دوره 15، شماره 45 - ( بهار 1402 )
جلد 15 شماره 45 صفحات 233-219 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Amiri S, Arminian A, Hosseinian Khoshrou H. (2023). Evaluation of Compatibility and Stability of Grain Yield and Evaluation of Some Agronomic Characteristics of Chickpea (Cicer arietinum L.) Genotypes in Rainfed Conditions. jcb. 15(45), 219-233. doi:10.52547/jcb.15.45.219
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1377-fa.html
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1377-fa.html
امیری سولماز، آرمینیان علی، حسینیان خوشرو حمید. ارزیابی سازگاری و پایداری عملکرد دانه و بررسی برخی از ویژگی های زراعی ژنوتیپ های نخود زراعی (Cicer arietinum L.)، در شرایط دیم پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی 1402; 15 (45) :233-219 10.52547/jcb.15.45.219
عضو هیأت علمی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه ایلام
چکیده: (967 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: با توجه به افزایش بی رویه جمعیت و شرایط نامساعد محیطی و بخصوص تنش های متنوع و معضل کم آبی، ارزیابی ژنوتیپ های گیاهی در محیط های متنوع، امری اجتناب ناپذیر است. اثر متقابل یا برهمکنش ژنوتیپ و محیط میتواند بهعنوان ابزاری در دست اصلاح گران گیاهی قرار گیرد تا بهکمک آن بهترین ژنوتیپ ها/ارقام را در محیط های رشد گیاهان (در یک یا چندسال) برگزینند. لذا این تحقیق جهت ارزیابی جمعیتی از ژنوتیپ های نخود زراعی در طی چند سال متوالی در غرب کشور جهت اطلاع از پایداری و سازگاری عملکرد دانه آنها صورت گرفت.
مواد و روش ها: این آزمایش بهمنظور بررسی پایداری عملکرد دانه در ۱۰۸ ژنوتیپ نخود زراعی در سالهای زراعی 1398-1397، 1399-1398 و 1400-1399 در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. با اجرای دقیق عملیات کاشت، داشت و برداشت، در طی دوران رشد و پس از برداشت، صفات عملکرد دانه، وزن صد دانه، ارتفاع بوته، تعداد روز تا ۵۰ درصد گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه (اصلی و فرعی) یادداشت برداری گردید.
یافته ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین ژنوتیپ ها از لحاظ صفات ارتفاع بوته، عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته و تعداد شاخه در بوته،اختلاف معنی دار وجود داشت. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد که ژنوتیپ شماره ۱۰ دارای بالاترین مقدار عملکرد (54/038 گرم) بود. ﻣﻌﻨﻲدار شدن اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ژﻧﻮﺗﻴﭗ × ﻣﺤﻴﻂ، بیانگر واﻛﻨﺶ ﻣﺘﻔﺎوت ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮده و لذا اﻣﻜﺎن ﺗﺠﺰﻳﻪ ﭘﺎﻳﺪاری ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎ وﺟﻮد داﺷته و بدین منظور از مدل GGE بایپلات بههمراه برخی از نتایج روش AMMI و نیز مدل مختلط (AMMI در ترکیب با BLUP) استفاده شد. بر اساس مدل GGE دو مؤلفه اول، 76/3 درصد از تنوع کل عملکرد دانه را توجیه نموده و در این رابطه، ژنوتیپ های 1، 26، 60 و 101 بهعنوان ژنوتیپ ایده آل انتخاب و همچنین ژنوتیپ های شماره 32، 69، 76، 89، 90، 94، 98 و 108 در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها بهعنوان ژنوتیپ های مطلوب و محیط چهارم (سال سوم-کرمانشاه) نیز بهعنوان محیط ایده آل درنظر گرفته شدند.
نتیجه گیری: در این تحقیق با توجه به برتری برخی از ارقام نخود زراعی در دو ناحیه معتدل و سرد از نظر پایداری و بالا بودن عملکرد دانه، این ارقام می توانند بهعنوان گزینه های مناسب جهت معرفی رقم انتخاب شده و یا بهعنوان والدین تلاقی ها در برنامه های آتی به نژادی این گیاه مورد استفاده قرار گیرند.
مقدمه و هدف: با توجه به افزایش بی رویه جمعیت و شرایط نامساعد محیطی و بخصوص تنش های متنوع و معضل کم آبی، ارزیابی ژنوتیپ های گیاهی در محیط های متنوع، امری اجتناب ناپذیر است. اثر متقابل یا برهمکنش ژنوتیپ و محیط میتواند بهعنوان ابزاری در دست اصلاح گران گیاهی قرار گیرد تا بهکمک آن بهترین ژنوتیپ ها/ارقام را در محیط های رشد گیاهان (در یک یا چندسال) برگزینند. لذا این تحقیق جهت ارزیابی جمعیتی از ژنوتیپ های نخود زراعی در طی چند سال متوالی در غرب کشور جهت اطلاع از پایداری و سازگاری عملکرد دانه آنها صورت گرفت.
مواد و روش ها: این آزمایش بهمنظور بررسی پایداری عملکرد دانه در ۱۰۸ ژنوتیپ نخود زراعی در سالهای زراعی 1398-1397، 1399-1398 و 1400-1399 در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. با اجرای دقیق عملیات کاشت، داشت و برداشت، در طی دوران رشد و پس از برداشت، صفات عملکرد دانه، وزن صد دانه، ارتفاع بوته، تعداد روز تا ۵۰ درصد گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه (اصلی و فرعی) یادداشت برداری گردید.
یافته ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین ژنوتیپ ها از لحاظ صفات ارتفاع بوته، عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته و تعداد شاخه در بوته،اختلاف معنی دار وجود داشت. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد که ژنوتیپ شماره ۱۰ دارای بالاترین مقدار عملکرد (54/038 گرم) بود. ﻣﻌﻨﻲدار شدن اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ژﻧﻮﺗﻴﭗ × ﻣﺤﻴﻂ، بیانگر واﻛﻨﺶ ﻣﺘﻔﺎوت ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮده و لذا اﻣﻜﺎن ﺗﺠﺰﻳﻪ ﭘﺎﻳﺪاری ژﻧﻮﺗﻴﭗﻫﺎ وﺟﻮد داﺷته و بدین منظور از مدل GGE بایپلات بههمراه برخی از نتایج روش AMMI و نیز مدل مختلط (AMMI در ترکیب با BLUP) استفاده شد. بر اساس مدل GGE دو مؤلفه اول، 76/3 درصد از تنوع کل عملکرد دانه را توجیه نموده و در این رابطه، ژنوتیپ های 1، 26، 60 و 101 بهعنوان ژنوتیپ ایده آل انتخاب و همچنین ژنوتیپ های شماره 32، 69، 76، 89، 90، 94، 98 و 108 در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها بهعنوان ژنوتیپ های مطلوب و محیط چهارم (سال سوم-کرمانشاه) نیز بهعنوان محیط ایده آل درنظر گرفته شدند.
نتیجه گیری: در این تحقیق با توجه به برتری برخی از ارقام نخود زراعی در دو ناحیه معتدل و سرد از نظر پایداری و بالا بودن عملکرد دانه، این ارقام می توانند بهعنوان گزینه های مناسب جهت معرفی رقم انتخاب شده و یا بهعنوان والدین تلاقی ها در برنامه های آتی به نژادی این گیاه مورد استفاده قرار گیرند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات، بیومتری
دریافت: 1401/2/18 | ویرایش نهایی: 1402/3/24 | پذیرش: 1401/8/11 | انتشار: 1402/3/21
دریافت: 1401/2/18 | ویرایش نهایی: 1402/3/24 | پذیرش: 1401/8/11 | انتشار: 1402/3/21
فهرست منابع
1. Abdemishani, S., A. ShahNejate-Boushehri. 1996. Complementary Plant Breeding (v.1), Common Plant Breeding. Tehran University Press.
2. Arminian, A. and S. Houshmand. 2012. Additive main and multiplicative interaction effect in stability analysis of wheat (Triticum aestivum L.) yield. Journal of Crop Breeding, 4: 1-13 (In Persian).
3. Beiranvand, S. 2018. Evaluation heritability and genetic diversity of modern genotypes chickpea for fall planting Department of Agronomy. Lorestan University, p.63.
4. Dadfar, S. 2009. Evaluating the stability of chickpea (Cicer arietinum L.) using parametric and nonparametric methods, Plant Production Department. Razi University, p. 159 p.
5. Dallo, S.C., A.D. Zdziarski, L.G. Woyann, A.S. Milioli, R. Zanella, J. Conte and G. Benin. 2019. Across year and year-by-year GGE biplot analysis to evaluate soybean performance and stability in multienvironment trials. Euphytica, 215(6): 113-25. [DOI:10.1007/s10681-019-2438-x]
6. Ebdon, J.S. and J.H.G. Gauch. 2002. Additive Main Effect and Multiplicative Interaction Analysis of national turfgrass performance Trials: II. Cultivar recommendations. Crop Science, 42: 497-506. [DOI:10.2135/cropsci2002.4970]
7. Ellstrand, N.C. 2014. Is gene flow the most important evolutionary force in plants. American Journal of Botany, 101: 737-53. [DOI:10.3732/ajb.1400024]
8. Farshadfar, E. 2010. Advanced discussions in Biometrical Genetics. Azad University of Kermanshah Press.
9. Farshadfar, E. and J. Sutka. 2006. Biplot analysis of genotype-environment interaction in durum wheat using the AMMI model. Acta Agronomica Hungarica, 54: 459-67. [DOI:10.1556/AAgr.54.2006.4.8]
10. Gauch, J.H.G. 1992. Statistical Analysis of Regional Trials, AMMI Analysis of Factorial Designs. . Elsevier Publications, Amsterdam, Netherlands.
11. Gauch, J.H.G. and R.W. Zobel. 1997. Identifying mega-environments and targeting genotypes. Crop Science: 37: 311-26. doi:10.2135/cropsci1997.0011183X003700020002x. [DOI:10.2135/cropsci1997.0011183X003700020002x]
12. Gunes, A., A. Inal, M.S. Adak, E.G. Bagci, N. Cicek and F. Eraslan. 2008. Effect of drought stress implemented at pre-or post-anthesis stage on some physiological parameters as screening criteria in chickpea cultivars. Russian Journal of Plant Physiology, 55: 59-67. [DOI:10.1134/S102144370801007X]
13. Hassani, M., H. Hamzeh and H. Mansouri. 2021. Evaluation of adaptability and stability of root yield and white sugar (Beta vulgaris L.) in sugar beet genotypes using multivariate AMMI biplot method. Journal of Crop Breeding, 13: 222-35 (In Persian). [DOI:10.52547/jcb.13.37.222]
14. Javidfar, F., B. Alizadeh, H. Amiri-Oghan and N. Sabaghnia. 2011. Study on the effect of genotype and environment interaction effect in rapeseed genotypes using GGE biplot method. Journal of Crop Scisnces of Iran, 41: 771-79(In Persian).
15. Jeberson, M.S., K.S. Shashidhar, S.H. Wani, A.K. Singh and S.A. Dar. 2019. Identification of stable lentil (Lensculinaris Medik) genotypes through GGE biplotand AMMI analysis for North Hill Zone of India. Legume Research, 42: 467-72. [DOI:10.18805/LR-3901]
16. Karimizadeh, R., H. Ghojogh, T. Hosseinpour, M. Armion, K. Shahbazi and P. Sharifi. 2021. Evaluating of the efficiency of AMMI and BLUP models and their integration for identifying high-yielding durum wheat (Triticum turgidum L. var. durum) genotypes adapted to warm rainfed regions of Iran. Iranina Journal of Crop Scisnces, 23: 30-48(In Persian).
17. Karimizadeh, R., P. Pezeshkpour, M. Barzali and M. Armion. 2016. Evaluation of compatibility and grain yield of dryland chickpea genotypes by AMMI method, Sixth national conference on Iranian beans.
18. Lorinejad, M., M.R.A. Mohayeji, A. Kazemipoor and D. Sadeghzadeh-Ahari, 2018. Assessment of genetic diversity among some Kabuli type chickpea genotypes using ISSR markers. Agricultural Biotechnology Journal, 10: 109-28(In Persian).
19. Mahmoodi-Ahmadabadi, A. 2013. Evaluating GE interaction effect in crop chickpeas using AMMI and GGE biplot, Razi Agricultural and Natural Resources Faculty. Razi University.
20. Mandel, J. 1971. A new analysis of variance model for non-additive data. Technometrics, 13. [DOI:10.1080/00401706.1971.10488751]
21. Miller, P.A., C.J. Williams, H.F. Robinson and R. Comstock. 1958. Estimates of genotypic and environmental covariance in upland cotton and their implication in selection. Agricultural Journal, [DOI:10.2134/agronj1958.00021962005000030004x]
22. 50: 126-37.
23. Olivoto, T., A.D.C. Lúcio, J.A.G. da Silva, V.S. Marchioro, V.Q. de Souza and E. Jost. 2019a. Mean performance and stability in multi-environment trials I: combining features of AMMI and BLUP techniques. Agronomy Journal, 111: 2949-60. [DOI:10.2134/agronj2019.03.0220]
24. Olivoto, T., A.D.C. Lúcio, J.A.G. da Silva, B.G. Sari and M.I. Diel. 2019b. Mean performance and stability in multi-environment trials II: selection based on multiple traits. Agronomy Journal, 111: [DOI:10.2134/agronj2019.03.0221]
25. Pezeshkpour, P., R. Karimizadeh, A. Mirzaei and M. Barzali. 2019. Yield Stability of Chickpea Promising Genotypes in Autumn planting of Using GGE biplot Method Journal of Agronomy and Plant Breeding, 15(In Persian).
26. Purchase, J.L., H.L. Raiger and V.T. Prabhakaran. 2001. A study on the performance of a few non-parametric stability measures using pearl millet data. Indian Journal of Genetic, 61: 7-11.
27. Sabaghnia, N., H. Dehghani and S.H. Sabaghpour. 2008. Graphical analysis of genotype by environment interaction for lentil yield in Iran. Agronomy Journal, 100: 760-64 (In Persian). [DOI:10.2134/agronj2006.0282]
28. Shivani, D. and C.G. Sreelakshmi. 2015. Stability analysis in Chickpea, Cicer arietinum L. Journal of Global Biosicnsces, 4: 2822-27.
29. Shobeiri, S.S., D. Sadeghzadeh Ahari, P. Pezeshkpour and M. Azimi. 2022. Stability analysis of grain yield of Lens Culinaris L lentil genotypes in dryland conditions by GGE biplot method Journal of Crop Breeding, 13: 1-10 (In Persian). [DOI:10.52547/jcb.13.40.1]
30. Talebi, R., F. Fayaz, M. Mardi, S.M. Pirsyedian and A.M. Naji. 2008. Genetic relationships among chickpea (Cicer arietinum) elite lines based on RAPD and agronomic traits. International Journal of Agriculture and Biology, 10: 301-05.
31. Yan, W. and M.S. Kang. 2003. GGE Biplot Analysis: A Graphical Tool for Breeders, Geneticists, and Agronomists. CRC Press, Boca Raton, FL, USA. [DOI:10.1201/9781420040371]
32. Yan, W., M.S. Kang, B. Ma, S. Woods and P.L. Cornelius. 2007. GGE biplot vs. AMMI analysis of genotype-by-environment data. Crop Science, 47: 643-55. [DOI:10.2135/cropsci2006.06.0374]
33. Yang, R.C., J. Crossa, P.L. Cornelius and J. Bugueno. 2009. Biplot analysis of genotype× environment interaction: Proceed with caution. Crop Science, 49: 1564-76. [DOI:10.2135/cropsci2008.11.0665]
34. Yucel, D.O., A.E. Anlarsal and C. Yücel. 2006 Genetic variability, correlation and path analysis of yield, and yield components in chickpea (Cicer arietinum L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 30: 183-88.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
