TY - JOUR T1 - Preliminary Evaluation of Yield, Agronomic Characteristics and Response of Sesame Lines to Wilt Disease in Moghan Region TT - ارزیابی مقدماتی عملکرد، خصوصیات زراعی و واکنش به بیماری پژمردگی بوته لاین‌های کنجد در منطقه مغان JF - jcb JO - jcb VL - 12 IS - 36 UR - http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1165-fa.html Y1 - 2020 SP - 180 EP - 192 KW - Correlation KW - Path Analysis KW - Sesame KW - Wilting Disease KW - Yield N2 - به­ منظور ارزیابی عملکرد و خصوصیات زراعی و واکنش به بیماری پژمردگی بوته لاین‌های خالص انتخابی با استفاده از روش‌های چندمتغیره، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1398 به اجرا در آمد. مواد ژنتیکی مورد ارزیابی در این بررسی شامل 20 لاین برتر انتخابی به­ همراه رقم شاهد اولتان بودند. در طول فصل رشد صفات مختلف مانند درصد سبزکردن، روز تا شروع گلدهی، روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، ارتفاع شاخه‌بندی، ارتفاع اولین کپسول، تعداد کپسول در بوته، طول کپسول، قطر ساقه، تعداد دانه در کپسول، تعداد شاخه فرعی، میزان سبزینگی برگ، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در هکتار اندازه‌گیری شدند. همچنین واکنش ژنوتیپ‌ها از نظر آلودگی به بیماری بوته‌میری فوزاریومی نمره‌دهی گردید. نتایج نشان داد که لاین 20 با 1604 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد دانه را در بین ژنوتیپ‌های مورد مقایسه داشت. ارزیابی بیماری پژمردگی فوزاریومی بوته نشان داد که لاین‌های ۱، ۴، 19 و ۲۰ متحمل‌ترین ژنوتیپ‌ها به بیماری پژمردگی فوزاریومی بوته بودند. بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار عملکرد دانه با صفات تعداد کپسول در بوته، میزان سبزینگی برگ، تعداد دانه در کپسول، ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، طول کپسول و درصد سبزکردن بود اما با تعداد روز تا شروع گلدهی، روز تا رسیدگی و ارتفاع اولین کپسول منفی و معنی‌دار بود. نتایج تجزیه رگرسیون گام­ به ­گام و تجزیه علیت صفت عملکرد دانه به­ عنوان متغیر وابسته و سایر صفات زراعی به­ عنوان متغیرهای مستقل نشان داد که سه صفت تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول و قطر ساقه به ­ترتیب بیشترین تاثیر مستقیم مثبت و معنی‌دار را روی عملکرد دانه داشتند. بیشترین تاثیر غیرمستقیم روی عملکرد دانه توسط تعداد دانه در کپسول از طریق تعداد کپسول در بوته بود. تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌ها را در ۳ گروه متمایز گروه بندی کرد. گروه اول شامل لاین‌های ۱، ۴، ۱۳ و ۲۰ در اکثر صفات زراعی جزو ژنوتیپ‌های مطلوب بوده و به ­خوبی توسط تجزیه خوشه‌ای از سایر ژنوتیپ‌ها متمایز شدند. در کل، نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که لاین‌های 20، 4 و 1 به ­ترتیب با بیشترین عملکرد دانه در هکتار و برتر از نظر خصوصیات زراعی مهم و متحمل به بیماری پژمردگی بوته نسبت به رقم شاهد اولتان به ­عنوان لاین‌های امیدبخش قابل توصیه در منطقه مغان بودند. M3 10.52547/jcb.12.36.180 ER -