دوره 14، شماره 43 - ( پاییز 1401 1401 )
جلد 14 شماره 43 صفحات 28-21 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Soughi H, Bagherikia S, Khodarahmi M. (2022). Diallel Analysis of Grain Yield and Some Important Agronomic Traits in Bread Wheat. jcb. 14(43), 21-28. doi:10.52547/jcb.14.43.21
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1311-fa.html
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1311-fa.html
سوقی حبیب اله، باقری کیا سعید، خدارحمی منوچهر. تجزیه دای‌آلل عملکرد دانه و برخی از صفات مهم زراعی در گندم نان پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی 1401; 14 (43) :28-21 10.52547/jcb.14.43.21
بخش تحقیقات زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،گرگان، ایران.
چکیده: (1009 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: گندم یکی از مهمترین گیاهان زراعی جهان است که نقش اساسی در تامین امنیت غذایی ایفا می‌کند. در برنامه‌های اصلاحی گندم گزینش ژنوتیپ‌هایی با صفات مطلوب زراعی و پتانسیل بالای عملکرد، همواره اهداف به‌نژادگران گیاهی بوده است. افزایش کارایی گزینش برای عملکرد دانه وابسته به شناخت ژنتیکی از صفات مورفولوژیک و تأثیر این صفات بر عملکرد دانه است.
مواد و روش‌ها: به‌منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی و قابلیت ترکیب‌پذیری‌های عمومی و خصوصی، شش رقم گندم نان شامل فلات، تجن، بولانی، احسان، مروارید و کتبیرد در یک بلوک تلاقی کشت شدند و تلاقی‌های مستقیم و معکوس بین شش رقم مذکور به‌منظور تولید نسل F1 انجام شد. نتاج حاصل از تلاقی به همراه والدین آن‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله گرگان در سال زراعی 1400-1399 مورد ارزیابی قرار گرفتند.
یافته‌ها: تجزیه واریانس به روش گریفینگ، تفاوت معنی‌دار آماری بین ژنوتیپ‌ها در تمام صفات مورد بررسی نشان داد. میانگین مربعات قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی در اکثریت صفات از نظر آماری معنی‌دار بود. اثرات معکوس، مادری و غیر مادری برای صفات تعداد روز تا ظهور سنبله، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک معنی‌دار بود. در صفات عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، رقم احسان بیشترین قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی را داشت و به‌عنوان والد مناسب برای بهبود ژنتیکی این صفات شناخته شد. دورگ مستقیم کتبیرد×بولانی بالاترین قابلیت ترکیب‌پذیری خصوصی را در صفات ارتفاع بوته، طول پدانکل، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت داشت و به‌عنوان بهترین دورگ در بهبود ژنتیکی صفات زراعی مطلوب با توجه قابلیت ترکیب‌پذیری خصوصی بالا در عملکرد و اجزای عملکرد تعیین شد. سهم واریانس افزایشی از واریانس ژنتیکی برای صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا ظهور سنبله و طول پدانکل بیشتر از واریانس غالبیت بود. بیشترین درجه غالبیت به ترتیب مربوط به صفات تعداد سنبلچه در سنبله، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بود.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که در نتاج تلاقی‌ها می‌توان نسبت به بهبود ژنتیکی صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا ظهور سنبله و طول پدانکل در نسل‌های مقدماتی اقدام نمود، اما برای سایر صفات شامل عملکرد دانه و اجزای آن بایستی عمل گزینش به نسل‌های پیشرفته‌تر موکول گردد.
مقدمه و هدف: گندم یکی از مهمترین گیاهان زراعی جهان است که نقش اساسی در تامین امنیت غذایی ایفا می‌کند. در برنامه‌های اصلاحی گندم گزینش ژنوتیپ‌هایی با صفات مطلوب زراعی و پتانسیل بالای عملکرد، همواره اهداف به‌نژادگران گیاهی بوده است. افزایش کارایی گزینش برای عملکرد دانه وابسته به شناخت ژنتیکی از صفات مورفولوژیک و تأثیر این صفات بر عملکرد دانه است.
مواد و روش‌ها: به‌منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی و قابلیت ترکیب‌پذیری‌های عمومی و خصوصی، شش رقم گندم نان شامل فلات، تجن، بولانی، احسان، مروارید و کتبیرد در یک بلوک تلاقی کشت شدند و تلاقی‌های مستقیم و معکوس بین شش رقم مذکور به‌منظور تولید نسل F1 انجام شد. نتاج حاصل از تلاقی به همراه والدین آن‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله گرگان در سال زراعی 1400-1399 مورد ارزیابی قرار گرفتند.
یافته‌ها: تجزیه واریانس به روش گریفینگ، تفاوت معنی‌دار آماری بین ژنوتیپ‌ها در تمام صفات مورد بررسی نشان داد. میانگین مربعات قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی در اکثریت صفات از نظر آماری معنی‌دار بود. اثرات معکوس، مادری و غیر مادری برای صفات تعداد روز تا ظهور سنبله، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک معنی‌دار بود. در صفات عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، رقم احسان بیشترین قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی را داشت و به‌عنوان والد مناسب برای بهبود ژنتیکی این صفات شناخته شد. دورگ مستقیم کتبیرد×بولانی بالاترین قابلیت ترکیب‌پذیری خصوصی را در صفات ارتفاع بوته، طول پدانکل، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت داشت و به‌عنوان بهترین دورگ در بهبود ژنتیکی صفات زراعی مطلوب با توجه قابلیت ترکیب‌پذیری خصوصی بالا در عملکرد و اجزای عملکرد تعیین شد. سهم واریانس افزایشی از واریانس ژنتیکی برای صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا ظهور سنبله و طول پدانکل بیشتر از واریانس غالبیت بود. بیشترین درجه غالبیت به ترتیب مربوط به صفات تعداد سنبلچه در سنبله، وزن صد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بود.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که در نتاج تلاقی‌ها می‌توان نسبت به بهبود ژنتیکی صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا ظهور سنبله و طول پدانکل در نسل‌های مقدماتی اقدام نمود، اما برای سایر صفات شامل عملکرد دانه و اجزای آن بایستی عمل گزینش به نسل‌های پیشرفته‌تر موکول گردد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات، بیومتری
دریافت: 1400/7/14 | ویرایش نهایی: 1401/7/20 | پذیرش: 1400/9/9 | انتشار: 1401/7/20
دریافت: 1400/7/14 | ویرایش نهایی: 1401/7/20 | پذیرش: 1400/9/9 | انتشار: 1401/7/20
فهرست منابع
1. Abdi, H., A. Asadzadeh and M.R. Bihamta. 2015. The combining ability and inheritance type of some morphological traits in bread wheat under drought stress using diallel analysis. Applied Crop Breeding, 3(2): 257-268 (In Persian).
2. Ahmadi, J., A.A. Zali, B.Y. Samadi, A. Talaie, M.R. Ghannadha and A. Saeidi. 2003. A study of combining ability and gene effect in bread wheat under stress conditions by diallel method. Iranian Journal Agriculture Science, 34(1): 1-8 (In Persian).
3. Ashfaq, S., H.M. Ahmad, S.I. Awan and S.A.K. Muhammad. 2014. Estimation of genetic variability, heritibility and correlation for some morphological traits in spring wheat. Seeds, 4(5): 10-16.
4. Baker, R.J. 1978. Issues in diallel analysis. Crop science, 18(4): 533-536. [DOI:10.2135/cropsci1978.0011183X001800040001x]
5. Ejaz-Ul-Hassan, S. and I. Khaliq. 2008. Quantitative inheritance of some physiological traits for spring wheat under two different population densities. Pakistan Journal of Botany, 40(2): 581-587.
6. Eshaghi Shamsabadi, E., H. Sabouri, H. Soughi and S.J. Sajadi. 2019. Diallel analysis of some important Morpho-Phenological traits in bread Wheat (Triticum aestivum L.) crosses. Iranian Journal of Genetics and Plant Breeding, 8(1): 45-54.
7. Freeman, G.F. 1919. The heredity of quantitative characters in wheat. Genetics, 4(1): 1-93. [DOI:10.1093/genetics/4.1.1]
8. Golparvar, A.R., S. Mottaghi and O. Lotfifar. 2011. Diallel analysis of grain yield and its components in bread wheat genotypes under drought stress conditions. Plant Production Technology, 3(1): 51-62 (In Persian).
9. Griffing, B. 1956. Concept of general and specific combining ability in relation to diallel crossing systems. Australian Journal of Biological Sciences, 9: 463-493. [DOI:10.1071/BI9560463]
10. Hama Amin, T.N. and S. Towfiq. 2019. Inheritance of grain yield and its related characters for 5×5 diallel cross of F1 bread wheat. Ecology and Environmental Research, 17(2): 3013-3032. [DOI:10.15666/aeer/1702_30133032]
11. Heidari, B., A. Rezaie, S.A.M. Mirmohammadi Maibody. 2006. Diallel Analysis for the Estimation of the Genetic Parameters of Grain Yield and Grain Yield Components in Bread Wheat. Journal of Crop Production and Processing, 10(2): 121-140 (In Persian).
12. Ilker, E., F.A. Tonk, M. Tosun, M. Altinbas and M. Kuçukakça. 2009. Inheritance and combining ability in some powdery mildew resistant wheat lines. Crop Breeding and Applied Biotechnology, 9: 124-131. [DOI:10.12702/1984-7033.v09n02a04]
13. Iqbal, M., A. Navabi, D.F. Salmon, R.C. Yang and D. Spaner. 2007. Simultaneous selection for early maturity, increased grain yield and elevated grain protein content in spring wheat. Plant breeding, 126(3): 244-250. [DOI:10.1111/j.1439-0523.2007.01346.x]
14. Kamalizadeh, M., A. Hoseinzadeh and H. Zeinali Khanghah. 2013. Evaluation of inheritance for some quantitative traits in bread wheat using generation mean analysis under water deficit condition. Iranian Journal of Field Crop science, 44(2): 317-326 (In Persian).
15. Kamaluddin, R., R.M. Singh, L.C. Prasad, M.Z. Abdin and A.K. Joshi. 2007. Combining ability analysis for grain filling duration and yield traits in spring wheat (Triticum aestivum L. em. Thell.). Genetics and Molecular Biology, 30(2): 411-416. [DOI:10.1590/S1415-47572007000300018]
16. Khodadadi, E., S. Aharizad, H. Shahbazi, M. Sabzi. 2013. Heritability of Some Characters Related to Bread Quality of Wheat. Journal of Crop Production and Processing, 3(7): 37-46 (In Persian).
17. Kumar, A., H. Harshwardhan, A. Kumar and B. Prasad. 2015. Combining ability and gene interaction study for yield, its attributing traits and quality in common wheat. Journal of Applied and Natural Science, 7(2): 927-934. [DOI:10.31018/jans.v7i2.709]
18. Kumar, J., A. Kumar, M. Kumar, S.K. Singh and L. Singh. 2019. Inheritance pattern of genes for morpho-physiological and yield traits in wheat (Triticum aestivum L.). Cereal research communications, 47(2): 191-204. [DOI:10.1556/0806.47.2019.08]
19. Ljubičić, N., S. Petrović, M. Kostić, M. Dimitrijević, N. Hristov, A. Kondić and R. Jevtić. 2017. Diallel analysis of some important grain yield traits in bread wheat crosses. Turkish Journal of Field Crops, 22(1): 1-7. [DOI:10.17557/tjfc.297681]
20. Mather, K. and J.L. Jinks. 1982. Biometrical Genetics: The Study of Continuous Variation. Chapman and Hall. New York, NY. [DOI:10.1007/978-1-4899-3406-2]
21. Mohammadi, M., P. Sharifi, R. Karimizadeh and M. Rostaei. 2017. Evaluatingthe genetic parameters for some morpho-physiological traits in wheat using diallel analysis. Cereal Research, 7(3): 343-356 (In Persian).
22. Mokhtarifar, K., R. Abdolshahi and M. Yazdizadeh. 2016. Evaluation genetic of early vigor of bread wheat (Triticum aestivum L.) using diallel crosses. Journal of Crop Breeding, 8(19): 37-44 (In Persian).
23. Nagar, S.S., P. Kumar, S.R. Vishwakarma and V. Gupta. 2018. Genetic analysis of grain yield and its component traits using diallel analysis in bread wheat. Wheat and Barley Research, 10(1): 45-51. [DOI:10.25174/2249-4065/2018/77261]
24. Naseem, Z., S. Ahtisham Masood, S. Irshad, N. Annum, M.K. Bashir, R. Anum, A. Qurban, A. Arfan, K. Naila and H.K. Nazar. 2015. Critical study of gene action and combining ability for varietal development in wheat: An Overview. Life Science Journal, 12(3): 104-108.
25. Ojaghi, J. and A. Akhundi. 2010. Genetic effects for grain yield and its related traits in doubled haploid lines of wheat. International Journal of Agriculture and Biology, 12(1):86-90.
26. Okuyama, L.A., L.C. Federizzi and J.F. Barbosa Neto. 2005. Plant traits to complement selection based on yield components in wheat. Ciência Rural, 35: 1010-1018. [DOI:10.1590/S0103-84782005000500005]
27. Ramshini H., M. Fazel Najafabadi and M.R. Bihamte. 2012. Inheritance of some traits in bread wheat using diallel method at normal and drought stress conditions. Cereal Research, 2(1): 1-15 (In Persian).
28. Rashid, M.A.R., A. Salam Khan and R. Iftikhar. 2012. Genetic studies for yield and yield related parameters in bread wheat. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences, 12(12): 1579-1583.
29. Rigatti, A., A.J. Peregrin, C. Meier, A. Lunkes, L.A. Klein, A. Da Silva, E.P. Bellé, A.D.B. Silva, V.S. Marchioro and V.Q. De Souza. 2018. Combination capacity and association among traits of grain yield in wheat (Triticum aestivum L.): A Review. Journal of Agricultural Science, 10(5): 179-187. [DOI:10.5539/jas.v10n5p179]
30. Sadeghi, F. 2014. Estimation of genetic structure of yield and yield components in bread wheat (Triticum aestivum L.) using diallele method. Journal of Crop Breeding, 6(13): 101-113 (In Persian).
31. Sadeghzadeh-Ahari, D., P. Sharifi, R. Karimizadeh and M. Mohammadi. 2018. Estimation of genetic parameters of yield and yield components in rainfed durum wheat through diallel cross. Journal of Crop Breeding, 10(25): 176-184 (In Persian). [DOI:10.29252/jcb.10.25.176]
32. Safarian, A. and R. Abdolshahi. 2014. Study the inheritance of water use efficiency in bread wheat (Triticum aestivum) under drought stress condition. Journal of Crop Production, 7(1): 181-199 (In Persian).
33. Seboka, H., A. Ayana and H. Zelleke. 2009. Combining ability analysis for bread wheat (Triticum aestivum L.). East African Journal of Sciences, 3(1): 87-94 [DOI:10.4314/eajsci.v3i1.42792]
34. Shanahan, J.F., D.H. Smith and J.R. Welsh. 1984. An analysis of post‐anthesis sink‐limited winter wheat grain yields under various environments 1. Agronomy Journal, 76(4): 611-615. [DOI:10.2134/agronj1984.00021962007600040025x]
35. Shehzad, M., S.B. Hussain, M.K Qureshi, M. Akbar, M. Javed, H.M. Imran and S.A. Manzoor. 2015. Diallel cross analysis of plesiomorphic traits in Triticum aestivum L. genotypes. Genetics and Molecular Research, 14(4): 13485-13495. [DOI:10.4238/2015.October.28.9]
36. Shewry, P.R and S.J. Hey. 2015. The contribution of wheat to human diet and health. Food and energy security, 4(3): 178-202. [DOI:10.1002/fes3.64]
37. Soughi, H. and M. Khodarahmi. 2021. Estimation of Genetically Parameters and Combining Ability of yield and Yield Components in Bread Wheat by Diallel Method. Journal of Crop Breeding, 13(37): 205-212 (In Persian).
38. Topal, A.C.A., N. Akgün and M. Babaoglu. 2004. Diallel cross analysis in durum wheat (Triticum durum Desf.): identification of best parents for some kernel physical features. Field crops research, 87(1): 1-12. [DOI:10.1016/j.fcr.2003.08.015]
39. Tousi Mojarrad, M., M.R. Ghannadha. 2008. Diallel Analysis for Estimation of Genetic Parameters in Relation to Traits of Waheat Height in Normal and Drought Conditions. Journal of Crop Production and Processing, 12(43): 143-155 (In Persian).
40. Vanda, M. and S. Houshmand. 2012. Estimation of genetic parameters of some important agronomic traits in durum (Triticum turgidum Var. durum) wheat. Agronomy Journal, 95: 70-76.
41. Wu, X., X. Chang and R. Jing. 2012. Genetic insight into yield-associated traits of wheat grown in multiple rain-fed environments. PloS aone, 7(2): e31249. [DOI:10.1371/journal.pone.0031249]
42. Yan, W. and L.A. Hunt. 2002. Biplot analysis of diallel data. Crop science, 42(1): 21-30. [DOI:10.2135/cropsci2002.0021]
43. Yao, J., H. Ma, X. Yang, G. Yao and M. Zhou. 2014. Inheritance of grain yield and its correlation with yield components in bread wheat (Triticum aestivum L.). African Journal of Biotechnology, 13(12): 1379-1385. [DOI:10.5897/AJB12.2169]
44. Zabet, M., A. Ebrahimzade, Z. Alizadeh and A.R. Samadzadeh. 2020. Investigation of General and Specific Combining Ability and Genetic Analysis of Different Traits of Bread Wheat under Non-Stress and Drought Stress Conditions. Journal of Plant Genetic Researches, 6(2): 141-156. [DOI:10.29252/pgr.6.2.141]
45. Zhang, Y., M.S. Kang and K.R. Lamkey. 2005. DIALLEL‐SAS05: A comprehensive program for Griffing's and Gardner-Eberhart analyses. Agronomy Journal, 97(4): 1097-1106 (In Persian). [DOI:10.2134/agronj2004.0260]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
