پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

به منظور شناسایی صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه در کلزا، دو رقم کلزا (گلبرگ‌دار هایولا 401 و بدون گلبرگ هیلیت 201) در سه تراکم و دو آرایش کاشت به صورت طرح اسپیلت-فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت در سال 85-84 اجرا شد و صفات عملکرد و اجزای آن مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها اختلاف معنی‌داری را بین ارقام کلزا از نظر کلیه صفات نشان داد که دلالت بر وجود تنوع بالا در بین آن‌ها است. عملکرد همبستگی مثبت و معنی‌داری را با تعداد خورجین در بوته، طول غلاف، تعداد دانه در خورجین و تعداد شاخه­های فرعی در هر یک از شرایط آرایش کاشت، نوع رقم و تراکم کاشت نشان داد، در حالی که با صفت ارتفاع بوته همبستگی منفی و معنی‌داری داشت. همبستگی در شرایط مختلف با هم تفاوت داشتند که نشان­دهنده تاثیر شرایط بر همبستگی‌ها می‌باشد. تجزیه رگرسیونی گام به گام نشان داد که در هر شرایط، صفت خاصی وارد مدل شده و تغییرات عملکرد دانه را توجیه می‌نماید. تجزیه ضرایب مسیر در شرایط مختلف نشان داد که صفت تعداد خورجین در بوته در اکثر شرایط مورد مطالعه بیشترین اثر مستقیم را نسبت به سایر صفات و کمترین اثر غیرمستقیم را از طریق صفات دیگر بر روی عملکرد دانه داشته و بنابراین می‌تواند به عنوان مهم‌ترین صفت جهت بهبود عملکرد دانه در اکثر شرایط معرفی گردد.