TY - JOUR JF - jcb JO - jcb VL - 13 IS - 37 PY - 2021 Y1 - 2021/4/01 TI - Evaluation of Adaptability and Stability of Root Yield and White Sugar Yield (Beta vulgaris L.) in Sugar Beet Genotypes using Multivariate AMMI and GGE Biplot Method TT - بررسی سازگاری و پایداری عملکرد ریشه و عملکرد قندخالص در ژنوتیپ‌های چغندر قند (Beta vulgaris L.) با استفاده روش چند متغیره AMMI و GGE بای پلات N2 - به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد ریشه و عملکرد قند خالص در 47 ژنوتیپ چغندرقند (44 هیبرید جدید همراه با دو شاهد خارجی و یک شاهد داخلی)، در آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با شش تکرار در چهار منطقه همدان، کرمانشاه، شیراز و مشهد در سال زراعی 1398 مورد ارزیابی قرار گرفتند. به منظور تجزیه الگوی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط از مدل اثرات اصلی افزایشی و اثرات متقابل ضرب پذیر (AMMI) و روش گرافیکی GGEبای پلات استفاده شد، نتایج اثرات افزایشی جمع ­پذیر (تجزیه واریانس) و اثرات متقابل ضرب ­پذیر (تجزیه به مؤلفه­ های اصلی) نشان داد که اثر ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط بر عملکرد ریشه و عملکرد قند خالص در سطح احتمال یک درصد معنی ­دار بود. نتایج نشان داد دو مؤلفه اول به ترتیب 89/10 و 95/48 درصد از واریانس اثر متقابل را برای عملکرد ریشه و عملکرد قند خالص تبیین کردند. نمودار بای پلات حاصل از اولین مؤلفه اصلی اثر متقابل و میانگین عملکرد ریشه و عملکرد قند خالص برای ژنوتیپ ها و محیط­ها نشان داد که ژنوتیپ­های 28، 26 و به ترتیب با متوسط عملکرد ریشه 63/85 ، 65/35 و 62/46 تن در هکتار و عملکرد قند خالص 8/17، 8/35 و 7/79 تن در هکتار، عملکردهای بیشتر از میانگین کل و با کمترین مقدار برای اولین مؤلفه اثر متقابل به عنوان ژنوتیپ­های پایدار شناخته شدند، بر اساس نتایج نمودار دو بعدی مربوط به دو مؤلفه اصلی اول اثر متقابل ژنوتیپ در محیط ژنوتیپ شماره 24 از لحاظ عملکرد ریشه و عملکرد قند خالص برای محیط­های همدان، شیراز و مشهد دارای سازگاری خصوصی بالایی بود، در حالیکه ژنوتیپ 46 از لحاظ عملکرد ریشه و ژنوتیپ 36 از لحاظ عملکرد قند خالص برای محیط کرمانشاه سازگاری خصوصی مناسبی نشان دادند. همچنین ژنوتیپ شماره 37 از لحاظ عملکرد ریشه و ژنوتیپ 44 از نظر عملکرد قند خالص نسبت به سایر ژنوتیپ ها از سازگاری عمومی بالاتری برخوردار بودند. در مقایسه با ارقام شاهد خارجی هیبریدهای 28، 26 و 43 از عملکرد ریشه، عملکرد قند خالص و پایداری مناسبی برخوردار بودند و گزینش آنها برای برنامه­ های آتی به نژادی توصیه می­ شود. SP - 222 EP - 235 AU - Hasani, Mahdi AU - Hamze, Hamze AU - mansori, Hamed AD - Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Hamedan, Iran KW - Component KW - Environment KW - Main effect KW - Selection KW - Sugar Beet UR - http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1178-fa.html DO - 10.52547/jcb.13.37.222 ER -