پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

سورگوم از نظر میزان تولید در بین غلات در درجه پنجم اهمیت بعد از گندم، برنج، ذرت و جو قرار دارد. تعیین میزان تنوع ژنتیکی در مواد گیاهی گام اولیه برای شناسایی، حفظ و نگهداری ذخایر توارثی و طراحی برنامه‌های اصلاحی می‌باشد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی در 10 ژنوتیپ سورگوم، از 10 جفت آغازگر ریزماهواره با توجه به مطالعات قبلی استفاده گردید. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که متوسط محتوای اطلاعات چند شکلی برای آغازگرهای مورد ارزیابی 48/0 و میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده برای تمامی آغازگرها 29/0 بود. بیشترین میزان شاخص شانون که نشان دهنده تنوع بین جمعیتی است، مربوط به مکان ژنی XTxp-312 بود. همچنین مکان‌های ژنی XTxp-287 و XTxp-354 دارای کمترین میزان شاخص شانون (37/0) بودند. آغازگر XTxp-312 بیشترین مقدار شانون، هتروزیگوسیتی مورد انتظار و مشاهده شده و نیز بیشترین تعداد آلل مؤثر را به خود اختصاص داد، بنابراین این آغازگر تنوع بین ارقام مورد مطالعه را خیلی بهتر از سایرآغازگرها نشان داد و به عبارت دیگر ارقام از نظر این مکان تنوع بیشتری را نشان دادند. تجزیه خوشه‌ای با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و روش UPGMA ارقام سورگوم را در 4 گروه اصلی قرار داد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، دو مؤلفه اول به ترتیب 08/50 و 08/10 (مجموعاً 15/60%) از واریانس کل را توجیه کردند. یعنی نشانگرهای ریزماهواره مورد استفاده دارای توزیع نسبتاً مناسبی در سطح ژنوم بوده‌اند. به طور کلی نتایج این پژوهش حاکی از تنوع بین ژنوتیپ‌های سورگوم بر اساس نشانگرهای ریزماهواره مورد استفاده بود که نشان می‌دهد می‌توان از این تنوع در برنامه‌های اصلاحی استفاده نمود.