پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

تسهیل در امر گزینش برای بهبود عملکرد در ژنوتیپ­های جدید برنج مهم و ضروری است. در این مطالعه، به­منظور بررسی رابطه بین عملکرد دانه با صفات مختلف زراعی، در یک کلکسیون بین­المللی برنج شامل 100 ژنوتیپ، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های ناقص (لاتیس سه گانه 10×10) طراحی شد. عملکرد دانه به همراه 14 صفت مختلف زراعی دیگر ارزیابی شدند. ضرایب همبستگی نشان از رابطه مثبت و معنی‌داری بین عملکرد دانه با تعداد دانه پر در خوشه (368/0)، وزن هزار دانه (441/0) و عرض دانه (321/0) بود. به­منظور گزینش صفات توجیه­کننده عملکرد دانه، تجزیه رگرسیون گام به گام انجام شد و صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه پر در خوشه، تعداد پنجه بارور در بوته، طول دانه و سطح برگ پرچم به­عنوان مؤثر­ترین صفات بر عملکرد دانه وارد مدل شدند. به­منظور درک روابط مستقیم و غیرمستقیم این صفات با عملکرد دانه تجزیه ضرایب مسیر انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان ارتباط مستقیم و کمترین میزان ارتباط منفی از طریق سایر صفات با عملکرد دانه مربوط به صفات وزن هزار دانه (548/0) و تعداد دانه پر در خوشه (560/0) بود. صفات وزن هزار دانه و تعداد دانه پر در خوشه به­عنوان معیار انتخاب غیر­مستقیم برای بهبود عملکرد دانه معرفی و به­منظور استفاده در پروژه­های اصلاحی برنج توصیه می­شوند.