۸ نتیجه برای جباری
رضا جباری، مجید امینی دهقی، سید علی محمد مدرس ثانوی، علائ الدین کردنائیج،
دوره ۱، شماره ۳ - ( ۲-۱۳۸۸ )
چکیده
آویشن (Thymus vulgaris L.) از مهمترین گیاهان خانواده نعناع و اسانس آن از جمله ده اسانس معروف گیاهان دارویی میباشد. در این پژوهش تأثیر روش کاربرد نیتروژن در دو منطقه با شرایط اقلیمی نیمه خشک و معتدل سرد بررسی شد تا بهترین روش کاربرد نیتروژن در هر رویشگاه با ملحوظ داشتن تمایز تعادلی در رشد (GDB) در تولید رویشی و متابولیت ثانویه آویشن مشخص شود. طرح آزمایش به صورت بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار بود که در دو منطقه در سال زراعی ۱۳۸۷ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل روش کاربرد نیتروژن (عدم کاربرد (شاهد)، ۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار به صورت خاکپاش، ۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار به صورت محلولپاش) و منطقه (شهر ری و کرج) بود. نمونه‌های آویشن در دو مزرعه برداشت و پس از خشک کردن در سایه، اسانس آن استخراج و جهت تجزیه اسانس از دستگاه GC استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه‌های جداگانه و تجزیه مرکب نشان داد که کاربرد نیتروژن به صورت محلول‌پاشی در مزرعه‌ی تحقیقاتی کرج تأثیر افزایشی بر درصد تیمول (۷۴/۲ درصد) و عملکرد تیمول (۵/۱۹ کیلوگرم در هکتار)، عملکرد سایه خشک (۲/۲۴۹۸ کیلوکرم در هکتار) و عملکرد اسانس (۰۹/۳۸ لیتر در هکتار) داشته است. در مزرعه-ی تحقیقاتی شهر ری کاربرد نیتروژن به صورت خاکپاش بهتر بود به گونه‌ای که عملکرد سایه خشک (۷/۲۷۷۲ کیلوگرم در هکتار)، عملکرد اسانس (۱/۱۹ لیتر در هکتار)، درصد و عملکرد متابولیت‌‌های ثانویه (درصد تیمول (۲/۱ درصد) و عملکرد تیمول (۷۲/۷ کیلوگرم در هکتار))، (درصد پی‌سیمن (۶۸/۰درصد) و عملکرد پی سیمن (۶۲/۷ کیلوگرم در هکتار)) و (درصد کارواکرول (۰۷۶/۰ درصد) و عملکرد کارواکرول (۸۵/۰ کیلوگرم در هکتار)) بیشترین میزان را نشان دادند. تیمول و پی‌سیمن جزء ترکیبهای غالب در هر دو منطقه بودند. همچنین سازگاری آویشن در شرایط معتدل سرد و مرتفع کرج نسبت به آب و هوای نیمه خشک شهر ری به دلیل استقرار سریع‌تر و افزایش تعداد سرشاخه بیشتر بود. محلول‌پاشی در مزرعه کرج، نوعی تمایز تعادلی در رشد (GDB) ایجاد نمود که هم تولید رویشی و هم ترکیب تیمول را به عنوان مهمترین متابولیت ثانویه آویشن افزایش داد. کاهش رطوبت هوا و وزش باد گرم در مزرعه شهر ری سبب کاهش جذب نیتروژن از طریق تغذیه برگی شد.
سامان معتضدی، سعید سیف زاده، رضا حق پرست، حمیدرضا ذاکرین، حمید جباری،
دوره ۱۱، شماره ۳۰ - ( تابستان ۱۳۹۸ )
چکیده
توسعه ارقام پرمحصول، هدف اصلی در بسیاری از برنامه های اصلاحی گندم بوده و تحقق این هدف به شناخت روابط بین عملکرد دانه و اجزای مرتبط با آن بستگی دارد. به منظور بررسی روابط بین عملکرد دانه با برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک و تعیین اهمیت نسبی هر یک از آنها، تعداد ۲۵ ژنوتیپ گندم نان از نظر ۱۴ صفت مورفوفیزیولوژیک در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه طی سالهای زراعی ۱۳۹۵-۱۳۹۳ در شرایط آب و هوایی مدیترانه ای غرب کشور (ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود کرمانشاه) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس، تفاوت معنی داری را بین لاینها از نظر کلیه صفات مورد مطالعه در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی نشان داد. ضرایب همبستگی ساده بین صفات در هر دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی نشان داد صفات پایداری غشاء سلولی، طول برگ پرچم، طول ریشک، محتوای آب نسبی، وزن هزار دانه و درصد کلروفیل، بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه داشتند. نتایج تجزیه رگرسیون نشان داد که صفات طول پدانکل، محتوای آب نسبی، محتوای پرولین و درصد کلروفیل در شرایط دیم و صفات محتوای آب نسبی و محتوای پرولین در شرایط آبیاری تکمیلی وارد مدل رگرسیونی شدند و به ترتیب ۹۰۶/۰ و ۸۴۰/۰ از کل تغییرات مربوط به عملکرد دانه را تبیین نمودند. برای مشخص نمودن آثار مستقیم و غیرمستقیم و سهم هر یک بر عملکرد نیز تجزیه ضرایب مسیر انجام شد که بر این اساس، بیشترین آثار مستقیم مثبت مربوط به طول پدانکل، محتوای آب نسبی و درصد کلروفیل تحت شرایط دیم و محتوای آب نسبی تحت شرایط آبیاری تکمیلی بود که نشان دهنده اهمیت این صفات بر عملکرد دانه میباشد. ژنوتیپ شماره ۱ (آذر ۲) برای شرایط آبیاری تکمیلی و ژنوتیپ شماره ۲۵ (ریژاو) برای شرایط دیم از بقیه ارقام و لاینهای مورد بررسی برتر بوده و قابل معرفی برای کشت در شرایط آب و هوایی منطقه مورد مطالعه میباشند. صفات فیزیولوژیکی محتوای آب نسبی برگ، میزان پرولین، درصد کلروفیل و همچنین صفات مورفولوژیکی طول پدانکل و طول برگ پرچم بهعنوان صفات مناسب به منظور اصلاح ارقام دیم معرفی میگردند.
علی براتی، حسن زالی، ایرج لک زاده، شیرعلی کوهکن، جبار جعفربای، مهدی جباری، آرش حسین پور، اکبر مرزوقیان، احمد قلی پور، امید پودینه، معصوم خیرگو،
دوره ۱۳، شماره ۳۸ - ( تابستان ۱۴۰۰ )
چکیده
ارزیابی ژنوتیپها در چندین محیط پیششرط توسعه ژنوتیپهای پایدار و برتر برای تولید پایدار جو در شرایط مختلف محیطی است. به منظور بررسی پایداری عملکرد و تعیین سهم صفات مختلف مورفو-فنولوژیک در اثر متقابل ژنوتیپ× محیط در لاینهای جو، ۱۷ لاین امیدبخش جو همراه با سه شاهد شامل ارقام نیمروز/صحرا و اکسین و لاین WB-۹۴-۳ در طی دو سال زارعی ۹۸ -۱۳۹۶ در پنج ایستگاه منطقه گرم کشور شامل ایستگاههای اهواز، داراب، زابل، گنبد و مغان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه پایداری با استفاده از روشهای مختلف ناپارامتری انجام شد و نتایج آماره‌های ناپارامتری با استفاده از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایدهآل (SIIG) ادغام شدند. داده های مورفو-فنولوژیک با استفاده از مدل تجزیه مسیر که از یک اثر اصلی و چهار اثر ضربی تشکیل شده است، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. زمان گلدهی(X۱) ، زمان رسیدگی(X۲) ، ارتفاع بوته (X۳) و وزن هزار دانه (X۴) به عنوان صفات متوالی برای توجیه عملکرد دانه (Y) در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس عملکرد دانه با استفاده از روشهای پارامتری و ناپارامتری نشان داد که اثر ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ× محیط در سطح احتمال یک درصد معنی دار است. براساس بیشتر روشهای ناپارامتری (شاخص SIIG) ژنوتیپهای شمارهی G۱۰، G۱۸، G۱۹، G۱۶ و G۱۵ جزء ژنوتیپهای پایدار با عملکرد دانه بالاتر از متوسط کل بودند. همبستگی مثبت شاخص SIIG با اجزاء ژنوتیپی تعداد روز تا گلدهی (V۱) و وزن هزار دانه (V۴) نشان داد که وزن هزار دانه و تعداد روز تا گلدهی نقش اصلی را در اثر متقابل ژنوتیپ× محیط جو در مناطق گرم دارند.
حسن زالی، علی براتی، مهدی جباری،
دوره ۱۳، شماره ۳۹ - ( پاییز ۱۴۰۰ ۱۴۰۰ )
چکیده
تنوع ژنتیکی پایهای برای بقای گیاهان در طبیعت و بهبود محصولات است. تنوع در منابع ژنتیکی گیاهی این فرصت را برای اصلاحگر فراهم می کند که ارقام جدید و اصلاح شده با ویژگیهای مطلوب را شناسایی کند. به منظور بررسی تنوع لاینهای جو با استفاده از شاخص SIIG، تعداد ۱۰۸ لاین خالص در قالب طرح بدون تکرار آگمنت همراه با چهار شاهد در سه بلوک، در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی داراب طی سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس، تفاوت معنیداری بین لاینهای مورد مطالعه از نظر همه صفات (بهجزء تعداد روز تا گلدهی) را نشان داد که این مطلب بیانگر وجود تنوع بین لاینها بود. نتایج تجزیه REML نشان داد که در بین صفات مورد بررسی کمترین میزان وراثتپذیری مربوط به وزن هزار دانه (۰/۰۰۱) و بیشترین مقدار وراثتپذیری بهترتیب مربوط به صفات تعداد روز تا رسیدن و تعداد روز تا گلدهی (۰/۷۹ و ۰/۷۷) بود. نتایج شاخص SIIG نشان داد که لاین شماره ۱۸ با بیشترین مقدار SIIG (۰/۷۶۷) برترین لاین و لاین شماره ۷۵ با کمترین مقدار SIIG (۰/۱۴۹) ضعیفترین لاین در این تحقیق بود. بهمنظور بررسی کارایی شاخصSIIG در انتخاب بهترین لاینها از نظر عملکرد دانه، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته، لاینهای مورد بررسی براساس شاخص SIIG در ۶ دسته گروه بندی شدند. نتایج نشان داد که با کاهش مقدار شاخصSIIG ، مقدار عملکرد، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته نیز کاهش یافت ولی تغییر معنی داری در مقدار صفات تعداد روز تا گل دهی و تعداد روز تا رسیدگی مشاهده نشد. همچنین نتایج گروهبندی لاینها براساس شاخص SIIG نشان داد که متوسط عملکرد دانه گروههای ۱، ۲ و ۳ از متوسط عملکرد سه شاهد نیمروز، اکسین و WB-۹۴-۴ بیشتر بود. در ضمن در این تحقیق یک انطباق نسبی بین شاخص SIIG و تجزیه خوشه ای وجود داشت. نتایج نشان داد که شاخص SIIG به خوبی توانسته لاینها را براساس سه صفت عملکرد دانه، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته دسته بندی نماید.
علی براتی، حسن زالی، علیرضا پورابوقداره، احمد قلی پور، شیرعلی کوهکن، کمال شهبازی هومونلو، اکبر مرزوقیان، مهدی جباری، امید پودینه، معصومه خیرگو،
دوره ۱۳، شماره ۴۰ - ( زمستان ۱۴۰۰ ۱۴۰۰ )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: با توجه به فراوانی تنشهای غیرزنده و زنده در اقلیم گرم، دستیابی به ژنوتیپهایی از جو که تحت این شرایط عملکرد قابل قبول و پایداری داشته باشند از اصلیترین اهداف به نژادی جو در این مناطق میباشد.
مواد و روش‌ها: تعداد هفده ژنوتیپ امیدبخش جو آبی به همراه دو ژنوتیپ شاهد در پنج ایستگاه تحقیقات کشاورزی واقع در اهواز، داراب، زابل، گنبد و مغان به مدت دو سال زراعی (۹۹-۱۳۹۷) مورد مقایسه قرار گرفتند. بهمنظور بررسی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپهای دارای عملکرد بالا، از تجزیه گرافیکی GGE بایپلات استفاده شد.
یافته‌ها: تجزیه واریانس مرکب داده های عملکرد دانه نشان داد که اثرهای ساده مکان، ژنوتیپ و اثرهای متقابل سال × مکان، ژنوتیپ × مکان و سال × مکان × ژنوتیپ معنیدار میباشند. مقایسه میانگین نشان داد که ژنوتیپهای G۱، G۲، G۴، G۵، G۱۰، G۱۲، G۱۶ و G۱۹ نسبت به بقیه ژنوتیپها عملکرد بالایی داشته و می توانند مورد توجه قرار گیرند. پایداری عملکرد دانه این ژنوتیپها نیز مورد بررسی قرار گرفت تا ژنوتیپهای دارای عملکرد مطلوب و پایدار شناسایی شوند. نتایج حاصل از روش GGE بایپلات نشان داد که دو مولفه اصلی نخست به ترتیب ۳۶/۷۶ و ۱۶/۶۸ درصد از تغییرات کل عملکرد دانه را توجیه کردند و در نتیجه این دو مولفه میتوانند به منظور توجیه عملکرد دانه ژنوتیپها مورد استفاده قرار گیرند. در این آزمایش دو ابر محیط مجزا مشخص گردید. محیط کلان اول شامل سال اول و دوم اهواز و زابل و ژنوتیپ G۱۹ با میانگین عملکرد کل ۵۱۱۴ کیلوگرم در هکتار به عنوان ژنوتیپ برتر در این محیط شناسایی شد. محیط کلان دوم شامل سال اول و دوم گنبد و داراب ژنوتیپ G۵ با میانگین عملکرد ۵۱۵۵ کیلوگرم در هکتار ژنوتیپ برتر این محیط بود. سالهای اول و دوم مغان در مرز بین دو محیط کلان قرار داشتند. ژنوتیپهای G۳، G۶، G۸، G۹، G۱۴، G۱۷ و G۱۸ در هیچ یک از محیطهای کلان قرار نگرفتند و در نتیجه مناسب کشت در محیطهای مورد آزمایش نبودند. نمای بایپلات ژنوتیپ ایدهآل نشان داد که ژنوتیپهای G۴ و G۵ کمترین فاصله را از ژنوتیپ ایده آل دارا بوده و در نتییجه مطلوبترین آنها می باشند. نمای برداریGGE بایپلات نشان داد که سال های اول و دوم مغان، نزدیکترین محیطها به محیط ایده آل بوده و قابلیت تمایز بالایی دارند.
نتیجه‌گیری: ژنوتیپهای G۵ و G۶ به ترتیب در مناطق گرم شمال و گرم جنوب کشور دارای عملکرد بالا و پایدار بوده و برای این مناطق مناسب تشخیص داده شدند.
مریم جباری، احمد رضا گل پرور، بهزاد سرخی لله لو، مجید شمس،
دوره ۱۴، شماره ۴۱ - ( بهار ۱۴۰۱ )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: خویشاوندان وحشی گندم یکی از مهمترین ذخایر ژنتیکی برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی گندم میباشند. بنابراین شناسایی خویشاوندان وحشی گندم و آگاهی از تنوع موجود در آنها و همچنین حفاظت از این گونه‌ها به صورت انکارناپذیری در گسترش غنای خزانه ژنی و پایه ژنتیکی ارقام جدید مؤثر بوده و می‌تواند ابزار مناسبی برای اصلاحگران در آینده باشد.
مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و بررسی روابط بین صفات در ۴۹ ژنوتیپ از خویشاوندان وحشی گندم شامل ۱۵ گونه در قالب طرح آگمنت در پنج بلوک در مزرعه بخش تحقیقات ژنتیک و بانک ژن گیاهی ملی ایران موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ اجرا گردید.
یافته‌ها: بر اساس نتایج تجزیه واریانس بین گونه‌های مختلف خویشاوند وحشی گندم مورد مطالعه از لحاظ صفات ارتفاع، طول بیرون‌آمدگی پدانکل، طول پدانکل و طول و عرض دانه اختلاف معنیداری در سطح احتمال ۰/۰۱ وجود داشت. مقادیر ضرایب تنوع نیز بیانگر تنوع بالا بین گونه‌های مختلف خویشاوند وحشی از لحاظ صفات مورفولوژی به غیر از طول برگ پرچم بود. بیشترین میزان ضریب تغییرات ژنتیکی و بیشترین میزان وراثتپذیری، مربوط به صفت طول پدانکل بود. بر اساس نتایج برآورد ضرایب همبستگی بین صفات، رابطه مثبت و معنیداری بین عملکرد و اجزای عملکرد وجود داشت. براساس نتایج تجزیه رگرسیون پنج صفت وزن سنبله، شاخص برداشت، ارتفاع، طول دانه و تعداد دانه در سنبله به عنوان صفات مؤثر بر عملکرد دانه تعیین شدند که در بین این صفات وزن سنبله عمدتا به صورت مستقیم و تعداد دانه در سنبله به طور غیر مستقیم عملکرد دانه را تحت تأثیر قرار دادند. نتایج تجزیه عاملی نیز منجر به شناسایی سه عامل مؤثر بر عملکرد شد که در مجموع توانستند ۸۴/۳۹ درصد از واریانس بین داده‌ها را توجیه کنند. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه‌ای، ارقام و گونه‌های مورد بررسی را بر اساس کلیه صفات به سه گروه کلی تفکیک کرد. از ژنوتیپهای قرار گرفته در گروه چهارم و پنجم به دلیل داشتن انحراف از میانگین کل مثبت برای صفات ارتفاع، طول برگ پرچم و طول دانه میتوان برای کارهای اصلاحی و تولید ارقام جدید با بهبود عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه، بهره برد و از ژنوتیپهای گروه اول میتوان برای اصلاح صفت شاخص برداشت استفاده کرد.
نتیجه‌گیری: بین خویشاوندان وحشی گندم مورد مطالعه از لحاظ صفات مورفولوژی تنوع قابل توجهی مشاهده شد که از این تنوع میتوان برای برنامه‌های اصلاح ذخایر ژنتیکی استفاده کرد.
امیر قلی‌زاده، مهدی غفاری، حمید جباری، مراد چشمه نور، فتح الله نادعلی، کمال پیغام‌زاده، فرناز شریعتی، شهریار کیا،
دوره ۱۴، شماره ۴۱ - ( بهار ۱۴۰۱ )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: آفتابگردان یکی از مهمترین گیاهان دانه روغنی در جهان محسوب می‌شود که روغن آن ارزش غذایی و اقتصادی بالایی دارد. شناسایی و گزینش ژنوتیپهای پرمحصول با خصوصیات مطلوب در این گیاه از اهمیت زیادی برخوردار است. ارزیابی ژنوتیپهای آفتابگردان در شرایط محیطی مختلف، می‌تواند در شناسایی ژنوتیپهای پایدار و با پتانسیل عملکرد بالا مفید باشد. بنابراین هدف از این مطالعه، انتخاب بهترین هیبریدهای آفتابگردان بود.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه، تعداد ۲۴ هیبرید جدید آفتابگردان به همراه رقم گلسا در چهار ایستگاه تحقیقاتی (کرج، بروجرد، شاهرود و گرگان) در قالب طرح لاتیس ساده (۵×۵) با دو تکرار در سال زراعی ۱۳۹۹ مورد ارزیابی قرار گرفتند. از روش آماری GGE بایپلات با مدل اثر ژنوتیپ + برهمکنش ژنوتیپ × محیط برای ارزیابی پایداری و سـازگاری ژنوتیپها در محیطهای مورد بررسی استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که اثر محیط، اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنیدار بود. معنیدار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیپها در محیطهای مختلف بود و از اینرو، امکان تجزیه پایداری ژنوتیپها وجود داشت. نتایج تجزیه پایداری ژنوتیپها با روش GGE بایپلات نشان داد که دو مؤلفه اول و دوم GGE بایپلات، ۶۷/۷ درصد از تغییرات کل عملکرد دانه را توجیه کردند. بر اساس نمایش چندضلعی بایپلات، ژنوتیپ G۱۳ در محیط شاهرود، ژنوتیپ G۶ در محیطهای کرج و بروجرد و ژنوتیپهای G۵ و G۱۹ در محیط گرگان، ژنوتیپهای برتر و با سازگاری خصوصی بالا بودند. بر اساس بایپلات ژنوتیپ فرضی ایدهآل، ژنوتیپهای G۶، G۱۴، G۳ و G۴ از نظر هر دو عامل پایداری و میانگین عملکرد دانه، بهتر از سایر ژنوتیپها بودند و سازگاری عمومی بالایی در همه محیطهای مورد بررسی داشتند. همچنین نتایج نشان داد که کلیه محیطها دارای قابلیت تمایز بالایی بوده و توانستند تفاوت‌های بین ژنوتیپها را به خوبی آشکار کنند. محیط بروجرد نزدیکترین محیط به محیط ایدهآل بود و بیشترین تمایز و بیانگری را نشان داد.
نتیجه‌گیری: در مجموع، ژنوتیپهای G۶، G۱۴، G۳ و G۴ از نظر هر دو عامل پایداری و میانگین عملکرد دانه، بهتر از سایر ژنوتیپها بودند و میتوان از آنها برای انجام آزمایشات بیشتر از جمله آزمایشات سازگاری استفاده نمود.
محمدرضا نظری، فرناز شریعتی، حمید صادقی گرمارودی، حمید جباری،
دوره ۱۴، شماره ۴۴ - ( زمستان ۱۴۰۱ )
چکیده
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: گلرنگ (Carthamus tictorius) یکی از قدیمیترین گیاهان اهلی شده دنیا است که بهطور عمده بهعنوان دانه روغنی در مناطق خشک و نیمهخشک دنیا کشت می شود. با توجه به شرایط اقلیمی دنیا که در آن کمبود آب همواره محدودکننده کشت و کار می باشد، اهمیت گیاهان متحمل به تنش خشکی نظیر گلرنگ بسیار زیاد خواهد بود. بنیان اصلاح ژنتیکی ارقام بر مبنای ایجاد تنوع و استفاده از تنوع ژنتیکی بنا شده است. در این مطالعه به دنبال بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های جمعآوری شده از مناطق مختلف دنیا در راستای شناسایی ژنوتیپ های برتر و شناسایی ارتباط موثر بین صفات خواهیم بود.
مواد و روش ها: این مطالعه با هدف بررسی ۲۷۳ ژنوتیپ متنوع گلرنگ جمع آوری شده از مناطق مختلف دنیا در قالب طرح آگمنت با پنج شاهد گلدشت، صفه، پرنیان، فرامان و گلمهر که همگی از ارقام معرفی شده گلرنگ می باشند طی سال زراعی ۹۹-۹۸ انجام شد و صفات متنوعی چون عملکرد دانه، ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، درصد روغن، تعداد شاخه فرعی، تاریخ گلدهی، قطر غوزه، خارداری و رنگ گل یادداشت گردید.
یافته ها: نتایج نشاندهنده وجود تنوع بالا از نظر همه صفات مورد ارزیابی بود بهطوری که ژنوتیپ هایی با بیش از ۴۰ درصد روغن (ژنوتیپ های ۱۹۰، ۲۲۶ و ۲۲۷) و ژنوتیپ های پر بارتر و زودرستر از شاهدها مشاهده شد. به عنوان مثال کد ۱۸۷: با ۱۰۰ روز تا گلدهی، کد ۱۶۷: با ۱۰۵ روز تا گلدهی و کد ۳۷: با ۱۰۶ روز تا گلدهی، نسبت به گلدشت با ۱۱۳ روز تا گلدهی زودرستر بودند. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد ۳ مولفه اول توانستند بیش از ۵۰ درصد از تغییرات را توجیه کنند. مولفه اول ۲۱ درصد، مولفه دوم ۱۸ درصد و مولفه سوم ۱۲ درصد از تغییرات را توجیه کردند. نتایج تجزیه همبستگی جزء نشان داد که ارتباط معنی داری بین بسیاری از صفات وجود دارد که میتوان در فرایند اصلاح از آنها استفاده نمود. از مهمترین آنها میتوان به ارتباط بین رنگ گل و درصد روغن و همچنین ارتباط بین وزن هزار دانه و درصد روغن اشاره کرد.
نتیجه گیری: به طور کلی نتایج نشان داد که تنوع موجود در مواد ژنتیکی گلرنگ می تواند تامین کننده فعالیت های هدفمند اصلاحی باشد.
