TY - JOUR JF - jcb JO - jcb VL - 12 IS - 36 PY - 2020 Y1 - 2020/12/01 TI - Evaluation of Genotype -Environment Interaction for Grain Yield of Chickpea Genotypes (Cicer arietinum L.) in Cold Agro-Climate Zone of Iran by GGE Biplot Method TT - ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ -محیط برای عملکرد دانه ژنوتیپ های نخود (Cicer arietinum L.) در اقلیم سرد ایران با روشGGE بای پلات N2 - وجود اثر متقابل ژنوتیپ -محیط ایجاب می­کند که عملکرد ژنوتیپ­ ها در دامنه وسیعی از شرایط محیطی مورد آزمایش قرار گیرند تا اطلاعات حاصل بتواند کارایی مربوط به گزینش و معرفی آن­ها را افزایش دهد. بدین­ منظور این تحقیق با استفاده از 11 لاین منتخب از آزمایش‌های یکنواخت سراسری به­ همراه، ارقام شاهد سارال و آنا و نیز دو لاین پیشرفته در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی با چهار تکرار و در چهار منطقه سردسیر کشور (مراغه، ارومیه، کردستان و همدان) در سه سال زراعی 1395 تا 1398 انجام شد. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که که اثرات ساده سال، مکان و ژنوتیپ و همچنین اثرات متقابل عملکرد دانه ازنظر آماری معنی‌داربودند. تصویر چندضلعی بای پلات نشان داد که ژنوتیپ G6 در ایستگاه‌ کردستان بیشترین عملکرد را داشت. از طرف دیگر ژنوتیپ G13 در ایستگاه‌های همدان، مراغه و ارومیه دارای بیشترین عملکرد بود و در ایستگاه کردستان نیز در رتبه دوم قرار داشت که نشان می‌دهد این ژنوتیپ دارای پایداری عملکردی بالایی در تمامی ایستگاه‌ها می‌باشد. رتبه‌بندی ژنوتیپ‌ها بر اساس میانگین عملکرد دانه و میزان پایداری در محیط‌های مورد مطالعه نشان داد که ژنوتیپ ­های G6، G4 و G15پایداری کمتری نسبت به سایر ژنوتیپ ­ها داشتند. در مقابل ژنوتیپ‌هایG7، G9 و G5 نسبتاً پایدارتر از سایر ژنوتیپ‌ها بودند. هم‌چنین ژنوتیپ‌های G4، G10، G12 و G6 دارای عملکرد متوسط و نسبتاً ناپایدار بودند. ژنوتیپ G15 کمترین عملکرد و پایداری را به ­خود اختصاص داده­بود و از سوی دیگر ژنوتیپ G13 با بیشترین عملکرد به­ همراه پایداری مطلوب شناسائی شد. در انتها مشخص شد که ژنوتیپ شماره 13 با پتانسیل عملکرد بالا و پایداری بیشتر، بهتر از دو رقم آنا و سارال عمل نموده و به‌عنوان ژنوتیپ نزدیک به ایده­آل معرفی می‌شود و جهت برنامه‌های به ­زراعی و آزمایش‌های تحقیقی تطبیقی می‌تواند پیشنهاد شود. SP - 66 EP - 76 AU - Farayedi, Yadollah AU - Asadi, Ali Akbar AU - Ahak paz, Farhad AU - Saeed, َAli AU - Kanoni, Homayoon AU - Ehsan nosrati, Ali AD - Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), zanjan KW - Genotype- environment interaction KW - GGE Biplot KW - Stability UR - http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1140-fa.html DO - 10.52547/jcb.12.36.66 ER -