TY - JOUR T1 - Investigation of Grain yield Stability in Canola (Brassica napus L.) Cultivars using GGE-biplot Method TT - بررسی پایداری عملکرد دانه برخی ارقام کلزا (Brassica napus L.) با استفاده از روش GGE biplot JF - jcb JO - jcb VL - 13 IS - 40 UR - http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1189-fa.html Y1 - 2021 SP - 11 EP - 20 KW - Canola KW - Complex variance KW - Genotype-environment interaction KW - Graphical analysis N2 - چکیده مبسوط مقدمه و هدف: کلزا یکی از مهترین گیاهان روغنی در ایران و جهان می‌باشد. با توجه به وابستگی ایران به واردات دانه های روغنی و وجود شرایط مناسب برای تولید این محصول، تعیین ژنوتیپ های پایدار از نظر عملکرد دانه و توصیه بهترین ژنوتیپ ها برای گروه های محیطی مختلف ضروری است. مواد و روش ­ها: به ‌منظور مطالعه اثر برهمکنش ژنوتیپ و محیط، تعداد 10 رقم کلزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در پنج منطقه شامل بیرجند، کرج، کاشمر، سنندج و شیراز در سال زراعی 98-1397، کشت و از نظر عملکرد دانه ارزیابی شدند. یافته­ ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه نشان داد که اثر محیط، تیمار و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنی‌دار می‌باشد. محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط به ترتیب 74، 12 و 14 درصد از واریانس داده­ها را به خود اختصاص دادند. در بین محیط‌ها بیشترین میزان عملکرد دانه مربوط به کرج با میانگین عملکرد 51/6 تن در هکتار بود. در بین ارقام بیشترین عملکرد دانه مربوط به Hyola401 و Okapi به ترتیب برابر با 5/54 و 5/20 تن در هکتار بود. مؤلفه‌های اول و دوم در روش GGE biplot به ترتیب 88/8 و 5/9 درصد و مجموعاً 94/7 از تغییرات عملکرد دانه را تبیین نمود. نمودار بررسی هم‌زمان پایداری و عملکرد، ژنوتیپ‌های Hyola401 و Opera را تحت عنوان ژنوتیپ‌های پایدار با عملکرد بالا معرفی کرد. با استفاده از نمودار چند ضلعی بای‌پلات، شش ژنوتیپ برتر و سه ابرمحیط شناسایی شد. نمودار روابط میان ارقام، ژنوتیپ‌های مورد بررسی را در دو گروه طبقه‌بندی نمود. گروه اول شامل ژنوتیپ‌های Zarfam، Likord، Sarigol، Hyola401، Opera و Okapi و گروه دوم شامل ارقام Hyola308، Modena، Option500 و Modena بود. در محیط‌های کرج، بیرجند و سنندج ژنوتیپ‌های Hyola401 و Opera، در محیط کاشمر ژنوتیپ Zarfam و در محیط شیراز ژنوتیپ Okapi مطلوب‌ترین ژنوتیپ‌ها از لحاظ عملکرد دانه بودند. ژنوتیپ Likord دارای پایداری عمومی نسبت به تمام محیط‌ها بود. نتیجه­گیری: به­طور­کلی می­توان اینگونه نتیجه ­گیری نمود که ژنوتیپ Hyola401 نسبت به سایر ژنوتیپ­ها از مطلوبیت بیشتری برخوردار بوده و همچنین منطقه کرج در بین محیط­های مورد مطالعه از میانگین عملکرد بیشتری برخوردار است. M3 10.52547/jcb.13.40.11 ER -