بهار 1402
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
گروه زراعت، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
چکیده: (319 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: گندم (Triticum aestivum L.) مهمترین گیاه زراعی و غذای اصلی سه چهارم جمیعت جهان به شمار می‌رود. لذا، بررسی تنوع ژنتیکی این گیاه استراتژیک، به نژادگران را در شناسایی پتانسیل و ظرفیت ژنتیکی واقعی صفات مرتبط با اهداف به نژادی از جمله عملکرد و اجزای عملکرد، کمک می‌نماید. آگاهی از اختلاف بین ژنوتیپ های مختلف گندم و چگونگی روابط این تفاوت با عملکرد بالقوه آنها در بهبود و پیشرفت عملکرد ارقام جدید بسیار حیاتی است.
مواد و روشها: به منظور دستیابی به ژنوتیپ های گندم مطلوب، بررسی تنوع ژنتیکی عملکرد، اجزای عملکرد و اثر متقابل ژنوتیپ در صفت 21 لاین امیدبخش گندم از نظر 14 صفت مهم زراعی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) به‌همراه ارقام تجاری مهم منطقه (تیرگان و کلاته) به عنوان شاهد در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان) انجام گرفت. از بین روش های موجود برای ارزیابی تنوع، تحلیل چند متغیره یکی از مهمترین و پرکاربردترین روشها می‌باشد.
یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس در سطح احتمال 0/01 و 0/05 حاکی از آن بود که لاین های گندم مورد مطالعه از نظر تمام صفات به جز صفت تعداد دانه در سنبله دارای اختلاف معنی داری با هم بودند. مقایسه میانگین انجام شده به روش دانکن نیز نشان داد که لاین های G17 و G15 از نظر تمامی صفات اندازه گیری شده به‌عنوان لاین های مطلوب انتخاب شدند؛ درحالی که لاین های G3 و G19 در این تجزیه از کمترین رتبه برخوردار بودند. نتایج تجزیه همبستگی نیز حاکی از آن بود که صفت عملکرد دانه با تمام صفات مورد ارزیابی به جز صفات تعداد پنجه، طول پدانکل و تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت و معنی داری داشت. براساس تجزیه به مولفه های اصلی صورت گرفته روی داده های آزمایش نیز 5 مولفه اول بیش از 75 درصد از واریانس داده ها را توجیه نمودند. براساس نمودار گروه بندی لاین ها از نظر مولفه اول و دوم، لاین ها به چهار گروه، گروه بندی شدند. براساس تجزیه گرافیکی انجام گرفته نمودار رتبه بندی لاین ها، لاین های امیدبخش گندم G15 و G17 نسبت به سایر لاین های مورد مطالعه از عملکرد مطلوب تری در صفات مورد ارزیابی برخوردار بودند و لاین G4 از نظر پایداری در صفات به عنوان لاین پایدار انتخاب شد. نمودار چندوجهی نیز لاین های G15، G17، G18، G23، G6، G10 و G12 را به عنوان ژنوتیپ های مطلوب شناسایی نمود و از نظر نمودار رتبه بندی لاین ها براساس لاین ایده آل نیز لاین های G15 و G17 به عنوان لاین های با رتبه برتر شناسایی شدند.
نتیجه‌گیری: از لاین های دارای پتانسیل بالای عملکرد و سایر صفات زراعی مطلوب شناسایی شده در این تحقیق می توان در ایجاد جمعیت های برتر و سازگار با خصوصیات اقلیم گرم و مرطوب شمال کشور، استفاده نمود.
مقدمه و هدف: گندم (Triticum aestivum L.) مهمترین گیاه زراعی و غذای اصلی سه چهارم جمیعت جهان به شمار می‌رود. لذا، بررسی تنوع ژنتیکی این گیاه استراتژیک، به نژادگران را در شناسایی پتانسیل و ظرفیت ژنتیکی واقعی صفات مرتبط با اهداف به نژادی از جمله عملکرد و اجزای عملکرد، کمک می‌نماید. آگاهی از اختلاف بین ژنوتیپ های مختلف گندم و چگونگی روابط این تفاوت با عملکرد بالقوه آنها در بهبود و پیشرفت عملکرد ارقام جدید بسیار حیاتی است.
مواد و روشها: به منظور دستیابی به ژنوتیپ های گندم مطلوب، بررسی تنوع ژنتیکی عملکرد، اجزای عملکرد و اثر متقابل ژنوتیپ در صفت 21 لاین امیدبخش گندم از نظر 14 صفت مهم زراعی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (RCBD) به‌همراه ارقام تجاری مهم منطقه (تیرگان و کلاته) به عنوان شاهد در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان) انجام گرفت. از بین روش های موجود برای ارزیابی تنوع، تحلیل چند متغیره یکی از مهمترین و پرکاربردترین روشها می‌باشد.
یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس در سطح احتمال 0/01 و 0/05 حاکی از آن بود که لاین های گندم مورد مطالعه از نظر تمام صفات به جز صفت تعداد دانه در سنبله دارای اختلاف معنی داری با هم بودند. مقایسه میانگین انجام شده به روش دانکن نیز نشان داد که لاین های G17 و G15 از نظر تمامی صفات اندازه گیری شده به‌عنوان لاین های مطلوب انتخاب شدند؛ درحالی که لاین های G3 و G19 در این تجزیه از کمترین رتبه برخوردار بودند. نتایج تجزیه همبستگی نیز حاکی از آن بود که صفت عملکرد دانه با تمام صفات مورد ارزیابی به جز صفات تعداد پنجه، طول پدانکل و تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت و معنی داری داشت. براساس تجزیه به مولفه های اصلی صورت گرفته روی داده های آزمایش نیز 5 مولفه اول بیش از 75 درصد از واریانس داده ها را توجیه نمودند. براساس نمودار گروه بندی لاین ها از نظر مولفه اول و دوم، لاین ها به چهار گروه، گروه بندی شدند. براساس تجزیه گرافیکی انجام گرفته نمودار رتبه بندی لاین ها، لاین های امیدبخش گندم G15 و G17 نسبت به سایر لاین های مورد مطالعه از عملکرد مطلوب تری در صفات مورد ارزیابی برخوردار بودند و لاین G4 از نظر پایداری در صفات به عنوان لاین پایدار انتخاب شد. نمودار چندوجهی نیز لاین های G15، G17، G18، G23، G6، G10 و G12 را به عنوان ژنوتیپ های مطلوب شناسایی نمود و از نظر نمودار رتبه بندی لاین ها براساس لاین ایده آل نیز لاین های G15 و G17 به عنوان لاین های با رتبه برتر شناسایی شدند.
نتیجه‌گیری: از لاین های دارای پتانسیل بالای عملکرد و سایر صفات زراعی مطلوب شناسایی شده در این تحقیق می توان در ایجاد جمعیت های برتر و سازگار با خصوصیات اقلیم گرم و مرطوب شمال کشور، استفاده نمود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات
دریافت: 1401/3/29 | ویرایش نهایی: 1402/3/10 | پذیرش: 1401/5/26
دریافت: 1401/3/29 | ویرایش نهایی: 1402/3/10 | پذیرش: 1401/5/26
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
