گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
چکیده: (33 مشاهده)
مطالعه ساختار ژنتیکی گیاهان زراعی همواره یکی از اولویتهای تحقیقاتی برای افزایش بازدهی روشهای بهنژادی است. به منظور تجزیه ژنتیکی برخی صفات زراعی گندم نان با استفاده از روش تجزیه میانگین نسلها، والدین و نسلهای ایجاد شده از دو جمعیت اصلاحی (مرودشت × رسول) و (مرودشت × شاهپسند) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط نرمال و تنش خشکی در سال زراعی 95-1394 در دانشگاه رازی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس وزنی نشاندهنده وجود تفاوت معنیدار بین نسلها از نظر اکثر صفات در هر دو شرایط بود. طبق نتایج تجزیه میانگین نسلها، اگرچه نحوه وراثت اکثر صفات در تلاقیها، متفاوت بود اما اثرات افزایشی، غالبیت و انواعی از اپیستازی در وراثت اکثر صفات نقش داشتند و در بسیاری از موارد نقش اثر غالبیت بیشتر بود. بنابراین بهتر است گزینش تا نسلهای پیشرفته جمعیت اصلاحی به تأخیر انداخته شود. با این وجود نقش اثرات تثبیتپذیر ژنها در وراثت برخی صفات از جمله قطر ساقه اصلی، طول ریشک و تعداد سنبلچه در سنبله اصلی (در هر دو تلاقی)، ارتفاع بوته اصلی و طول پدانکل (در مرودشت × شاهپسند)، تقریباً برابر و یا بیشتر از اجزای غالبیت بود و این میتواند حاکی از سودمند بودن گزینش در نسلهای اولیه برای صفات مذکور باشد. وراثتپذیری عمومی برای عملکرد دانه در هر دو تلاقی و تحت هر دو شرایط تقریباً متوسط برآورد گردید اما وراثتپذیری خصوصی در هر دو شرایط در حد پایین بود. نتایج تجزیه واریانس حاصل از روش رگرسیونی نشان داد که برای اغلب صفات در هر دو تلاقی و تحت هر دو شرایط، اثرات ژنی تثبیتپذیر دارای سهم نسبی (بصورت درصد مجموع مربعات نسل) بیشتری نسبت به اثرات ژنی غیرتثبیتپذیر بودند. مدل کنترل ژنتیکی اغلب صفات در هر دو تلاقی، تحت هر دو شرایط تقریباً مشابه بود و چندان تحت تأثیر تنش قرار نگرفتند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات، بیومتری دریافت: 1399/4/28 | ویرایش نهایی: 1399/10/22 | پذیرش: 1399/7/13