بهار 1402
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
گروه بهنژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
چکیده: (301 مشاهده)
مقدمه و هدف: ذرت یکی از مهمترین غلات دانه ای است که در بسیاری از نقاط جهان کشت می شود و یکی از مهمترین غلات برای تولید مواد غذایی سرتاسر مردم جهان است. یکی از مهمترین عوامل محدودکننده رشد گیاهان در سرتاسر جهان و شایع ترین تنش محیطی، کمبود آب است که باعث محدودیت رشد و بقای گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک میشود. واکنش ژنوتیپ ها به تنش در زمان و مکان های مختلف می تواند متفاوت باشد. بنابراین انتخاب ژنوتیپ های متحمل به تنش کم آبی، می تواند کمک شایانی در جهت اصلاح و تولید محصول ذرت نماید.
مواد و روش ها: در این پژوهش به منظور بررسی تحمل هیبریدهای ذرت به تنش کم آبی، 18 هیبرید ذرت در آزمایشی بصورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. آبیاری در شرایط شاهد بعد از 70 میلیمتر و شرایط تنش کم آبی بعد از 120 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A انجام شد. بر اساس عملکرد دانه در شرایط تنش و عادی، شاخص های تحمل به تنش (STI)، حساسیت به تنش (SSI)، تحمل (TOL)، شاخص میانگین بهره وری (MP)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، میانگین هارمونیک بهره وری (HARM)، خشکی نسبی (RDI)، مقاومت به خشکی (DI)، پایداری عملکرد (YSI) و انتخاب ژنوتیپ ایده آل (SIIG) برای هیبریدهای مورد مطالعه محاسبه شد و هیبریدهای متحمل تر و حساس تر شناسایی شدند. همچنین گروه بندی هیبریدها بر اساس تجزیه کلاس تر و تجزیه به مولفه های اصلی انجام شد.
یافته ها: در این پژوهش، صفت عملکرد در شرایط نرمال و تنش همبستگی کمی با شاخص TOL، همبستگی منفی و معنی داری با SSI و همبستگی مثبت و معنی داری با شاخص های MP، GMP، STI، HARM، YSI، RDI، DI و SIIG داشت و بنابراین هیبریدهای با مقادیر عددی بیشتر برای این شاخص ها، عملکرد بالایی در شرایط واجد تنش و نرمال داشتند. بر این اساس، شاخص های MP، GMP، STI، HARM، YSI، RDI، DI و SIIG به دلیل دارا بودن همبستگی بالا با عملکرد در محیط تنش و بدون تنش، شاخص های مناسبی برای شناسایی هیبریدهای پر محصول در هر دو شرایط محیطی (گروه A فرناندز) می باشند.
نتیجه گیری: در شرایط نرمال هیبرید SC704، بیشترین (18/57 تن در هکتار) و هیبریدهای SC703 (11/81 تن در هکتار)، SC702 (11/76 تن در هکتار)، SC720 (12/66 تن در هکتار)، SC701 (11/77 تن در هکتار)، K3651/2×K19 (11/09) و AR66 (11/43 تن در هکتار) کمترین عملکرد دانه را داشتند. همچنین در شرایط تنش کمبود آب، هیبرید SC704 بیشترین (15/9 تن در هکتار) و هیبرید AR66 کمترین (6/16 تن در هکتار) عملکرد دانه ذرت را دارا بودند. بر اساس نتایج حاصل از شاخص های مورد مطالعه، در مجموع هیبریدهای SC500 و SC704 به عنوان هیبریدهای متحمل به کمبود آب و هیبریدهای SC670 و AR66 نیز به عنوان هیبریدهای حساس به تنش کم آبی شناسایی شدند. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر و تجزیه به مولفه های اصلی و رسم نمودار بایپلات نیز این موضوع را تایید کردند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح براي تنش هاي زنده و غيرزنده محيطي
دریافت: 1401/3/4 | ویرایش نهایی: 1402/3/10 | پذیرش: 1401/5/11
دریافت: 1401/3/4 | ویرایش نهایی: 1402/3/10 | پذیرش: 1401/5/11
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
