10، 9 و 15 و به لحاظ عملکرد دانه ژنوتیپهای شماره 12، 15، 8 و 10 از پایداری و عملکرد بالایی در مقایسه با سایر ژنوتیپهای خلر برخوردار بودند در کل با ملاحظه تمامی پارامترهای پایداری و سازگاری لاین‌های شماره 1، 10، 12، 15 و 8 به‌عنوان پایدارترین لاین‌ها انتخاب گردیدند. و ژنوتیپهای شماره 10 و 15 هم برای علوفه و هم برای بذر مناسب بودند.
مقدمه و هدف: با توجه به الزام کشور در تأمین نیاز غذایی جامعه و نیاز غذایی دام‌های موجود در جهت رفع نیاز غذایی، معرفی ارقامی که بتوانند از نظر سازگاری و پایداری در مناطق خشک و نیمه‌خشک نسبت به ارقام موجود برتری داشته باشند ضروری است. استفاده از گیاهان علوفه‌‌ای مانند خلر به‌دلیل سازگاری بالا به آب و هوای خشک و نیمه‌خشک و پتانسیل بالای عملکرد، تثبیت نیتروژن، تحمل به خشکی و شوری می‌تواند نقش مهمی در تناوب زراعی، حفاظت از خاک، کاهش علف‌های هرز و بیماری‌ها داشته باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد علوفه و دانه،ژنوتیپهای خلر در مناطق مختلف کشور انجام شد.
مواد و روش‌ها: این بررسی با 16 لاین پیشرفته خلر، در ایستگاه‌های گچساران، مهران، شیروان چرداول و کوهدشت به‌مدت سه سال زراعی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. هر رقم در 6 خط به طول 7 متر و به فاصله 25 سانتی‌متر از همدیگر کشت گردید. بعد ازتجزیه واریانس مرکب برای سال‌های مختلف در مناطق مختلف، مقایسه میانگین به روش حداقل تفاوت معنی‌دار در سطوح احتمال 5% و 1% انجام گردید. برای تجزیه پایداری و سازگاری لاین‌ها، روش‌های پایداری فرانسیس و کاننبرگ، ابرهات و راسل، اکووالانس ریک، واریانس پاِیداری شوکلا، پارامتر پایداری پلاستد و پترسون، فینلی و ویلکینسون، پرکینز و جینکز، مجموع رتبه‌بندی گنگ، و روش تک متغیره، ناپارامتری، نصار- هان و تنازارو استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب عملکرد علوفهتر و دانه نشان داد که اثر ساده سال، ژنوتیپ، مکان و اثر متقابل ژنوتیپ × مکان برای هر دو صفت در سطوح احتمال آماری غیر معنی‌دار، و اثر متقابل سال × ژنوتیپ برای عملکرد علوفهتر معنی‌دار و برای عملکرد دانه غیر معنی‌دار بود. اثر سه جانبه سال × مکان × ژنوتیپ برای علوفه تر در سطوح احتمال آماری معنی‌دار نبود؛ اما برای عملکرد دانه معنی‌دار گردید. عملکرد علوفهتر برای لاین‌های خلر از 12839 کیلوگرم در هکتار برای لاین شماره 5 تا 16680 کیلوگرم در هکتار برای ژنوتیپ شماره 10 به‌ترتیب با 11/5 درصد افت و 15 درصد برتری نسبت به نقده نوسان نشان داد. همچنین لاین‌های خلر از نظر عملکرد دانه از 1239 کیلوگرم در هکتار برای لاین شماره 7 تا 1723 کیلوگرم در هکتار برای لاین شماره 10 با 2 درصد افت و 36/3 درصد برتری نسبت به نقده نوسان داشتند. نتایج تجزیه پایداری عملکرد علوفه نشان داد که از نظر پارامتر ضریب تغییرات، ژنوتیپهای 16، 5 و 10، از نظر شاخص پلاستد و پترسون ژنوتیپهای 14، 9، از نظر فنیلی ویلکینسون ژنوتیپهای 15، 2، 13، از نظر پایداری شوکلا ژنوتیپهای 14، 9، 6، و از نظر اکووالانس ریک، ژنوتیپهای 14، 9، 6 و 13 پایدارترین ژنوتیپ بودند. تجزیه پایداری عملکرد دانه به روش تک متغیره نشان داد که از نظر پارامتر ضریب تغییرات، ژنوتیپهای 11، 12، 3، از نظر شاخص پلاستد و پترسون ژنوتیپهای 7، 12، 5، از نظر فنیلی ویلکینسون ژنوتیپهای 13، 12، 4، 15، 6، از نظر پایداری شوکلا ژنوتیپهای 7، 12، 5، 6، و از نظر اکووالانس ریک، ژنوتیپهای 7، 12، 5، 6و 8 پایدارترین ژنوتیپ خلر تعیین گردید.
نتیجه گیری: بر پایه نتایج بدست آمده، از نظر عملکرد علوفهتر لاین‌های شماره 1، 10، 9 و 15 و به لحاظ عملکرد دانه ژنوتیپهای شماره 12، 15، 8 و 10 از پایداری و عملکرد بالایی در مقایسه با سایر ژنوتیپهای خلر برخوردار بودند در کل با ملاحظه تمامی پارامترهای پایداری و سازگاری لاین‌های شماره 1، 10، 12، 15 و 8 به‌عنوان پایدارترین لاین‌ها انتخاب گردیدند. و ژنوتیپهای شماره 10 و 15 هم برای علوفه و هم برای بذر مناسب بودند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات
دریافت: 1401/5/5 | ویرایش نهایی: 1402/3/10 | پذیرش: 1401/6/20
دریافت: 1401/5/5 | ویرایش نهایی: 1402/3/10 | پذیرش: 1401/6/20
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
