جستجو در مقالات منتشر شده
۶ نتیجه برای پیشرفت ژنتیکی
حمیدرضا قربانی، حبیب الله سمیع زاده لاهیجانی، بابک ربیعی، مهرزاد اله قلی پور،
دوره ۲، شماره ۶ - ( ۲-۱۳۸۹ )
دوره ۲، شماره ۶ - ( ۲-۱۳۸۹ )
چکیده
از مهمترین اهداف اصلاحی در برنامه های بهنژادی افزایش توان تولید محصول در واحد سطح می باشد. استفاده از شاخص های گزینش یکی از مؤثرترین روش های گزینش جهت بهبود همزمان عملکرد دانه و صفات مرتبط با آن که اغلب به صورت کمی توارث می یابند، می باشد. در این پژوهش، ۲۹ ژنوتیپ برنج (۹ والد و ۲۰ تلاقی آنها) در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات تعداد دانه پر در خوشه و درصد باروری خوشه بالاترین میزان وراثت پذیری عمومی و بیشترین همبستگی ژنوتیپی مثبت و معنی دار با صفت عملکرد و همچنین صفت تعداد کل دانه در خوشه بیشترین اثر مستقیم ژنتیکی را بر صفت عملکرد دانه داشت. نتایج تجزیه رگرسیون نشان داد که صفات تعداد دانه پر در خوشه، تعداد روز تا خوشه دهی کامل، درصد باروری خوشه و تعداد کل دانه، بیشترین تاثیر را در تغییرات صفت عملکرد داشته و از این رو، با استفاده از این ۴ صفت به همراه عملکرد دانه، شاخص های گزینشی برآورد شدند. بررسی شاخص های گزینش نشان داد که به ترتیب شاخص های اثر مستقیم فنوتیپی، همبستگی ژنوتیپی و واریانس افزایشی به روش بهینه و شاخص های همبستگی ژنوتیپی، وراثت پذیری عمومی و ضریب رگرسیونی در روش پایه بهترین شاخص های افزایش عملکرد می باشند. گزینش برای تعداد دانه پر در خوشه، تعداد روز تا خوشه دهی کامل، درصد باروری خوشه و تعداد کل دانه در خوشه با استفاده از ضریب همبستگی ژنوتیپی به عنوان وزنه اقتصادی، معیار گزینشی موثری در روشهای بهینه یا پایه خواهد بود.
عمران عالیشاه،
دوره ۱۳، شماره ۳۸ - ( ۴-۱۴۰۰ )
دوره ۱۳، شماره ۳۸ - ( ۴-۱۴۰۰ )
چکیده
به منظور ارزیابی تنوع درون واریته‌ای و پیشرفت اصلاحی عملکرد، اجزای عملکرد و کیفیت الیاف در لاینهای حاصل از سلکسیون پنبه رقم لطیف، آزمایشی به مدت سه سال (سال زراعی ۹۶-۱۳۹۴) در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم‌آباد گرگان انجام شد. سلکسیون به روش پدیگری – ماسال انجام و نمونه‌های انتخابی بصورت بوته به ردیف در سالهای آزمایشی پیش برده شدند. نتایج آزمون آماری صفات در سالهای آزمایش معنیدار بود. بیشترین ضریب تغییرات بهترتیب مربوط به عملکرد لاینها (۲۳/۸ درصد)، وزن دانه (۱۰/۷ درصد)، وزن غوزه، کیل الیاف و استحکام الیاف (۸ تا ۸/۶ درصد) بود که اشاره به میزان تنوع واریته‌ای صفات مذکور داشت. عملکرد وش، کیل الیاف، طول، یکنواختی، کشش و شاخص کیفیت الیاف از توارث‌پذیری پایین برخوردار بودند. وزن غوزه، وزن دانه، وزن الیاف بیشترین توارث‌پذیری و پیشرفت ژنتیکی را داشتند. تعداد غوزه و تعداد دانه در غوزه به ترتیب بیشترین نقش را در تعیین عملکرد داشتند و بعنوان اجزای تعیین کننده و شاخص انتخاب به منظور بهبود عملکرد پنبه شناسایی شدند. همبستگی منفی و غیرمعنی‌دار عملکرد با درصد کیل و وزن غوزه نشان داد در صورت عدم اجرای سلکسیون سالانه، کاهش جزیی وزن غوزه و درصد کیل دور از انتظار نیست. میکرونری الیاف دارای همبستگی مثبت با درصد کیل (r=۰,۴۰**) و همبستگی منفی با وزن دانه بود که این امر لزوم توجه همزمان به میکرونری، وزن دانه و کیل الیاف در سلکسیون رقم لطیف را نشان میدهد.
میعاد کیا، نادعلی باقری، نادعلی بابائیان جلودار، محمود باقری،
دوره ۱۴، شماره ۴۳ - ( ۷-۱۴۰۱ )
دوره ۱۴، شماره ۴۳ - ( ۷-۱۴۰۱ )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: به دلیل وجود تنوع بسیار بالا در بین ژنوتیپ های گیاه شبه غله کینوا (Chenopodium quinoa)، قابلیت سازگاری و پایداری عملکرد بسیار بالایی را از خود در برابر اقلیم های آب و هوایی مختلف به نمایش گذاشته است. به همین دلیل این آزمایش جهت بررسی تنوع مورفولوژی و ژنتیکی ۱۴ ژنوتیپ گیاه کینوا و مقایسه آنها با ژنوتیپ شاهد منطقه (Titicaca) انجام شد است.
مواد و روش ها: این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه پژوهشی اداره تحقیقات هواشناسی کشاورزی گرگان انجام گرفت. ژنوتیپ های مورد مطالعه شامل چهار ژنوتیپ دیررس و ۱۰ ژنوتیپ زودرس از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج تهیه شدند و کشت آنها در تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۹۸ انجام شد. در طول فصل رشد تعداد ۹ صفت شامل ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، طول گل آذین، عرض گل آذین، تعداد خوشه در گل آذین اصلی ، بیوماس، وزن هزار دانه و عملکرد در هکتار مورد ارزیابی قرار گرفت.
مقدمه و هدف: به دلیل وجود تنوع بسیار بالا در بین ژنوتیپ های گیاه شبه غله کینوا (Chenopodium quinoa)، قابلیت سازگاری و پایداری عملکرد بسیار بالایی را از خود در برابر اقلیم های آب و هوایی مختلف به نمایش گذاشته است. به همین دلیل این آزمایش جهت بررسی تنوع مورفولوژی و ژنتیکی ۱۴ ژنوتیپ گیاه کینوا و مقایسه آنها با ژنوتیپ شاهد منطقه (Titicaca) انجام شد است.
مواد و روش ها: این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه پژوهشی اداره تحقیقات هواشناسی کشاورزی گرگان انجام گرفت. ژنوتیپ های مورد مطالعه شامل چهار ژنوتیپ دیررس و ۱۰ ژنوتیپ زودرس از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج تهیه شدند و کشت آنها در تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۹۸ انجام شد. در طول فصل رشد تعداد ۹ صفت شامل ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، طول گل آذین، عرض گل آذین، تعداد خوشه در گل آذین اصلی ، بیوماس، وزن هزار دانه و عملکرد در هکتار مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته ها: تجزیه واریانس دادهها نشان دهنده وجود تفاوت معنیدار بین ژنوتیپها در تمامی صفات مورد بررسی بوده است. ژنوتیپهای دیررسQ۱۰۴ ، Q۱۰۲ و Q۱۰۱ در اکثر صفات به خصوص میزان عملکرد دانه، افزایش معنی‌داری نسبت به ژنوتیپ شاهد و ژنوتیپهای دیگر داشتند. مقایسه ضرایب همبستگی بین صفات، رابطه مثبت و معنیدار عملکرد دانه و تمامی صفات مورد بررسی به جز وزن هزار دانه را نشان داده است. بیشترین مقدار همبستگی عملکرد دانه به ترتیب با صفات بیوماس، قطر ساقه، عرض گل آذین، ارتفاع و طول گل آذین بوده است. همچنین خوشه بندی ژنوتیپ ها بر اساس صفات زراعی، ژنوتیپ ها را به ۳ گروه تقسیم کرده است که بیشترین میانگین عملکرد مربوط به خوشه دوم شامل ژنوتیپ های دیررسQ۱۰۴ و Q۱۰۲ و کمترین آن مربوط به خوشه اول بود. در این مطالعه بیشترین واریانس ژنتیکی و فنوتیپی، وراثت پذیری و پیشرفت ژنتیکی مربوط به صفات ارتفاع گیاه و عملکرد دانه بوده است.
نتیجه گیری: در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه ژنوتیپ های دیررس Q۱۰۴ ، Q۱۰۲ و Q۱۰۱ و همچنین در بین ژنوتیپ های زودرس، Q۱۲ و Q۱۸ عملکرد بهتری را نسبت به دیگر ژنوتیپ ها از خود به نمایش گذاشتند. بنابراین، این ژنوتیپ ها می توانند گزینه های مناسبی جهت کشت و کار این گیاه در این منطقه باشند.
اسماعیل قلی نژاد، رضا درویش‌زاده، عباس ابهری،
دوره ۱۴، شماره ۴۴ - ( ۹-۱۴۰۱ )
دوره ۱۴، شماره ۴۴ - ( ۹-۱۴۰۱ )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: یکی از روشهایی که در سالهای اخیر برای مقابله با کم آبی و تنشهای خشکی در بسیاری از گیاهان مورد استفاده قرار گرفته، استفاده از قارچهای هم زیست ریشه (میکوریز) است. مطالعات بومشناسی و فیزیولوژیکی اثبات کرده، اغلب همزیستی میکوریزی باعث جذب بهتر آب و عناصر غذایی از خاک میشود. به دلیل اهمیت دانه های روغنی و بویژه کنجد، مطالعه ارقام تجاری از نظر اجزای واریانس ژنتیکی، فنوتیپی و وراثت پذیری صفات مهم می باشد. کنجد به دلیل داشتن روغن زیاد (۵۲-۴۲ درصد) و کیفیت مناسب آن (کلسترول پایین و وجود برخی آنتی اکسیدانها) نقش مهمی در سلامت انسان دارد و از طرفی گیاهی متحمل به کم آبی و تنش خشکی است. در حال حاضر تنش خشکی مهمترین عامل در کاهش عملکرد در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. وراثت پذیری بالا برای یک صفت نشان میدهد که بخش عمدهای از واریانس فنوتیپی به دلیل واریانس ژنتیکی است، در حالی که در وراثت پذیری پایین، عوامل ژنتیکی سهم کمتری در تنوع فتوتیپی دارند. هدف از این مطالعه برآورد مولفه های واریانس و وراثت پذیری عملکرد دانه و صفات مربوطه در هشت رقم تجاری کنجد در شرایط مختلف آبیاری بود.
مواد و روش ها: به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و وراثت پذیری عملکرد و اجزاء عملکرد دانه در کنجد تحت شرایط مختلف، تعداد هشت رقم تجاری در در سه آزمایش جداگانه به صورت آزمایش فاکتوریل- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه ساعتلوی ارومیه در سال زراعی ۹۴-۱۳۹۵ و ۹۵-۱۳۹۶ مورد بررسی قرار گرفتند. کرتهای اصلی شامل ترکیب سه سطح مختلف آبیاری (آبیاری نرمال: آبیاری بعد از ۷۰ میلی متر تبخیر و تعرق گیاه یا ETc، تنش ملایم: آبیاری بعد از ۹۰ میلی متر ETc و تنش شدید: آبیاری بعد از ۱۱۰ میلی متر ETc) و سه سطح تلقیح با قارچ میکوریزا Glomus mosseae، Glomus intraradices و عدم تلقیح بودند. کرتهای فرعی در برگیرنده ارقام تجاری کنجد بود.
یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد تاثیر محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل محیط × ژنوتیپ روی بیشتر صفات مورد مطالعه معنی دار بود. در رژیم های آبیاری مطلوب، تنش ملایم و شدید خشکی در شرایط تلقیح و عدم تلقیح با میکوریزا، بیشترین واریانس ژنتیکی به ترتیب در صفات عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در مترمربع و عملکرد دانه مشاهده شد. بیشترین وراثت پذیری در شرایط آبیاری مطلوب و بدون تلقیح با میکوریزا در صفات عملکرد دانه و تعداد دانه در کپسول؛ در شرایط آبیاری مطلوب و تلقیح با میکوریز در صفات عملکرد دانه و وزن هزار دانه؛ در شرایط تنش ملایم خشکی و بدون تلقیح با میکوریزا در صفات عملکرد دانه، وزن هزار دانه و تعداد دانه در کپسول؛ در شرایط تنش ملایم خشکی و تلقیح با میکوریزا گلوموس موسه آ در صفات وزن هزار دانه و تعداد دانه در کپسول؛ در شرایط تنش ملایم خشکی و تلقیح با میکوریزا گلوموس اینترادیسز در صفات عملکرد دانه، وزن هزار دانه و تعداد دانه در کپسول؛ در شرایط تنش شدید خشکی و بدون تلقیح با میکوریزا در صفات قطر ساقه و وزن هزار دانه؛ در شرایط تنش شدید خشکی و تلقیح با میکوریزا گلوموس موسه آ در صفات قطر ساقه، تعداد دانه در کپسول و تعداد دانه در مترمربع و در شرایط تنش شدید خشکی و تلقیح با میکوریزا گلوموس اینترادیسز در صفات قطر ساقه، تعداد دانه در مترمربع و وزن هزار دانه مشاهده شد. عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و اجزای عملکرد دانه در هر سه شرایط مختلف آبیاری، سود ژنتیکی و پیشرفت ژنتیکی بالایی داشتند.
نتیجه گیری: از بین اجزای عملکرد دانه با توجه به اینکه وراثت پذیری تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه در هر سه شرایط مختلف آبیاری در مقایسه با تعداد کپسول در هر بوته بیشتر است انتخاب از طریق تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه به منظور افزایش عملکرد دانه کارآیی بیشتری خواهد داشت. بنابراین ارقام تجاری کنجد (داراب ۲ و داراب ۱۴) که تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه بیشتری دارند را می توان جهت تولید ارقامی با عملکرد دانه بالا در برنامه های به نژادی بهره برداری نمود.
مقدمه و هدف: یکی از روشهایی که در سالهای اخیر برای مقابله با کم آبی و تنشهای خشکی در بسیاری از گیاهان مورد استفاده قرار گرفته، استفاده از قارچهای هم زیست ریشه (میکوریز) است. مطالعات بومشناسی و فیزیولوژیکی اثبات کرده، اغلب همزیستی میکوریزی باعث جذب بهتر آب و عناصر غذایی از خاک میشود. به دلیل اهمیت دانه های روغنی و بویژه کنجد، مطالعه ارقام تجاری از نظر اجزای واریانس ژنتیکی، فنوتیپی و وراثت پذیری صفات مهم می باشد. کنجد به دلیل داشتن روغن زیاد (۵۲-۴۲ درصد) و کیفیت مناسب آن (کلسترول پایین و وجود برخی آنتی اکسیدانها) نقش مهمی در سلامت انسان دارد و از طرفی گیاهی متحمل به کم آبی و تنش خشکی است. در حال حاضر تنش خشکی مهمترین عامل در کاهش عملکرد در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. وراثت پذیری بالا برای یک صفت نشان میدهد که بخش عمدهای از واریانس فنوتیپی به دلیل واریانس ژنتیکی است، در حالی که در وراثت پذیری پایین، عوامل ژنتیکی سهم کمتری در تنوع فتوتیپی دارند. هدف از این مطالعه برآورد مولفه های واریانس و وراثت پذیری عملکرد دانه و صفات مربوطه در هشت رقم تجاری کنجد در شرایط مختلف آبیاری بود.
مواد و روش ها: به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و وراثت پذیری عملکرد و اجزاء عملکرد دانه در کنجد تحت شرایط مختلف، تعداد هشت رقم تجاری در در سه آزمایش جداگانه به صورت آزمایش فاکتوریل- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه ساعتلوی ارومیه در سال زراعی ۹۴-۱۳۹۵ و ۹۵-۱۳۹۶ مورد بررسی قرار گرفتند. کرتهای اصلی شامل ترکیب سه سطح مختلف آبیاری (آبیاری نرمال: آبیاری بعد از ۷۰ میلی متر تبخیر و تعرق گیاه یا ETc، تنش ملایم: آبیاری بعد از ۹۰ میلی متر ETc و تنش شدید: آبیاری بعد از ۱۱۰ میلی متر ETc) و سه سطح تلقیح با قارچ میکوریزا Glomus mosseae، Glomus intraradices و عدم تلقیح بودند. کرتهای فرعی در برگیرنده ارقام تجاری کنجد بود.
یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد تاثیر محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل محیط × ژنوتیپ روی بیشتر صفات مورد مطالعه معنی دار بود. در رژیم های آبیاری مطلوب، تنش ملایم و شدید خشکی در شرایط تلقیح و عدم تلقیح با میکوریزا، بیشترین واریانس ژنتیکی به ترتیب در صفات عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در مترمربع و عملکرد دانه مشاهده شد. بیشترین وراثت پذیری در شرایط آبیاری مطلوب و بدون تلقیح با میکوریزا در صفات عملکرد دانه و تعداد دانه در کپسول؛ در شرایط آبیاری مطلوب و تلقیح با میکوریز در صفات عملکرد دانه و وزن هزار دانه؛ در شرایط تنش ملایم خشکی و بدون تلقیح با میکوریزا در صفات عملکرد دانه، وزن هزار دانه و تعداد دانه در کپسول؛ در شرایط تنش ملایم خشکی و تلقیح با میکوریزا گلوموس موسه آ در صفات وزن هزار دانه و تعداد دانه در کپسول؛ در شرایط تنش ملایم خشکی و تلقیح با میکوریزا گلوموس اینترادیسز در صفات عملکرد دانه، وزن هزار دانه و تعداد دانه در کپسول؛ در شرایط تنش شدید خشکی و بدون تلقیح با میکوریزا در صفات قطر ساقه و وزن هزار دانه؛ در شرایط تنش شدید خشکی و تلقیح با میکوریزا گلوموس موسه آ در صفات قطر ساقه، تعداد دانه در کپسول و تعداد دانه در مترمربع و در شرایط تنش شدید خشکی و تلقیح با میکوریزا گلوموس اینترادیسز در صفات قطر ساقه، تعداد دانه در مترمربع و وزن هزار دانه مشاهده شد. عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و اجزای عملکرد دانه در هر سه شرایط مختلف آبیاری، سود ژنتیکی و پیشرفت ژنتیکی بالایی داشتند.
نتیجه گیری: از بین اجزای عملکرد دانه با توجه به اینکه وراثت پذیری تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه در هر سه شرایط مختلف آبیاری در مقایسه با تعداد کپسول در هر بوته بیشتر است انتخاب از طریق تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه به منظور افزایش عملکرد دانه کارآیی بیشتری خواهد داشت. بنابراین ارقام تجاری کنجد (داراب ۲ و داراب ۱۴) که تعداد دانه در کپسول و وزن هزار دانه بیشتری دارند را می توان جهت تولید ارقامی با عملکرد دانه بالا در برنامه های به نژادی بهره برداری نمود.
بفرین مولائی، صحبت بهرامی نژاد، لیلا زارعی،
دوره ۱۶، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۳ )
دوره ۱۶، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۳ )
چکیده
مقدمه و هدف: یولاف (Avena sp.) به عنوان یک غله دو منظوره و به دلیل دارا بودن مقادیر بالای بتا گلوکان، پروتئین، ویتامین ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب و آنتیاکسیدانهای بسیار ارزشمند، نقش بسیار مهمی را در تامین غذای انسان و خوراک دام دارد. اما در سالهای اخیر با کاهش سطح زیر کشت این غله، مطالعات اصلاحی بر روی آن کاهش یافته است. از این رو شناسایی و مطالعه منابع تنوع ژنتیکی یولاف، به منظور تولید ارقام با کیفیت بهینهتر و دارای عملکرد دانه بالاتر در واحد سطح ضروری و ارزشمند است. هدف مطالعه حاضر، بررسی میزان تنوع ژنتیکی ژنوتیپهای یولاف، از طریق برآورد پارامترهای ژنتیکی و تجزیه به مؤلفه های اصلی بود.
مواد و روشها: در این تحقیق ۳۶۱ ژنوتیپ یولاف از هفت گونه متفاوت، متعلق به ۵۰ کشور از پنج قاره، که از بانک بذر استرالیا (AGG)[۱] دریافت شده بود و در بانک بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی نگهداری میشد، کشت شدند. پارامترهای ژنتیکی مرتبط به صفات ارتفاع بوته، طول خوشه، روز تا ۵۰ درصد گلدهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، عملکرد کاه، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، تعداد دانه در خوشه و تعداد خوشه در متر مربع برآورد شد. آزمایش در قالب طرح لاتیس مربع ساده، در دو تکرار در شرایط نرمال آبی و در دو سال زراعی۱۳۹۷ و ۱۳۹۸، در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی واقع در کرمانشاه اجرا شد.
یافتهها: نتایج تجزیه واریانس، بیانگر وجود اختلاف معنیدار ژنوتیپ های مورد بررسی، از نظر تمام صفات اندازهگیری شده بود که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه بین این ژنوتیپها می باشد. بر اساس مقایسات میانگین دادهها به روش LSD، ژنوتیپهای (NILE)، (KENT)، (LA PREVISION)، (ZLATAK)، (SDO-۱۸۵)، (OX۸۷:۰۸۰-۲)، (ACACIA)، و (DUNNART) در هر دو سال بیشترین عملکرد دانه را داشتند. بیشترین عملکرد علوفهای در دو سال به ترتیب به ژنوتیپ های (LIGOWA)، (NILE)، (VENTURA)، (YULAF)، (NMO-۷۱۲)، (SDO-۱۸۵)، (VDO-۹۳۱,۱)، (SLAVUJ) و (NO,۹۲۷۸) اختصاص یافت. نتایج حاصل از آمارههای توصیفی نشان دهنده گستردگی دامنه تغییرات برای اکثر صفات مورد بررسی بود بهطوری که دامنه تغییرات صفت عملکرد در سال اول از ۵۶/۳۰ تا ۷۸۹/۸۱ و در سال دوم از ۳۹/۵۹ تا ۶۱۷/۲۸ گرم در مترمربع متغیر بود. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه همبستگی صفات، بیشترین همبستگی فنوتیپی مثبت و معنیدار در هر دو سال، بین صفات عملکرد بیولوژیک با عملکرد کاه دیده شد. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی همچنین نشان داد که، در سال اول، صفت عملکرد دانه با همهی صفات به غیر از ارتفاع بوته، طول پانیکول، روز تا ۵۰ درصد گلدهی و روز تا ۵۰ درصد رسیدگی و در سال دوم نیز، با تمام صفات به غیر از ارتفاع بوته و عملکرد کاه همبستگی فنوتیپی معنیدار نشان داد. بالاترین واریانس ژنتیکی، در هر دو سال مربوط به صفات وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، روز تا ۵۰ درصد گلدهی و تعداد پانیکول در متر مربع بود. دامنه وراثتپذیری عمومی در سال اول از ۷۰/۰۶ تا ۹۵/۸۷ درصد به ترتیب برای صفات روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و وزن هزار دانه و در سال دوم از ۷۷/۸۵ تا ۹۴/۹۱ درصد برای صفات عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه متغیر بود. صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه، تعداد پانیکول در متر مربع و تعداد دانه در پانیکول دارای وراثت پذیری و پیشرفت ژنتیکی بالایی به طور همزمان بودند. بر اساس تجزیه به مؤلفه های اصلی، مؤلفه اصلی اول و دوم در سال اول ۶۳/۳ و در سال دوم ۶۷/۸ درصد تغییرات کل را را توجیه کردند.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های حاصل از این مطالعه بیانگر وجود تنوع ژنتیکی قابل توجهی در بین ژنوتیپهای مورد ارزیابی از نظر کلیه صفات اندازهگیری شده بود که میتوان آن را به وجود گونه های مختلف با منشا جغرافیایی متفاوت نسبت داد. مقایسات میانگین دادهها ، ژنوتیپهای ۳۳۶، ۳۴۹، ۳۵۶ و ۳۶۰ را در هر دو سال به عنوان ژنوتیپهای دارای بالاترین میانگین عملکرد دانه معرفی نمود. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه های اصلی و تجزیه همبستگی می توان گفت که صفات تعداد پانیکول در متر مربع، تعداد دانه در پانیکول، وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیک در برنامه های اصلاحی برای دستیابی به ارقام برتر حائز اهمیت هستند و ژنوتیپهای NILE، LA PREVISION، OX۸۷:۰۸۰-۲ و DUNNART از نظر صفات مذکور و عملکرد دانه برتر بودند. ارزیابی پارامترهای ژنتیکی نشان داد که انتخاب بر اساس صفات تعداد پانیکول در متر مربع، تعداد دانه در خوشه و ارتفاع بوته به دلیل وراثتپذیری عمومی و پیشرفت ژنتیکی بالا و همزمان، نقش مهمی در بهبود عملکرد دانه دارند. میتوان با إتکا به نتایج حاصل از این مطالعه اقدام به تفکیک ژنوتیپهای برتر از نظر عملکرد دانه و عملکرد علوفه نمود و آزمایشات بعدی را به تفکیک برای ژنوتیپ های دانهای و علوفه ای انجام داد و همچنین صفات ارزشمند در راستای دستیابی هر چه آسانتر به این مهم در برنامه های اصلاحی آتی یولاف را شناسایی کرد.
مواد و روشها: در این تحقیق ۳۶۱ ژنوتیپ یولاف از هفت گونه متفاوت، متعلق به ۵۰ کشور از پنج قاره، که از بانک بذر استرالیا (AGG)[۱] دریافت شده بود و در بانک بذر پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی نگهداری میشد، کشت شدند. پارامترهای ژنتیکی مرتبط به صفات ارتفاع بوته، طول خوشه، روز تا ۵۰ درصد گلدهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، عملکرد کاه، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، تعداد دانه در خوشه و تعداد خوشه در متر مربع برآورد شد. آزمایش در قالب طرح لاتیس مربع ساده، در دو تکرار در شرایط نرمال آبی و در دو سال زراعی۱۳۹۷ و ۱۳۹۸، در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی واقع در کرمانشاه اجرا شد.
یافتهها: نتایج تجزیه واریانس، بیانگر وجود اختلاف معنیدار ژنوتیپ های مورد بررسی، از نظر تمام صفات اندازهگیری شده بود که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه بین این ژنوتیپها می باشد. بر اساس مقایسات میانگین دادهها به روش LSD، ژنوتیپهای (NILE)، (KENT)، (LA PREVISION)، (ZLATAK)، (SDO-۱۸۵)، (OX۸۷:۰۸۰-۲)، (ACACIA)، و (DUNNART) در هر دو سال بیشترین عملکرد دانه را داشتند. بیشترین عملکرد علوفهای در دو سال به ترتیب به ژنوتیپ های (LIGOWA)، (NILE)، (VENTURA)، (YULAF)، (NMO-۷۱۲)، (SDO-۱۸۵)، (VDO-۹۳۱,۱)، (SLAVUJ) و (NO,۹۲۷۸) اختصاص یافت. نتایج حاصل از آمارههای توصیفی نشان دهنده گستردگی دامنه تغییرات برای اکثر صفات مورد بررسی بود بهطوری که دامنه تغییرات صفت عملکرد در سال اول از ۵۶/۳۰ تا ۷۸۹/۸۱ و در سال دوم از ۳۹/۵۹ تا ۶۱۷/۲۸ گرم در مترمربع متغیر بود. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه همبستگی صفات، بیشترین همبستگی فنوتیپی مثبت و معنیدار در هر دو سال، بین صفات عملکرد بیولوژیک با عملکرد کاه دیده شد. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی همچنین نشان داد که، در سال اول، صفت عملکرد دانه با همهی صفات به غیر از ارتفاع بوته، طول پانیکول، روز تا ۵۰ درصد گلدهی و روز تا ۵۰ درصد رسیدگی و در سال دوم نیز، با تمام صفات به غیر از ارتفاع بوته و عملکرد کاه همبستگی فنوتیپی معنیدار نشان داد. بالاترین واریانس ژنتیکی، در هر دو سال مربوط به صفات وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، روز تا ۵۰ درصد گلدهی و تعداد پانیکول در متر مربع بود. دامنه وراثتپذیری عمومی در سال اول از ۷۰/۰۶ تا ۹۵/۸۷ درصد به ترتیب برای صفات روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و وزن هزار دانه و در سال دوم از ۷۷/۸۵ تا ۹۴/۹۱ درصد برای صفات عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه متغیر بود. صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه، تعداد پانیکول در متر مربع و تعداد دانه در پانیکول دارای وراثت پذیری و پیشرفت ژنتیکی بالایی به طور همزمان بودند. بر اساس تجزیه به مؤلفه های اصلی، مؤلفه اصلی اول و دوم در سال اول ۶۳/۳ و در سال دوم ۶۷/۸ درصد تغییرات کل را را توجیه کردند.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های حاصل از این مطالعه بیانگر وجود تنوع ژنتیکی قابل توجهی در بین ژنوتیپهای مورد ارزیابی از نظر کلیه صفات اندازهگیری شده بود که میتوان آن را به وجود گونه های مختلف با منشا جغرافیایی متفاوت نسبت داد. مقایسات میانگین دادهها ، ژنوتیپهای ۳۳۶، ۳۴۹، ۳۵۶ و ۳۶۰ را در هر دو سال به عنوان ژنوتیپهای دارای بالاترین میانگین عملکرد دانه معرفی نمود. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه های اصلی و تجزیه همبستگی می توان گفت که صفات تعداد پانیکول در متر مربع، تعداد دانه در پانیکول، وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیک در برنامه های اصلاحی برای دستیابی به ارقام برتر حائز اهمیت هستند و ژنوتیپهای NILE، LA PREVISION، OX۸۷:۰۸۰-۲ و DUNNART از نظر صفات مذکور و عملکرد دانه برتر بودند. ارزیابی پارامترهای ژنتیکی نشان داد که انتخاب بر اساس صفات تعداد پانیکول در متر مربع، تعداد دانه در خوشه و ارتفاع بوته به دلیل وراثتپذیری عمومی و پیشرفت ژنتیکی بالا و همزمان، نقش مهمی در بهبود عملکرد دانه دارند. میتوان با إتکا به نتایج حاصل از این مطالعه اقدام به تفکیک ژنوتیپهای برتر از نظر عملکرد دانه و عملکرد علوفه نمود و آزمایشات بعدی را به تفکیک برای ژنوتیپ های دانهای و علوفه ای انجام داد و همچنین صفات ارزشمند در راستای دستیابی هر چه آسانتر به این مهم در برنامه های اصلاحی آتی یولاف را شناسایی کرد.
[۱]-Australian Grain Genebank
قادر غفاری نعمت آباد، جلال صبا، احسان محسنی فرد، افشین توکلی زانیانی،
دوره ۱۶، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۳ )
دوره ۱۶، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۳ )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: عدس (Lens Culinaris Medik.) از خانواده بقولات سردسیر، گیاهی است یکساله، خودگردهافشان و دیپلوئید که دانه آن منبع غنی از پروتئین میباشد. این گیاه مانند سایر حبوبات در همزیستی با باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن، نقش مهمی در کاهش مصرف کود و افزایش بهرهوری محصولات سایر گیاهان زراعی که در تناوب با عدس قرار میگیرند، ایفا می‌کند. موفقیت در برنامه های اصلاحی تابع تنوع ژنتیکی، وراثتپذیری و انتخاب است. بررسی تنوع ژنتیکی شالوده و پایۀ کار اصلاح و ایجاد رقم‌های پرمحصول و با ویژگیها و ظرفیت و قابلیت های کمی و کیفی بالا است. از این‌رو، ارزیابی تنوع ژنتیکی در گیاهان زراعی برای برنامه های اصلاح نباتات و حفاظت از ذخایر توارثی امری ضروری است. بدین منظور لازم است ژرمپلاسم گیاهی جمعآوری شود تا به عنوان جامعه پایه، ارزیابی شود و ژنوتیپهای دارای پتانسیل عملکرد و دیگر صفات مطلوب شناسایی شده و مورد بهره‌برداری قرار گیرند. با توجه به پایین بودن پتانسیل عملکرد ارقام موجود در عدس، بررسی تنوع ژنتیکی بین لاینهای بومی عدس و مقایسه آنها با ارقام شاهد میتواند بهنژادگر را در گزینش لاینهای برتر از لحاظ پتانسیل عملکرد و صفات اگرومورفولوژیک کمک نماید.
مواد و روشها: با هدف گزینش و معرفی ارقام جدید، لاینهای عدس بومی جمعآوری شده از مناطق هدف در استان زنجان طی دو سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ و ۱۳۹۷-۹۸ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان ارزیابی شدند. در هر دو سال آزمایش، ارقام اصلاح شده کیمیا، سبز کوهین، گچساران، مراغه و بیله‌سوار به‌عنوان ارقام شاهد استفاده شدند. سال اول، آزمایش با ۲۰۰ لاین در قالب طرح آزمایشی حجیمشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. هر واحد آزمایشی شامل یک ردیف یک متری بود. فاصله بین ردیفها ۲۵ سانتیمتر و فاصله روی ردیفها ۵ سانتیمتر و عمق کاشت ۵ سانتیمتر در نظر گرفته شد. در ابتدا و انتهای هر بلوک دو ردیف عدس سبز کوهین به عنوان حاشیه کشت شد. در سال دوم آزمایش، با توجه به حصول مقدار بذر کافی از سال اول، آزمایش در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار و واحدهای آزمایشی بزرگتر برای لاینهای گزینش شده از سال اول انجام شد. هرواحد آزمایشی شامل دو خط یک متری بود. فاصله بین ردیف ها، فاصله روی ردیف ها و عمق کاشت مشابه آزمایش سال اول انجام شد. در ابتدا و انتهای هر بلوک ناقص دو ردیف عدس سبز کوهین به عنوان حاشیه کشت شد.
یافتهها: نتایج تجزیه واریانس در سال اول نشان داد بین لاینهای بومی عدس از لحاظ صفات اختلاف دمای کانوپی، طول دوره غلافدهی، تعداد و عملکرد دانه در بوته، شاخص برداشت در بوته، تعداد و عملکرد دانه در مترمربع و وزن هزاردانه اختلاف معنیدار در سطح احتمال ۰/۰۱ و ۰/۰۵ وجود دارد. در همین سال صفات اختلاف دمای کانوپی، طول دوره غلافدهی، ارتفاع اولین انشعاب شاخه، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف پر در بوته، تعداد و عملکرد دانه در بوته، شاخص برداشت در بوته، تعداد و عملکرد دانه در مترمربع و وزن هزاردانه از ضریب تغییرات ژنتیکی، وراثت پذیری و پیشرفت ژنتیکی بالایی برخوردار بودند. لاینهای ۱۴، ۶۸ و ۱۶۵ از لحاظ صفات فنولوژیکی برترین لاینها بودند. ارتفاع بوته و ارتفاع اولین غلاف در لاینهای ۸۵، ۹۲، ۱۹۳ و ۱۹۵ نسبت به بقیه لاینها بیشتر بود. لاینهای ۳۲، ۹۰ و ۱۵۶ بیشترین تعداد غلاف پر را داشتند. لاینهای ۱۲۲، ۱۶۳، ۱۶۵ و ۲۰۰ بیشترین عملکرد دانه در بوته را به خود اختصاص دادند. وزن هزاردانه در لاینهای ۱۶۳، ۱۶۶، ۱۷۱ و ۱۷۴ در مقایسه با بقیه لاینها بیشتر بود. بیشترین عملکرد دانه در مترمربع در لاینهای ۲۳، ۱۵۰، ۱۹۲ و ۲۰۰ مشاهده گردید. در نهایت، براساس مقایسه میانگین لاینها با رقم شاهد برتر برای هر صفت به روش LSD و با در نظر گرفتن درجه اهمیت صفات از بین ۲۰۰ لاین عدس، ۹۵ لاین برتر گزینش گردیدند. در سال دوم اختلاف معنیدار بین لاینهای عدس از لحاظ تمامی صفات موردمطالعه بهغیر از ارتفاع اولین انشعاب شاخه در سطح احتمال ۰/۰۱ و ۰/۰۵ دیدهشد. اختلاف دمای کانوپی، تعداد غلاف خالی در بوته و تعداد دانه در بوته ضریب تغییرات بالایی داشتند. وراثت پذیری بالا در صفات روز تا ۵۰% گلدهی، طول دورهگلدهی، روز تا ۵۰% غلافدهیِ، روز تا ۵۰% رسیدگی فیزیولوژیکی، طول دوره پر شدندانه و عملکرد کاهوکلش در بوته دیده شد. برای صفات اختلاف دمای کانوپی، طول دوره گلدهی، ارتفاع اولین غلاف، تعداد غلاف خالی در بوته، عملکرد دانه در بوته، زیست توده در بوته و عملکرد کاهوکلش در بوته پیشرفت ژنتیکی بالا مشاهده گردید. لاینهای ۱۵۰، ۱۵۵، ۱۷۳ و ۱۷۶ از لحاظ صفات فنولوژیکی برترین لاینها بودند. بالاترین ارتفاع بوته در لاینهای ۱۴۶ و ۱۸۰ و بالاترین ارتفاع اولین غلاف در لاینهای ۱۲، ۴۷ و ۱۳۰ مشاهده شد. لاینهای ۱، ۱۳۱ و ۱۷۶ بیشترین تعداد غلاف پر را داشتند. از لحاظ عملکرد و اجزای عملکرد در بوته لاینهای ۱، ۱۳۱ و ۱۷۶ بیشترین تعداد دانه و عملکرد دانه در بوته را به خود اختصاص دادند. وزن هزاردانه در لاینهای ۲۳، ۵۲، ۱۶۳ و ۱۷۸ در مقایسه با بقیه لاینها بیشتر بود. از لحاظ عملکرد و اجزای عملکرد در مترمربع لاینهای ۵۵، ۶۹، ۸۶ و۱۷۶ برترین لاینها شناخته شدند. در نهایت، براساس مقایسه میانگین لاینها با رقم شاهد برتر برای هر صفت به روش LSD و با در نظر گرفتن درجه اهمیت صفات از بین ۱۰۰ لاین عدس، ۴۴ لاین برتر گزینش شدند.
نتیجه گیری: لاینهای مورد ارزیابی از نظر اغلب صفات دارای اختلاف معنی دار با یکدیگر بودند. وراثتپذیری بالا در صفات روز تا ۵۰% گلدهی، طول دوره گلدهی، روز تا ۵۰% غلافدهیِ، روز تا ۵۰% رسیدگی فیزیولوژیکی، طول دوره پر شدندانه و عملکرد کاهوکلش در بوته دیده شد. لاینهای مورد ارزیابی در مقایسه با ارقام شاهد در اکثر صفات مورد مطالعه از میانگین بالاتری برخوردار بودند. بنابراین با گزینش لاینهای برتر از لحاظ پتانسیل عملکرد و صفات اگرومورفولوژیک میتوان از این پتانسیل ژنتیکی بالقوه در ایجاد جمعیتهای برتر و معرفی ارقام پرمحصول استفاده کرد.
مقدمه و هدف: عدس (Lens Culinaris Medik.) از خانواده بقولات سردسیر، گیاهی است یکساله، خودگردهافشان و دیپلوئید که دانه آن منبع غنی از پروتئین میباشد. این گیاه مانند سایر حبوبات در همزیستی با باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن، نقش مهمی در کاهش مصرف کود و افزایش بهرهوری محصولات سایر گیاهان زراعی که در تناوب با عدس قرار میگیرند، ایفا می‌کند. موفقیت در برنامه های اصلاحی تابع تنوع ژنتیکی، وراثتپذیری و انتخاب است. بررسی تنوع ژنتیکی شالوده و پایۀ کار اصلاح و ایجاد رقم‌های پرمحصول و با ویژگیها و ظرفیت و قابلیت های کمی و کیفی بالا است. از این‌رو، ارزیابی تنوع ژنتیکی در گیاهان زراعی برای برنامه های اصلاح نباتات و حفاظت از ذخایر توارثی امری ضروری است. بدین منظور لازم است ژرمپلاسم گیاهی جمعآوری شود تا به عنوان جامعه پایه، ارزیابی شود و ژنوتیپهای دارای پتانسیل عملکرد و دیگر صفات مطلوب شناسایی شده و مورد بهره‌برداری قرار گیرند. با توجه به پایین بودن پتانسیل عملکرد ارقام موجود در عدس، بررسی تنوع ژنتیکی بین لاینهای بومی عدس و مقایسه آنها با ارقام شاهد میتواند بهنژادگر را در گزینش لاینهای برتر از لحاظ پتانسیل عملکرد و صفات اگرومورفولوژیک کمک نماید.
مواد و روشها: با هدف گزینش و معرفی ارقام جدید، لاینهای عدس بومی جمعآوری شده از مناطق هدف در استان زنجان طی دو سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ و ۱۳۹۷-۹۸ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان ارزیابی شدند. در هر دو سال آزمایش، ارقام اصلاح شده کیمیا، سبز کوهین، گچساران، مراغه و بیله‌سوار به‌عنوان ارقام شاهد استفاده شدند. سال اول، آزمایش با ۲۰۰ لاین در قالب طرح آزمایشی حجیمشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. هر واحد آزمایشی شامل یک ردیف یک متری بود. فاصله بین ردیفها ۲۵ سانتیمتر و فاصله روی ردیفها ۵ سانتیمتر و عمق کاشت ۵ سانتیمتر در نظر گرفته شد. در ابتدا و انتهای هر بلوک دو ردیف عدس سبز کوهین به عنوان حاشیه کشت شد. در سال دوم آزمایش، با توجه به حصول مقدار بذر کافی از سال اول، آزمایش در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار و واحدهای آزمایشی بزرگتر برای لاینهای گزینش شده از سال اول انجام شد. هرواحد آزمایشی شامل دو خط یک متری بود. فاصله بین ردیف ها، فاصله روی ردیف ها و عمق کاشت مشابه آزمایش سال اول انجام شد. در ابتدا و انتهای هر بلوک ناقص دو ردیف عدس سبز کوهین به عنوان حاشیه کشت شد.
یافتهها: نتایج تجزیه واریانس در سال اول نشان داد بین لاینهای بومی عدس از لحاظ صفات اختلاف دمای کانوپی، طول دوره غلافدهی، تعداد و عملکرد دانه در بوته، شاخص برداشت در بوته، تعداد و عملکرد دانه در مترمربع و وزن هزاردانه اختلاف معنیدار در سطح احتمال ۰/۰۱ و ۰/۰۵ وجود دارد. در همین سال صفات اختلاف دمای کانوپی، طول دوره غلافدهی، ارتفاع اولین انشعاب شاخه، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف پر در بوته، تعداد و عملکرد دانه در بوته، شاخص برداشت در بوته، تعداد و عملکرد دانه در مترمربع و وزن هزاردانه از ضریب تغییرات ژنتیکی، وراثت پذیری و پیشرفت ژنتیکی بالایی برخوردار بودند. لاینهای ۱۴، ۶۸ و ۱۶۵ از لحاظ صفات فنولوژیکی برترین لاینها بودند. ارتفاع بوته و ارتفاع اولین غلاف در لاینهای ۸۵، ۹۲، ۱۹۳ و ۱۹۵ نسبت به بقیه لاینها بیشتر بود. لاینهای ۳۲، ۹۰ و ۱۵۶ بیشترین تعداد غلاف پر را داشتند. لاینهای ۱۲۲، ۱۶۳، ۱۶۵ و ۲۰۰ بیشترین عملکرد دانه در بوته را به خود اختصاص دادند. وزن هزاردانه در لاینهای ۱۶۳، ۱۶۶، ۱۷۱ و ۱۷۴ در مقایسه با بقیه لاینها بیشتر بود. بیشترین عملکرد دانه در مترمربع در لاینهای ۲۳، ۱۵۰، ۱۹۲ و ۲۰۰ مشاهده گردید. در نهایت، براساس مقایسه میانگین لاینها با رقم شاهد برتر برای هر صفت به روش LSD و با در نظر گرفتن درجه اهمیت صفات از بین ۲۰۰ لاین عدس، ۹۵ لاین برتر گزینش گردیدند. در سال دوم اختلاف معنیدار بین لاینهای عدس از لحاظ تمامی صفات موردمطالعه بهغیر از ارتفاع اولین انشعاب شاخه در سطح احتمال ۰/۰۱ و ۰/۰۵ دیدهشد. اختلاف دمای کانوپی، تعداد غلاف خالی در بوته و تعداد دانه در بوته ضریب تغییرات بالایی داشتند. وراثت پذیری بالا در صفات روز تا ۵۰% گلدهی، طول دورهگلدهی، روز تا ۵۰% غلافدهیِ، روز تا ۵۰% رسیدگی فیزیولوژیکی، طول دوره پر شدندانه و عملکرد کاهوکلش در بوته دیده شد. برای صفات اختلاف دمای کانوپی، طول دوره گلدهی، ارتفاع اولین غلاف، تعداد غلاف خالی در بوته، عملکرد دانه در بوته، زیست توده در بوته و عملکرد کاهوکلش در بوته پیشرفت ژنتیکی بالا مشاهده گردید. لاینهای ۱۵۰، ۱۵۵، ۱۷۳ و ۱۷۶ از لحاظ صفات فنولوژیکی برترین لاینها بودند. بالاترین ارتفاع بوته در لاینهای ۱۴۶ و ۱۸۰ و بالاترین ارتفاع اولین غلاف در لاینهای ۱۲، ۴۷ و ۱۳۰ مشاهده شد. لاینهای ۱، ۱۳۱ و ۱۷۶ بیشترین تعداد غلاف پر را داشتند. از لحاظ عملکرد و اجزای عملکرد در بوته لاینهای ۱، ۱۳۱ و ۱۷۶ بیشترین تعداد دانه و عملکرد دانه در بوته را به خود اختصاص دادند. وزن هزاردانه در لاینهای ۲۳، ۵۲، ۱۶۳ و ۱۷۸ در مقایسه با بقیه لاینها بیشتر بود. از لحاظ عملکرد و اجزای عملکرد در مترمربع لاینهای ۵۵، ۶۹، ۸۶ و۱۷۶ برترین لاینها شناخته شدند. در نهایت، براساس مقایسه میانگین لاینها با رقم شاهد برتر برای هر صفت به روش LSD و با در نظر گرفتن درجه اهمیت صفات از بین ۱۰۰ لاین عدس، ۴۴ لاین برتر گزینش شدند.
نتیجه گیری: لاینهای مورد ارزیابی از نظر اغلب صفات دارای اختلاف معنی دار با یکدیگر بودند. وراثتپذیری بالا در صفات روز تا ۵۰% گلدهی، طول دوره گلدهی، روز تا ۵۰% غلافدهیِ، روز تا ۵۰% رسیدگی فیزیولوژیکی، طول دوره پر شدندانه و عملکرد کاهوکلش در بوته دیده شد. لاینهای مورد ارزیابی در مقایسه با ارقام شاهد در اکثر صفات مورد مطالعه از میانگین بالاتری برخوردار بودند. بنابراین با گزینش لاینهای برتر از لحاظ پتانسیل عملکرد و صفات اگرومورفولوژیک میتوان از این پتانسیل ژنتیکی بالقوه در ایجاد جمعیتهای برتر و معرفی ارقام پرمحصول استفاده کرد.
| صفحه ۱ از ۱ |
کلمات کلیدی
اصلاح , گیاهان , زراعی
نظرسنجی
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی می باشد.
طراحی و برنامه نویسی: یکتاوب افزار شرق
© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Crop Breeding
Designed & Developed by: Yektaweb