دوره 13، شماره 40 - ( زمستان 1400 1400 )
جلد 13 شماره 40 صفحات 141-133 |
برگشت به فهرست نسخه ها
مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بجنورد، ایران
چکیده: (2014 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: توسعه استراتژی‌های بهبود پتانسیل گندم نان و سایر غلات، گسترش سطح زیرکشت یا جایگزینی آنها در مزارع دیم نیازمند شناخت ویژگی‌هایی است که هر گونه برای سازگاری و برتری عملکرددانه بروز می‌دهد. در همین راستا عملکرددانه و عوامل موثر بر آن در ارقام گندم دیم، جو دیم و لاینهای امیدبخش تریتیکاله دیم مورد مقایسه قرار گرفت.
مواد و روش‌ها: 13 رقم گندم دیم، هشت رقم جو دیم و هفت لاین امیدبخش تریتیکاله دیم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال زراعی 1396-1395 در ایستگاه تحقیقاتی طرق مشهد مورد مقایسه قرار گرفتند و مراحل نمو، عملکرد و اجزای عملکرددانه ارقام و لاینها ارزیابی شد.
یافته‌ها: ثبت مراحل نمو نشان داد که از نظر تعداد روز تا گرده افشانی اکثر ارقام جو کمترین زمان، ارقام گندم حالت بینابین و اکثر لاینهای تریتیکاله بیشترین زمان را به خود اختصاص دادند. وزن هزاردانه، شاخص برداشت و عملکرددانه با تعداد روز تا گرده افشانی ارتباط معنی داری نشان داد و با تاخیر در گرده افشانی هر سه صفت کاهش نشان دادند. نتایج نشان داد که ژنوتیپ‌های تریتیکاله از نظر ارتفاع بوته و تعداد دانه در سنبله از سایر گونهها برتر بودند. ارقام جو از نظر تعداد سنبله در مترمربع بر سایر گونهها برتری مطلق داشتند و ارقام گندم در هیچ یک از صفات مورد بررسی بر سایر گونهها برتری نشان ندادند. غیر از ارتفاع بوته بیشترین مقدار در سایر صفات مورد بررسی در ارقام جو مشاهده شد. ارقام جو جو رقم ماهور با تولید 2316 کیلوگرم دانه در هکتار بیشترین و گندم رقم قابوس و ژنوتیپ‌های T1 و T2 تریتیکاله به ترتیب با تولید 921، 995 و 928 کیلوگرم دانه در هکتار کمترین مقدار عملکرددانه را نشان دادند. بر اساس نتایج این بررسی برترین صفات موثر بر عملکرددانه در غلات را می‌توان در پتانسیل تولید عملکرد بیولوژیک بالا همراه با گرده‌افشانی زودهنگام، وزن هزاردانه و شاخص برداشت بالا خلاصه نمود.
نتیجه‌گیری: با توجه به شرایط مشابه کشت، بهبود صفاتی مانند عملکرد بیولوژیک بالاتر، تعداد بیشتر سنبله در مترمربع و تعداد دانه در سنبله بیشتر می‌تواند برای افزایش پتانسیل عملکرددانه در برنامه‌های به‌نژادی ژنوتیپ‌های گندم دیم مد نظر قرار گیرد.
مقدمه و هدف: توسعه استراتژی‌های بهبود پتانسیل گندم نان و سایر غلات، گسترش سطح زیرکشت یا جایگزینی آنها در مزارع دیم نیازمند شناخت ویژگی‌هایی است که هر گونه برای سازگاری و برتری عملکرددانه بروز می‌دهد. در همین راستا عملکرددانه و عوامل موثر بر آن در ارقام گندم دیم، جو دیم و لاینهای امیدبخش تریتیکاله دیم مورد مقایسه قرار گرفت.
مواد و روش‌ها: 13 رقم گندم دیم، هشت رقم جو دیم و هفت لاین امیدبخش تریتیکاله دیم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال زراعی 1396-1395 در ایستگاه تحقیقاتی طرق مشهد مورد مقایسه قرار گرفتند و مراحل نمو، عملکرد و اجزای عملکرددانه ارقام و لاینها ارزیابی شد.
یافته‌ها: ثبت مراحل نمو نشان داد که از نظر تعداد روز تا گرده افشانی اکثر ارقام جو کمترین زمان، ارقام گندم حالت بینابین و اکثر لاینهای تریتیکاله بیشترین زمان را به خود اختصاص دادند. وزن هزاردانه، شاخص برداشت و عملکرددانه با تعداد روز تا گرده افشانی ارتباط معنی داری نشان داد و با تاخیر در گرده افشانی هر سه صفت کاهش نشان دادند. نتایج نشان داد که ژنوتیپ‌های تریتیکاله از نظر ارتفاع بوته و تعداد دانه در سنبله از سایر گونهها برتر بودند. ارقام جو از نظر تعداد سنبله در مترمربع بر سایر گونهها برتری مطلق داشتند و ارقام گندم در هیچ یک از صفات مورد بررسی بر سایر گونهها برتری نشان ندادند. غیر از ارتفاع بوته بیشترین مقدار در سایر صفات مورد بررسی در ارقام جو مشاهده شد. ارقام جو جو رقم ماهور با تولید 2316 کیلوگرم دانه در هکتار بیشترین و گندم رقم قابوس و ژنوتیپ‌های T1 و T2 تریتیکاله به ترتیب با تولید 921، 995 و 928 کیلوگرم دانه در هکتار کمترین مقدار عملکرددانه را نشان دادند. بر اساس نتایج این بررسی برترین صفات موثر بر عملکرددانه در غلات را می‌توان در پتانسیل تولید عملکرد بیولوژیک بالا همراه با گرده‌افشانی زودهنگام، وزن هزاردانه و شاخص برداشت بالا خلاصه نمود.
نتیجه‌گیری: با توجه به شرایط مشابه کشت، بهبود صفاتی مانند عملکرد بیولوژیک بالاتر، تعداد بیشتر سنبله در مترمربع و تعداد دانه در سنبله بیشتر می‌تواند برای افزایش پتانسیل عملکرددانه در برنامه‌های به‌نژادی ژنوتیپ‌های گندم دیم مد نظر قرار گیرد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
ساير
دریافت: 1399/12/25 | ویرایش نهایی: 1400/10/26 | پذیرش: 1400/6/13 | انتشار: 1400/10/26
دریافت: 1399/12/25 | ویرایش نهایی: 1400/10/26 | پذیرش: 1400/6/13 | انتشار: 1400/10/26
فهرست منابع
1. Abtahi, S.M. and K. Bagherzadeh. 2015. Comparison of forage and grain production of Rye, barley, triticale and vetch in dry farming conditions. Iranian Journal of Dryland Agriculture, 3(2): 105-113. (In Persian).
2. Ansari, S., S.A.M. Mirmohammady Maibody, A. Arzani and P. Golkar. 2018. Evaluation of different triticale (X Triticosecale Wittmack) genotypes for agronomic and qualitative characters. Iranian Journal of Field Crops Research, 15(4): 872-884 (In Persian).
3. Calderini, D.F., M.P. Reynolds and G.A. Slafer. 2006. Source-sink effects on grain weight of bread wheat, durum wheat and triticale at different locations. Australian Journal of Agricultural Research, 57: 227-233. [DOI:10.1071/AR05107]
4. Dolferus, R., X. Ji and R.A. Richards. 2011. Abiotic stress and control of grain number in cereals. Plant Science, 181: 331-341. [DOI:10.1016/j.plantsci.2011.05.015]
5. Dreccer, M.F., J. Fainges, J. Whish, F.C. Ogbonnaya and V.O. Sadras. 2018. Comparison of sensitive stages of wheat, barley, canola, chickpea and field pea to temperature and water stress across Australia. Agricultural and Forest Meteorology, 248: 275-294. [DOI:10.1016/j.agrformet.2017.10.006]
6. Estrada-Campuzano, G., G.A. Slafer, and D.J. Miralles. 2012. Differences in yield, biomass and their components between triticale and wheat grown under contrasting water and nitrogen environments. Field Crops Research, 128: 167-179. [DOI:10.1016/j.fcr.2012.01.003]
7. Flohr, B.M., J.R. Hunt, J.A. Kirkegaard and J.R. Evans. 2017. Water and temperature stress define the optimal flowering period for wheat in south-eastern Australia. Field Crops Research, 209: 108-119. [DOI:10.1016/j.fcr.2017.04.012]
8. Giunta, F., and R. Motzo. 2005. Grain yield, dry matter and nitrogen accumulation in the grains of durum wheat and spring triticale cultivars grown in Mediterranean environment. Australian Journal of Agricultural Research, 56: 25-32. [DOI:10.1071/AR04125]
9. Hall, A.J., R. Savin and G.A. Slafer. 2014. Is time to flowering in wheat and barley influenced by nitrogen? A critical appraisal of recent published reports. European Journal of Agronomy, 54: 40-46. [DOI:10.1016/j.eja.2013.11.006]
10. Kamrani, M., A. Mehraban and M. Shiri. 2019. Identification of drought tolerant genotypes in dryland wheat using drought tolerance indices. Journal of Crop Breeding, 28: 13-26 (In Persian). [DOI:10.29252/jcb.10.28.13]
11. Lamei Harvani, J. 2012. Technical and economical evaluation of mixed cropping grass pea with barley and triticale under dryland conditions in Zanjan Province. Journal of Crop Production and Processing, 2(4): 93-103 (In Persian).
12. Lopez-Castaneda, C. and R.A. Richards. 1994. Variation in temperate cereals in rainfed environments I. Grain yield, biomass and agronomic characteristics. Field Crops Research, 37: 51-62. [DOI:10.1016/0378-4290(94)90081-7]
13. Lopez-Castaneda, C. and R.A. Richards. 1994. Variation in temperate cereals in rainfed environments II. Phasic development and growth. Field Crops Research, 37: 63-75. [DOI:10.1016/0378-4290(94)90082-5]
14. Lopez-Castaneda, C. and R.A. Richards. 1994. Variation in temperate cereals in rainfed environments III. Water use and water-use efficiency. Field Crops Research, 39: 85-98. [DOI:10.1016/0378-4290(94)90011-6]
15. Méndez-Espinoza, A.M. S. Romero-Bravo, F. Estrada, M. Garriga, G.A. Lobos, D. Castillo, I. Matus, I. Aranjuelo and A. Pozo. 2019. Exploring agronomic and physiological traits associated with the differences in productivity between triticale and bread wheat in Mediterranean environments. Frontiers in Plant Science, 10:404. [DOI:10.3389/fpls.2019.00404]
16. Prado, S.A., J.M. Gallardo, B.C. Kruk and D.J. Miralles. 2017. Strategies for yield determination of bread wheat and two-row barley growing under different environments: A comparative study. Field Crops Research, 203: 94-105. [DOI:10.1016/j.fcr.2016.12.013]
17. Roohi, A., and M.S. Khaledian. 2015. Assessing agronomic traits and yield of different rainfed triticale and wheat genotypes with supplementary irrigation. Plant Products Technology, 15(1): 113-126 (In Persian).
18. Roohi, E., Z. Tahmasebi-Sarvestani, S.A.M. Modarese- Sanavi, and A. Siosemardeh. 2012. Assessing of the stem reserve mobilization by chemical desiccation and its relation with gaseous exchanges in different genotypes of triticale, wheat and barley under soil moisture regimes. Electronic Journal of crop production, 4(3): 191-208 (In Persian).
19. Salehi, Z., R. Amirnia, E. Rezaeichiyaneh, and H. Khalilvandi Behrozyar. 2018. Evaluation of yield and some qualitative traits of forage in intercropping of triticale with annual legumes. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 28(4): 59-76 (In Persian).
20. Tondroo, M., A. Masoumiasl, M. Dehdari and H. Khadem Hamzeh. 2018. Evaluation of water deficit stress effects on morpho-physiologicall characteristics in some triticale genotypes. Journal of Crop Breeding, 27: 39-48 (In Persian). [DOI:10.29252/jcb.10.27.39]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |