OTHERS_CITABLE بررسی ترکیب پذیری و هتروزیس خصوصیات فنولوژیکی، مرفولوژیکی و عملکرد دانه لاین های اصلاح شده آفتابگردان در کشت تابستانه از طریق تجزیه لاین در تستر   به منظور تهیه دورگ ­ های جدید و ارزیابی ترکیب­پذیری عمومی لاین­ها و قابلیت ترکیب خصوصی تلاقی­ها، هشت لاین اینبرد نرعقیم و شش لاین بازگردان باروری آفتابگردان متحمل به بیماری پلاسموپارا در قالب طرح ژنتیکی لاین در تستر تلاقی داده شدند. تعداد 48 دورگ F1 حاصل به همراه والدها و دو شاهد هیبرید آذرگل و SHF81-85 در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تیمارها برای کلیه صفات از جمله ارتفاع بوته، طول دوره رویش، طول دوره گلدهی، عملکرد دانه، تعداد دانه در طبق و عملکرد روغن دارای اختلاف معنی­دار بودند. تجزیه واریانس ترکیب­پذیری به روش طرح تلاقی II کامستاک و رابینسون نشان داد که اثر ژنوتیپ و هیبریدها و اثر متقابل لاین در تستر برای برای کلیه صفات معنی­دار گردید. برای ارتفاع بوته، بازگردان باروری RF81-25 و اینبرد لاین AF80- 488/1/2/1 برای طول دوره رویش، بازگردان باروری RF81-30 و اینبرد لاین AF80-533/1/1/1 دارای قابلیت ترکیب عمومی منفی و معنی­داری برای طول دوره گلدهی، بازگردان باروری RF81-30 و اینبرد لاین AF80- 460/2/1/1 برای تعداد دانه در طبق بازگردان باروری RF81-25 و اینبرد لاین AF80-488/1/2/1 برای عملکرد دانه و عملکرد روغن، بازگردان باروری RF81-150/1 و اینبرد لاین AF80-6920 دارای قابلیت ترکیب عمومی مثبت و معنی­داری بودند. تلاقی AF80-460/2/1/1 × RF81-25 و AF-6937 RF81-30 برای عملکرد دانه و عملکرد روغن دارای ترکیب ­ پذیری مثبت معنی­دار بالائی بودند. بیشترین مقدار هتروزیس برای عملکرد دانه مربوط به تلاقی AF80-6920 RF81-25 بوده است. http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-269-fa.pdf 2014-08-23 1 17 آفتابگردان ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی طرح لاتیس عملکرد روغن 1 AUTHOR 2 AUTHOR 3 AUTHOR 4 AUTHOR
OTHERS_CITABLE مطالعه کشت بافت گیاه گل انگشتانه (Digitalis nervosa staud & Hochst)   در این تحقیق تکنیک­های مختلف کشت بافت در گیاه Digitalis nervosa مورد مطالعه قرار گرفت. گیاهان این جنس از گیاهان مهم دارویی می ­ باشند که منبع گلیکوزیدهای قلبی مهمی چون دیگوکسین، دیژیتوکسین و انواع لاناتوزیدها می­باشد به منظور بررسی کالزایی در ریزنمونه­های برگ، از هورمون­های مختلف گیاهی و منابع مختلف کربن استفاد گردید. عنوان منابع اکسین از هورمون­های 2,4-D در سه سطح (0، 1، 2 میلی­گرم بر لیتر) و NAA نیز در سه سطح (5/0، 1، 2 میلی­گرم بر لیتر) و هورمون BAP در دو سطح (5/0، 1 میلی­گرم بر لیتر) استفاده گردید. بهترین ترکیب محیط کشت از لحاظ زمان کمتر برای القای کالوس محیط کشت MS حاوی 1 میلی­گرم بر لیتر BAP ، 1 میلی­گرم بر لیتر NAA و 2 میلی­گرم بر لیتر 2,4-D بود. چهار منبع مختلف کربن شامل ساکاروز، مالتوز، فروکتوز و گالاکتوز بود. بهترین محیط کشت کالزایی برای ریزنمونه­های برگ، محیط کشت MS محتوی قند ساکاروز به میزان30 گرم بر لیتر با ترکیب هورمونی 5/0 میلی­گرم در لیتر BAP و 1 میلی­گرم بر لیتر NAA معرفی گردید. در بین ریزنمونه­های مختلف برگ، هیپوکوتیل، کوتیلدون و ریشه، بیشترین میزان کالزایی را ریزنمونه کوتیلدون نشان داد. بررسی اندام زایی در کالوس­های حاصل از ریزنمونه­های برگ با استفاده از هورمون­های BAP و NAA صورت گرفت. بهترین محیط باززایی محیط کشت MS حاوی 2 میلی­گرم بر لیتر BAP بود. همچنین در بررسی تعیین بهترین محیط کشت برای باززایی از دو محیط MS و B5 استفاده گردید که درصد بیشتر باززایی در محیط کشت MS مشاهده شد. در نهایت به منظور ریشه زایی از محیط کشت MS حاوی 1 و 5/0 میلی­گرم بر لیتر IBA (ایندول بوتریک اسید) استفاده گردید، که از لحاظ آماری تفاوت معنی­داری بین این دو سطح به منظور القای ریشه وجود نداشت. http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-270-fa.pdf 2014-08-23 18 28 Digitalis nervosa staud &amp Hochst کالوس باززایی ریشه زایی گلیکوزیدهای قلبی 1 AUTHOR 2 AUTHOR 3 AUTHOR 4 AUTHOR
OTHERS_CITABLE بررسی تنوع ژنتیکی بین و درون توده‌های گیاه بادرنجبویه (L. Melissa officinalis) با استفاده از نشانگرهای ITS   بادرنجبویه گیاهی دارویی، چند ساله و از خانواده نعناعیان می­باشد. در این تحقیق، جهت بررسی تنوع ژنتیکی، 14 توده از گیاه بادرنجبویه به همراه دو توده از گیاهان بادرشبو و ریحان (به عنوان گیاهان خارج از گروه) مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور مطالعه تنوع درون و بین توده­های بادرنجبویه از نواحی ITS (توالی­های فاصله­انداز رونوشت) جهت طراحی نشانگر استفاده شد. همچنین با استفاده از چهار آنزیم Taq1 ، EcoR v ، BssM1 و AspLE1 تنوع موجود در توالی قطعات تکثیر شده بررسی شد. نتایج نشان داد که آنزیم BssM 1 نسبت به دیگر آنزیم­ها، چند شکلی بیشتری را در تعداد و طول قطعات حاصل از هضم نشان می­دهد. نتایج آزمون مانتل نشان داد که ماتریس عدم تشابه دایس و الگوریتم نزدیکترین همسایه ( N.J ) بالاترین همبستگی جهت آنالیز اطلاعات را دارند. بیشترین میزان عدم تشابه به روش دایس در بین توده­های بادرنجبویه، استان اصفهان و توده استان قزوین با 44/0 فاصله و کمترین میزان عدم تشابه بین توده­های زنجان، تهران و کرج مشاهده شد که کاملاً مشابه هم بودند. در پنج توده بادرنجبویه (ایلام، شیراز، تبریز، قزوین و اصفهان) تنوع درون توده­ای مشاهده شد . نتایج تجزیه خوشه­ای توده­ها را در ه ش ت گروه مجزا تفکیک نمود و گیاه ریحان در مقایسه با بادرشبو فاصله ژنتیکی کمتری در توالی ITS با بادرنجبویه داشت . http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-271-fa.pdf 2014-08-23 29 39 بادرنجبویه نشانگرهای ITS تنوع ژنتیکی تجزیه خوشه‌ای 1 AUTHOR 2 AUTHOR 3 AUTHOR
OTHERS_CITABLE بررسی و انتخاب ترکیب هورمونی مناسب جهت باززائی شاخه و تکثیر درون شیشه ای گیاه ریحان   ریحان ( L. Ocimum basilicum ) متعلق به خانواده نعناع ( Lamiaceae ) است. این گونه گیاهی غنی از روغن­های معطر ضروری است و در صنعت داروسازی و عطرسازی بسیار با ارزش است. تحقیق حاضر روی کشت بافت گیاه ریحان با استفاده از ریزنمونه برگی حاصل از گیاه رشدیافته در شرایط درون ­شیشه­ای متمرکز شده است. آزمایش حاضر به صورت طرح کاملاً تصادفی در 5 تکرار در سال 1388 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. ریزنمونه­های برگی جهت القاء کالوس در محیط کشت پایه موراشیک و اسکوگ ( MS ) همراه با غلظت­های مختلف BAP (1- mgl 1، 0) و 2,4-D (1- mgl 1، 5/0، 0 ) قرار گرفتند. پس از آن کالوس­ها به­ منظور باززائی به محیط کشت MS همراه با هورمون­های BAP در سطوح ( 1- mgl 5 و3، 1) در ترکیب با 1- mgl 2/0 هورمون NAA منتقل شدند. بالاترین میانگین شاخه در محیط حاوی 1- mgl 1 BAP در ترکیب با 1- mgl 2/0 NAA بدست آمد. http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-284-fa.pdf 2014-08-25 40 48 ریحان (L. Ocimum basilicum) ریزنمونه برگی باززائی شاخه هورمون گیاهی 1 AUTHOR 2 AUTHOR 3 AUTHOR
OTHERS_CITABLE ارزیابی مولکولی و افزایش فراوانی ژن مقاومت به نماتد مولد سیست در طی چند نسل خود گردهافشانی چغندرقند   به منظور افزایش فراوانی ژن مقاومت به نماتد مولد سیست چغندرقند از توده اصلاحی 261*(20314*W-1009) که حامل ژن Hs1pro-1 بود استفاده شد. این توده در سال اول در برنامه سلکسیون قرار گرفت و بوته­ها در مزرعه علامت گذاری و نمونه­های برگی جهت استخراج DNA تهیه گردید و سپس ارزیابی مولکولی گیاهان حامل ژن مقاومت با استفاده از نشانگر مولکولی STS و آزمون PCR اختصاصی انجام گرفت. در سال دوم این تحقیق، ریشه­های ورنالیزه شده حامل ژن مقاومت پس از یادداشت برداری وضعیت حضور علائم گال روی ریشه­ها در زیر کیج جهت تهیه بذر S1 در مزرعه ایزوله کشت گردیدند. بذور برداشت شده S1 همزمان در گلخانه جهت آزمون مولکولی و در مزرعه اشتکلینگ جهت تهیه ریشه کشت و در طول فصل زمستان در داخل مزرعه ورنالیزه شدند. نتایج آزمون مولکولی گیاهان S1 با استفاده از نشانگر Hs1pro-1 نشان داد که حضور ژن مقاومت در لاین­های S1 بین 25 تا 63 درصد متغیر است. در سال سوم، مانند سال قبل، ریشه­های حامل ژن مقاومت که در زمستان سال قبل ورنالیزه شده بودند در زیر کیج جهت تهیه بذر S1 جدید در مزرعه ایزوله کشت گردیدند. بذور برداشت شده S1 در گلخانه جهت آزمون مولکولی کشت شدند. نتایج آزمون مولکولی گیاهان S1 با استفاده از نشانگر Hs1pro-1 نشان داد که حضور ژن مقاومت در لاین ­ های S1 منتخب افزایش یافته است و بین 39 تا 80 درصد متغیر می­باشد. بنابراین نتایج نشان داد که با چند نسل خودگرده افشانی لاین­های حامل ژن مقاومت به همراه انتخاب ژنوتیپی گیاهان مقاوم با استفاده از نشانگر مولکولی می­توان به لاین­های با درصد بالای ژن مقاومت دست یافت. http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-274-fa.pdf 2014-08-23 49 60 چغندرقند نماتد مولد سیست مقاومت گرده افشان دیپلوئید نشانگر مولکولی 1 AUTHOR
OTHERS_CITABLE ارزیابی صفات مؤثر بر میزان دگرگشنی لاین‌های نرعقیم سیتوپلاسمی برنج ایرانی   در برنامه تولید بذر هیبرید، ارزیابی صفات مرتبط با دگرگشنی در لاین­های نرعقیم، جهت گزینش لاین­های مطلوب ضروری است. در تحقیق حاضر از 7 لاین نرعقیم سیتوپلاسمی (بین­المللی) و نگهدارنده آنها و تعداد 33 لاین نرعقیم ایرانی به همراه لاین والدینی آنها در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی استفاده گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از وجود تفاوت معنی­دار بین لاین­های مورد مطالعه برای صفات طول کیسه بساک، طول میله پرچم، طول کلاله، طول گلوم، طول گلچه، عرض گلچه، باروری دانه گرده، طول خوشه، درصد خروج خوشه، درصد دگرگشنی، تعداد کل دانه و درصد باروری خوشه بود. مقایسه میانگین صفات نشان داد که لاین نرعقیم حسنی ریشک قرمز A دارای بلندترین طول کلاله (93/2 میلی­متر) و کوتاهترین طول کیسه بساک (87/1 میلی­متر) می­باشد . درصد دگرگشنی در لاین حسنی ریشک قرمز A و خزر A بسیار پایین بود . لاین نرعقیم بین­المللی IR69224A ضمن داشتن عقیمی کامل گرده، درصد دگرگشنی بالایی ( 79/37%= ) داشته است. صفات درصد عقیمی گرده، تعداد گلچه در خوشه، طول گلوم و طول میله پرچم، ضریب تغییرات ژنوتیپی، وراثت­پذیری و پیشرفت ژنتیکی بالایی نسبت به سایر صفات داشته­اند، در نتیجه این صفات را می­توان به­عنوان معیار انتخاب در لاین­های نرعقیم سیتوپلاسمی با میزان دگرگشنی بالا در نظر گرفت. همچنین درصد دگرگشنی با صفاتی نظیر طول بساک (47/0= r )، خروج خوشه (32/0= r ) و طول گلچه (22/0= r ) رابطه مثبت و معنی­داری داشته است در نتیجه لاین­های نرعقیم سیتوپلاسمی با طول بساک و اندازه گلچه بزرگتر و خروج خوشه بیشتر، درصد تشکیل بذر هیبرید بیشتری خواهند داشت. http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-275-fa.pdf 2014-08-23 61 72 آلوگامی نرعقیمی سیتوپلاسمی برنج 1 AUTHOR 2 AUTHOR 3 AUTHOR
OTHERS_CITABLE ارزیابی اثرات ژنوتیپ، محیط و ژنوتیپ × محیط بر برخی از صفات مهم کمی در باقلا (Vicia faba L.)   باقلا ( Vicia faba L. ) یکی از بقولات دانه‌ای است که با توجه به میزان پروتئین بالای آن به عنوان غذا و همچنین تغذیه دام مورد استفاده قرار می‌گیرد. تنوع ژنتیکی رکن اصلی بیشتر برنامه‌های اصلاحی بوده و انجام گزینش منوط به وجود تنوع ژنتیکی مطلوب در صفات مورد بررسی می‌باشد. از این رو، آزمایشی به منظور انتخاب بهترین ژنوتیپ‌های باقلا و تعیین تنوع ژنتیکی تعدادی از ژنوتیپ‌های باقلا در دو استان گیلان و لرستان از نظر صفات مورفولوژیکی و زراعی انجام پذیرفت. تجزیه مرکب داده‌ها حاکی از معنی‌دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای تمام صفات مورد مطالعه بود، بنابراین بررسی ژنوتیپ‌ها در هر کدام از محیط‌ها به طور جداگانه انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد که اثر ژنوتیپ در هر دو محیط برای تمام صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود. مقایسه‌های گروهی ژنوتیپ‌ها در دو محیط نشان داد که ژنوتیپ‌های دانه درشت و دانه ریز از لحاظ تمام صفات مورد بررسی با یکدیگر تفاوت معنی‌دار داشتند و می‌توان آنها را در دو گروه مجزا قرار داد. توده بومی گیلان و رقم اصلاح ‌شده برکت بیشترین عملکرد دانه را در استان گیلان داشتند و در استان لرستان بیشترین عملکرد دانه مربوط به توده بومی خرم‌آباد بود. با توجه به نتایج حاصل از مطالعه حاضر، استفاده از توده‌های دانه ریز غرب کشور و دانه درشت شمال کشور به عنوان والدین تلاقی‌ها قابل توصیه می‌باشد و در نتیجه امکان دسترسی به نتاجی در نسل‌های در حال تفکیک که نسبت به هر دو دسته والدین برتری داشته باشند، مقدور می‌باشد. http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-276-fa.pdf 2014-08-23 73 88 اثرمتقابل ژنوتیپ × محیط باقلا تنوع ژنتیکی عملکرد 1 AUTHOR 2 AUTHOR 3 AUTHOR
OTHERS_CITABLE غربالگری مکرر برای گزینش اکوتیپ‌های یونجه متحمل به شوری ده اکوتیپ منتخب یونجه در شرایط تحت کنترل شاهد و شوری مورد غربالگری قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین اکوتیپ‌ها از نظر میزان تحمل به شوری اختلاف معنی‌داری وجود دارد. برای اطمینان از نتایج حاصله و انتخاب دقیق‌تر اکوتیپ‌ها، آزمایش بار دیگر تکرار شد و این بار علاوه بر شرایط شاهد، تیمار شوری در دو سطح اعمال گردید. بین اکوتیپ‌ها از نظر کلیه صفات اندازه‌گیری شده اختلاف معنی‌دار مشاهده شد. اثر متقابل اکوتیپ با سطوح شوری برای صفات عملکرد تک بوته در حالت تر و خشک معنی‌دار بود. اکوتیپ‌های قره‌یونجه، بافتان و لغلان برترین اکوتیپ‌ها از نظر ارتفاع بودند و پس از آنها اکوتیپ‌های خواجه و سیوان قرار گرفتند. برترین اکوتیپ‌ها از نظر عملکرد خشک در تیمار شاهد، اکوتیپ‌های قره‌یونجه و خواجه و سپس بافتان و ایلانجوق بودند. در شوری متوسط اکوتیپ‌های خواجه، قره‌یونجه و بافتان برترین اکوتیپ‌ها بودند. در شوری شدید نیز اکوتیپ‌های خواجه، قره‌یونجه و لغلان در برترین رده قرار گرفتند. با در نظر گرفتن کلیه صفات اندازه­گیری شده اکوتیپ‌های قره‌یونجه، خواجه، بافتان و لغلان اکوتیپ‌های برتر آزمایش تشخیص داده ‌شدند. این اکوتیپ‌ها می‌توانند به عنوان ارقام مناسب برای محیط‌های با تنش شوری متوسط و یا شدید معرفی گردند. http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-279-fa.pdf 2014-08-23 89 100 یونجه تعداد ساقه عملکرد تنش شوری 1 AUTHOR 2 AUTHOR
OTHERS_CITABLE ارزیابی ساختار ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد در گندم نان (Triticum aestivum L.) با استفاده از روش دی‌آلل   به منظور برآورد خصوصیات ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد از قبیل تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن 10 سنبله گندم، وزن دانه در 10 سنبله، هکتولیتر، وزن هزار دانه و عملکرد دانه از شش رقم گندم تجاری به نام‌های اترک، اروند، زرین، کرج-3، Mv-17 ، نوید و نتاج آنها در قالب یک طرح تلاقی نیمه دی‌آلل استفاده شد. تلاقی­­های بین والدین در سال 1389-1388 انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی ماهیدشت کرمانشاه در سال 90-1389 اجرا شد. داده‌های حاصل با استفاده از روش دی‌آلل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها بین ژنوتیپ‌ها برای کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد معنی‌داری بود. آزمون‌های ضریب رگرسیون و اپیستازی نشان داد، مدل افزایشی- غالبیت برای بیشتر صفات به غیر از وزن دانه و وزن 10 سنبله گندم و عملکرد دانه کفایت نمود. نتایج بدست آمده از تجزیه هیمن نشان داد که اثرات افزایشی و غیرافزایشی در کنترل صفات نقش دارند . بیشترین و کمترین میزان وراثت­پذیری خصوصی به صفات وزن هزار دانه و وزن هکتولیتر به ترتیب 57 درصد و 13 درصد تعلق گرفت. با توجه وجود اثر افزایشی در مواد تحت بررسی و اثر تجمعی در انتقال ژن­ها به نسل بعد، می‌توان از طریق گزینش در نسل‌های اولیه در افزایش صفات عملکرد و اجزای عملکرد دانه در برنامه اصلاح گندم نان استفاده نمود. http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-281-fa.pdf 2014-08-23 101 113 گندم نان تجزیه گرافیکی هیمن عملکرد و اجزای عملکرد عمل ژن وراثت‌پذیری 1 AUTHOR