TY - JOUR T1 - Estimating the Effects of Seven Decades breeding and Releasing of Cultivars on increasing Barley yield in Iran TT - برآورد اثرات هفت دهه آزادسازی ارقام بر افزایش عملکرد جو در ایران JF - jcb JO - jcb VL - 13 IS - 40 UR - http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1260-fa.html Y1 - 2021 SP - 101 EP - 112 KW - Cluster Analysis KW - Genetic Diversity KW - ISSR KW - Marker KW - Yield N2 - چکیده مبسوط مقدمه و هدف: مطالعه پیشرفت ژنتیکی عملکرد گیاهان زراعی و شناسایی صفاتی که در آن نقش داشته ­اند در ارزیابی کارائی روش­های اصلاحی در گذشته و همچنین تعریف اهداف جدید در پروژه­ های به­ نژادی آینده اهمیت دارد. این تحقیق با هدف برآورد میزان پیشرفت ژنتیکی و آگاهی از سطح تنوع در رقام جو که در خلال سال­های 1330 تا 1392 در ایران آزاد شده­اند انجام شد. مواد و روش­ ها: این مطالعه در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان طی سال های 1396 تا 1397 انجام شد. مواد مورد بررسی یک نمونه شامل 21 رقم جو آزادشده در بازه زمانی 1330 تا 1392 در ایران بود. در بخش مزرعه ارقام مختلف جو در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار برای ارزیابی متغیرهای بوته درکرت، ارتفاع بوته، تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، تعداد پنجه، وزن هزار دانه و روز تا رسیدگی کشت شدند. از نشانگرهای ISSR به منظور بررسی تنوع و گروه‌بندی ارقام استفاده گردید. ابتدا از ۲۳ آغازگر تصادفی ISSR استفاده شد که از میان آنها هفت آغازگر که چندشکلی بالایی نشان دادند برای ارزیابی نهایی و تولید نشانگر انتخاب شدند. یافته‌ها: تجزیه واریانس داده ­ها تفاوت معنی­دار بین ارقام را برای عملکرد دانه، وزن دانه، تعداد سنبله در کرت، تعداد دانه در سنبله، روز تا رسیدگی، تعداد پنجه در بوته، طول سنبله و طول ساقه آشکار نمود. از میان صفات مورد بررسی اثرات به ­نژادی بر بهبود عملکرد دانه و تعداد پنجه بزرگ و معنی­دار بود. تجزیه خوشه‌ای داده‌های مورفولوژیک با تفکیک ارقام جو به سه گروه جدید (آزاد شده از سال 1390 به بعد)، میانی (آزاد شده بین سال‌های 1390 تا 1340) و قدیمی (آزاد شده بین سال‌های 1330 تا 1340) حصول پیشرفت ژنتیکی را تایید نمود. مقادیر شاخص نئی و شانون برای نشانگر‌های ISSR نیز حاکی از وجود تنوع ژنتیکی قابل توجهی در بین ارقام مورد بررسی بود. بر اساس مقدار PIC، آغازگرهای شماره 15، 18 و 23 برای شناسایی والدها در تهیه جمعیت­های در حال تفرق و یا گزینش به کمک نشانگر مفید خواهند بود. نتیجه­گیری: در بین دهه‌های مطالعه شده ارقام دهه هفتم (سال 1390 تا 1392) دارای بالاترین عملکرد دانه و در بین آنها دو رقم زهک و نیک بهترین بودند. نتایج نشان داد که متوسط پیشرفت ارقام جو طی هفت دهه به­نژادی حدودا معادل 3/7 کیلوگرم در سال بوده است. M3 10.52547/jcb.13.40.101 ER -