بهار 1402
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
گروه ژنتیک و تولید گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان
چکیده: (289 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: تنش گرمای انتهای فصل به عنوان یکی از تنش های غیرزنده مهم، نقش بسزایی در کاهش رشد و تولید محصولات زراعی در بسیاری از مناطق دنیا از جمله مناطق مرکزی و جنوبی ایران دارد.
مواد و روش ها: به منظور بررسی تأثیر تنش گرمای انتهای فصل بر عملکرد و برخی صفات مرتبط با آن در ماشک تلخ، آزمایشی در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه پژوهشی دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار روی 18 اکوتیپ ماشک تلخ متعلق به استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان انجام شد. اکوتیپ ها در سه تاریخ کاشت (25 بهمن، 10 اسفند و 25 اسفند ماه) کشت شدند و داده های حاصل به صورت تجزیه مرکب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تاریخ های کاشت به شکلی در نظر گرفته شدند که گیاه با تنش گرمای انتهای فصل مواجه گردد. صفات مورد بررسی شامل روز تا 50 درصد گلدهی، روز تا پایان گلدهی، روز تا رسیدگی، ارتفاع ساقه، طول ریشه، وزن خشک اندام هوایی، عملکرد دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت بود.
یافته ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اکوتیپ های مورد مطالعه از نظر همه صفات مورد ارزیابی اختلاف معنی داری داشتند؛ لذا وجود تنوع ژنتیکی قابل ملاحظهای در بین اکوتیپ های ماشک تلخ را به اثبات رساند. با توجه به نتایج مقایسات میانگین تمام صفات ارزیابی شده به جز ارتفاع ساقه و طول ریشه، با تأخیر در تاریخ کاشت از 25 بهمن به 10 اسفند و 25 اسفند، تحت تأثیر تنش گرمایی انتهای فصل قرار گرفتند و کاهش یافتند اما با توجه به معنی دار شدن اثر متقابل تاریخ کاشت در اکوتیپ، مقدار کاهش برای اکوتیپ های مورد بررسی یکسان نبود. تجزیه خوش های بر اساس صفات ارزیابی شده در تاریخ های مختلف کاشت (25 بهمن، 10 اسفند و 25 اسفند ماه) به طور جداگانه انجام گرفت و در هر تاریخ کاشت اکوتیپ های مورد بررسی در سه گروه طبقه بندی شدند.
نتیجه گیری: به طورکلی بر طبق نتایج اکوتیپ های مراغه و بایقوت هر دو متعلق به استان آذربایجان شرقی بهترتیب از لحاظ تحمل به تنش گرمای انتهای فصل برتر از سایر اکوتیپ ها بودند و جهت کشت مستقیم در شرایط آب و هوایی رفسنجان و یا به کارگیری در برنامه های به نژادی افزایش تحمل به تنش گرمای انتهای فصل توصیه می شوند.
مقدمه و هدف: تنش گرمای انتهای فصل به عنوان یکی از تنش های غیرزنده مهم، نقش بسزایی در کاهش رشد و تولید محصولات زراعی در بسیاری از مناطق دنیا از جمله مناطق مرکزی و جنوبی ایران دارد.
مواد و روش ها: به منظور بررسی تأثیر تنش گرمای انتهای فصل بر عملکرد و برخی صفات مرتبط با آن در ماشک تلخ، آزمایشی در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه پژوهشی دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار روی 18 اکوتیپ ماشک تلخ متعلق به استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان انجام شد. اکوتیپ ها در سه تاریخ کاشت (25 بهمن، 10 اسفند و 25 اسفند ماه) کشت شدند و داده های حاصل به صورت تجزیه مرکب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تاریخ های کاشت به شکلی در نظر گرفته شدند که گیاه با تنش گرمای انتهای فصل مواجه گردد. صفات مورد بررسی شامل روز تا 50 درصد گلدهی، روز تا پایان گلدهی، روز تا رسیدگی، ارتفاع ساقه، طول ریشه، وزن خشک اندام هوایی، عملکرد دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت بود.
یافته ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اکوتیپ های مورد مطالعه از نظر همه صفات مورد ارزیابی اختلاف معنی داری داشتند؛ لذا وجود تنوع ژنتیکی قابل ملاحظهای در بین اکوتیپ های ماشک تلخ را به اثبات رساند. با توجه به نتایج مقایسات میانگین تمام صفات ارزیابی شده به جز ارتفاع ساقه و طول ریشه، با تأخیر در تاریخ کاشت از 25 بهمن به 10 اسفند و 25 اسفند، تحت تأثیر تنش گرمایی انتهای فصل قرار گرفتند و کاهش یافتند اما با توجه به معنی دار شدن اثر متقابل تاریخ کاشت در اکوتیپ، مقدار کاهش برای اکوتیپ های مورد بررسی یکسان نبود. تجزیه خوش های بر اساس صفات ارزیابی شده در تاریخ های مختلف کاشت (25 بهمن، 10 اسفند و 25 اسفند ماه) به طور جداگانه انجام گرفت و در هر تاریخ کاشت اکوتیپ های مورد بررسی در سه گروه طبقه بندی شدند.
نتیجه گیری: به طورکلی بر طبق نتایج اکوتیپ های مراغه و بایقوت هر دو متعلق به استان آذربایجان شرقی بهترتیب از لحاظ تحمل به تنش گرمای انتهای فصل برتر از سایر اکوتیپ ها بودند و جهت کشت مستقیم در شرایط آب و هوایی رفسنجان و یا به کارگیری در برنامه های به نژادی افزایش تحمل به تنش گرمای انتهای فصل توصیه می شوند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح براي تنش هاي زنده و غيرزنده محيطي
دریافت: 1401/2/29 | ویرایش نهایی: 1402/3/10 | پذیرش: 1401/3/28
دریافت: 1401/2/29 | ویرایش نهایی: 1402/3/10 | پذیرش: 1401/3/28
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
