RT - Journal Article T1 - Stability Analysis of Bread Wheat Genotypes by using GGE Biplot Method in Caspian Sea Regions JF - jcb YR - 2021 JO - jcb VO - 13 IS - 40 UR - http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1286-fa.html SP - 83 EP - 90 K1 - Genotype × Environment interaction K1 - Mega-environment K1 - Stability K1 - Selection AB - چکیده مبسوط مقدمه و هدف: گندم بزرگترین محصول غذایی است که سطح زمین را در جهان می­پوشاند. تأثیرات محیطی به­عنوان معیار سنجش پایداری ژنتیکی در نظر گرفته می­شود. حساسیت یک ژنوتیپ گیاهی به عوامل محیطی باعث ایجاد اثر متقابل ژنوتیپ × محیط می­شود. هدف به نژادگران توسعه واریته­ هایی است که در شرایط محیطی موجود بهره ­وری بالایی داشته باشند. مواد و روش ­ها: در این مطالعه، پایداری و سازگاری هجده لاین امیدبخش گندم نان به همراه ارقام مروارید و گنبد به عنوان شاهد در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در چهار مکان گرگان، گنبد، ساری و مغان به مدت دو سال زراعی 1396-1394 مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ­ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر ژنوتیپ و اثر ژنوتیپ × سال × مکان در سطح احتمال یک درصد معنی­دار می­باشد. معنی­دار بودن اثر متقابل بیان کننده عکس­العمل­های متفاوت ژنوتیپ­ ها در محیط­ های مختلف می­باشد. با توجه به معنی­دار شدن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، تجزیه واریانس ساده قادر به توجیه ژنوتیپ­ها نبود بنابراین از تجزیه پایداری به روش GGE بای­پلات جهت معرفی ژنوتیپ­های پایدار استفاده گردید. با توجه به نتایج بای پلات، که میانگین عملکرد و پایداری ژنوتیپ­ ها را نشان می­ دهد، ژنوتیپ شماره 11 با قرار گرفتن در سمت مثبت محور افقی بالاترین میزان عملکرد و ژنوتیپ شماره 2 (رقم گنبد) با قرار گرفتن در جهت منفی محور کمترین میزان عملکرد را نشان داد. گروه ­بندی محیط­ها با کمک GGE بای پلات نشان داد بین مکان­ های گرگان، ساری و گنبد همبستگی مثبت و بالایی وجود دارد که نشان­ دهنده پاسخ مشابه ژنوتیپ ­ها در این مکان­ها می­ باشد. ایستگاه مغان با داشتن همبستگی نزدیک به صفر با سه مکان دیگر، باعث ایجاد عملکرد مستقل ژنوتیپ ­ها در این محیط شد. نتایج حاکی از امکان گزینش ژنوتیپ­ های پایدار با عملکرد بالا نسبت به شاهدهای آزمایش بود که بیانگر پیشرفت ژنتیکی در برنامه­ های اصلاحی گندم نان در اقلیم شمال کشور می­باشد. نتیجه ­گیری: در مجموع، ژنوتیپ­ های 11، 13، 7 و 8 با داشتن عملکرد بالاتر از میانگین کل جزء ژنوتیپ­ هایی با عملکرد بالا و پایداری نسبتا مطلوب شناسایی و انتخاب شدند. LA eng UL http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1286-fa.html M3 10.52547/jcb.13.40.83 ER -