پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی

  هدف از انجام این تحقیق بررسی اثرات سیستم کشت، اندازه و نوع بیوراکتور تناوبی بر شاخص­های ریزازدیادی و ریزغده­زایی سیب­زمینی رقم آگریا بود. دو نوع سیستم کشت ثابت و تناوبی همراه با دو نوع بیوراکتور در اندازه­های 5 و 1 لیتری مورد استفاده قرار گرفتند. محیط کشت پایه MS حاوی 5/0 میلی­گرم در لیتر GA₃ و 30 گرم ساکارز برای مرحله تکثیر و همراه 10 میلی گرم در لیتر BAP و 80 گرم ساکارز برای مرحله ریزغده­زایی استفاده شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام شد. صفات تعداد گره، ارتفاع شاخساره، وزن تر و خشک در مرحله تکثیر و تعداد و میانگین وزن ریزغده در مرحله ریزغده زایی مورد اندازه­گیری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که استفاده از سیستم تناوبی در مقایسه با سیستم ثابت باعث افزایش معنی­داری در میانگین صفات رویشی و ریزغده­زایی شده است. هر دو نوع بیوراکتور تناوبی مورد مطالعه در این آزمایش باعث کاهش انرژی، زمان و نیروی کار لازم برای عملیات یک دوره کشت شدند. با این حال بیوراکتور تناوبی دوپارچه به دلیل آلودگی کمتر در مرحله تکثیر و سهولت تعویض محیط در مرحله ریزغده­زایی نسبت به بیوراکتور یکپارچه برای گیاه سیب­زمینی مناسب­تر بود. همچنین مشخص شد با افزایش حجم ظرف کشت عملکرد رویشی و ریزغده زایی افزایش می یابد. با توجه به حجم محیط کشت، میزان کار و زمان مصرف شده در سیستم کشت ثابت در مقابل سیستم تناوبی در بیوراکتور، استفاده از سیستم تناوبی در مقیاس بالاتر اهمیت پیدا می کند. در این آزمایش با استفاده از بیوراکتور تناوبی 5 لیتری حاوی 3 لیتر محیط مایع و با 50 ریزنمونه اولیه در طی 4 هفته حدود 450 ریزغده (9 ریزغده در هر تک گره اولیه) تولید شد.