بخش تحقیقات علوم زراعی- باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران،
چکیده: (499 مشاهده)
گیاه کنجد از گیاهان دانه روغنی با مقاومت بالا به کم آبی است. این گیاه با حداقل نیاز رطوبتی عملکرد مناسبی را نسبت به سایر محصولات زراعی در فصل تابستان دارد. شناخت ژنوتیپهای پرمحصول در این شرایط از اولویتهای برنامههای بهنژادی گیاه کنجد است. در این تحقیق تعداد 10 لاین امیدبخش کنجد به دست آمده از نسل های در حال تفکیک که در ارزیابیهای مقدماتی به عنوان ژنوتیپهای برتر شناخته شده بودند، به همراه شش ژنوتیپ محلی جهت بررسی و مقایسه عملکرد در در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه سیستان در طی دو سال زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. در طی دوره رشد صفات کمی و فنولوژیکی مختلف ارزیابی شدند. بررسی تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپهای مورد بررسی تفاوت معنیداری از نظر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته و وزن هزاردانه دارند. با استفاده از روش مقایسه میانگین دانکن، به ترتیب ژنوتیپهای 3، 13، 5 و 7 به عنوان ژنوتیپهای برتر از نظر عملکرد دانه شناخته شدند. بررسی همبستگی صفات، رابطه مثبت و معنیدار عملکرد دانه با وزن هزار دانه را نشان داد. همچنین نمودار بایپلات پراکنش ژنوتیپها بر روی دو عامل اول نشان داد ژنوتیپهای 3، 5 و 13 از سایر ژنوتیپها متمایز و به عنوان ژنوتیپهای برتر از نظر صفات کمی می باشند. تجزیه خوشه ای برای تمامی صفات با استفاده از روش Ward نیز ژنوتیپهای 3 و 13را از سایر ژنوتیپها تفکیک نمود. علاوه براین، رتبه بندی ژنوتیپها بر اساس شاخص انتخاب ژنوتیپ ایدهآل (SSIG) نیز ژنوتیپهای 3 و 13 را به عنوان ژنوتیپهای با رتبه بالا نشان داد. بنابراین با استفاده از روشهای مختلف تجزیه چندمتغیره آماری، ژنوتیپهای 3، 13 و 5 به عنوان ژنوتیپهای با عملکرد مطلوب و با سازگاری بالا در منطقه سیستان معرفی می شوند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات دریافت: 1399/12/26 | ویرایش نهایی: 1400/7/11 | پذیرش: 1400/6/11 | انتشار: 1400/7/10