شنبلیله (L. Trigonella foenum-graecum) گیاهی یک ساله و علفی از خانواده بقولات می-باشد و به عنوان یک گیاه دارویی، زراعی و مرتعی حائز اهمیت فراوان است. به منظور مطالعه اثر تری فلورالین بر القاء پلی پلوئیدی و بررسی تأثیر این ماده بر خصوصیات سیتوژنتیکی سلول های مریستمی ریشه گیاه دارویی شنبلیله، تعدادی بذر در انکوباتور کشت و پس از جوانه زنی بذرها، از مریستم انتهایی ریشه برای مطالعات کاریوتیپی استفاده شد. جهت تیمار کردن بذرها از محلول تری فلورالین 48 درصد با غلظت‌های 5/7، 15 و 5/22 میکرومولار در دو مدت زمان 12 و 24 ساعت و برای بررسی خصوصیات سیتوژنتیکی از روش تحلیل تصویری استفاده شد. تعداد کروموزوم پایه در گونه مورد بررسی 8X= بود. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری در سطح احتمال یک درصد بین غلظت های تریفلورالین، مدت زمان القاء و اثر متقابل غلظت × زمان القاء در ایجاد پلی پلوئیدی وجود داشت. بیشترین درصد القای پلی پلوئیدی، به دنبال غوطه‌وری گیاهچه‌ها در غلظت 5/22 میکرومولار در مدت زمان 24 ساعت به دست آمد. تجزیه واریانس داده های مربوط به مشخصات کروموزوم ها در قالب طرح کاملاً تصادفی نشان دهنده اختلاف معنی‌دار بین کاریوتیپ‌ها در سطح احتمال یک درصد بود. تری‌فلورالین به شدت بر طول کروموزوم و در نتیجه بر کاریوتیپ گیاه اثر گذاشت، به طوری که بلندترین کروموزوم ها متعلق به کاریوتیپ نمونه شاهد و کوتاه ترین کروموزوم ها پس از تیمار با تری فلورالین مشاهده شدند. پس از اعمال تیمار از درصد کروموزوم های ساب متاسانتریک کاسته و به درصد کروموزوم های متاسانتریک اضافه شد.

واژه‌های کلیدی: کروموزوم، تغییرات سیتوژنتیکی، القاء پلی پلوئیدی، تری فلورالین، شنبلیله

متن کامل [PDF 834 kb]   (2111 دریافت)