TY - JOUR T1 - Evaluation of Grain Yield Stability in Advanced Genotypes of Durum wheat (Triticum turgidum var. Durum) using Parametric and Non-Parametric Methods of Stability Analysis TT - بررسی پایداری عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های پیشرفته گندم دوروم (Triticum turgidum var. durum) با استفاده روش‌ها پارامتری و ناپارامتری تجزیه پایداری JF - jcb JO - jcb VL - 13 IS - 37 UR - http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1170-fa.html Y1 - 2021 SP - 63 EP - 74 KW - Durum wheat KW - Grain yield KW - Moisture environment KW - Stability N2 - ﮔﻨــﺪم دوروم ﺑــــﺎ ﻧـــــﺎم ﻋﻠﻤـــی Triticum turgidum var. durum ﺗﺘﺮاﭘﻠﻮﺋﻴــﺪ و دارای 28 ﻛﺮوﻣـﻮزوم می­باشد و ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻏﻼت دﻧﻴﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﻴﻤﻪ ﺧﺸﻚ ﺟﻬﺎن ﻛﺸﺖ ﻣﻲﺷـﻮد. معرفی ژنوتیپ‌هایی با عملکرد بیشتر، متحمل به کم‌آبی و دارای پایداری بالا یکی از ضرورت‌های توسعه کشت گندم دوروم است. اثر متقابل ژنوتیپ در محیط یکی از موضوعات مهم در برنامه‌های اصلاحی می‌باشد و در صورت وجود اثر متقابل باید پایداری و سازگاری ژنوتیپ‌‎ها در محیط‌های مختلف برای تولید محصول مطمئن ارزیابی شود. در تحقیق حاضر به‌منظور بررسی پایداری 10 ژنوتیپ گندم دوروم، آزمایشی ‌در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در دو شرایط دیم و آبیاری انتهایی طی سال­های زراعی1397-1396و 1398-1397، در شهرستان­ کوهدشت استان لرستان انجام شد. نتایج تجزیه واریانس عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها برای اجرای آزمایش در طی دوسال و در دو محیط نشان داد که تنوع معنی‌داری (01/0 p<) برای عملکرد در بین ژنوتیپ‌ها وجود داشت، اثر سال معنی‌دار نشد و اثر دو محیط در سطح 1% معنی‌دار بود، همچنین اثر متقابل ژنوتیپ× محیط نیز در سطح 1 درصد معنی‌دار شد. براساس میانگین عملکرد، Omrbi3، هانا، بهرنگ و آریا بیشترین پایداری را داشتند، اما در مقابل Dm-73-13، دهدشت، مراغه 1 و مراغه 2 کمترین پایداری را نشان دادند. پایداری ژنوتیپ‌ها با روش‌های پارامتری و ناپارامتری براساس عملکرد دانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، که هیچکدام از پارامترها با عملکرد همبستگی مثبت و معنی‌داری نداشتند، بنابراین ژنوتیپ‌های دارای بیشترین عملکرد براساس این پارامترها دارای پایداری بالایی نبودند. بر اساس روش‌های پارامتری دو ژنوتیپ آریا و شبرنگ دارای بیشترین پایداری و عملکرد متوسط بودند. در روش‌های ناپارامتری نیز مشاهده شد که ژنوتیپ‌های آریا، هانا و Omrbi3 که پتانسیل بالایی برای عملکرد داشتند براساس RS و kr نیز پایداری بالایی نشان دادند. M3 10.52547/jcb.13.37.63 ER -