دوره 13، شماره 39 - ( پاییز 1400 1400 )
جلد 13 شماره 39 صفحات 62-52 |
برگشت به فهرست نسخه ها
گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده: (1848 مشاهده)
بهمنظور ارزیابی لاینهای گندم دوروم از نظر تحمل به تنش یخزدگی، 45 لاین امیدبخش گندم دوروم حاصل از تلاقی های بین والدین مختلف با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش مورد ارزیابی قرار گرفتند. این آزمایش متشکل از آزمون گلخانه ای و آزمایشگاهی در دانشکده اصلاح نباتات دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 98-97 به اجرا درآمد. در این آزمایش لاین های گندم در مرحله گیاهچه مورد بررسی قرار گرفتند. لاین های گندم دوروم در قالب طرح فاکتوریل بر مبنای بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کاشته شدند. گیاهان تا مرحله 3 تا 5 برگی در شرایط گلخانه نگهداری شدند. سپس به منظور ایجاد خوسرمایی، گلدانها به اتاقک سرما با دمای 4 درجه برده شدند تا برای اعمال تنش آماده شوند. براساس عملکرد بیولوژیک، شاخص های تحمل (TOL)، حساسیت به تنش (SI)، میانگین تولید (MP)، شاخص تحمل به تنش (STI)، میانگین هندسی تولید (GMP)، شاخص میانگین هارمونیک تولید (HARM)، شاخص کاهش عملکرد (Yr) و شاخص تحمل ریشه و اندام هوایی (TI) محاسبه شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که لاینهای مورد بررسی از نظر صفات MP، GMP و HARM دارای اختلافات معنی داری بودند و شاخص های Yr و Ti در تنش معنیدار بودند. اثر متقابل لاین در تنش برای تمام شاخص ها غیرمعنیدار بود. با توجه به رابطه همبستگی عملکرد با شاخص ها، مناسبترین شاخص ها MP، GMP، HARM و TOL شناخته شدند. مقایسه میانگین لاینها و تنش به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. حداکثر ضریب همبستگی (**0/999) مربوط به رابطه شاخص STI با SI، Yr با SI و Yr با STI بود. بهطورکلی شاخصهایGMP، MP و HARM مناسبترین شاخصها برای ارزیابی تحمل به تنش لاینها در تمام سطوح موردمطالعه و شاخص TOL مناسب برای سطوح تنش بالاتر بود. مطالعه لاین ها به وسیله شاخص ها با استفاده از تجزیه خوشه ای، تجزیه تابع تشخیص و تجزیه عاملی نتایج مشابهی را نشان داد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای و تجزیه عاملی با سه عامل اول لاینهای 25، 26، 27، 28، 31، 36 و 39 را متحملترین لاینها معرفی نموده و لاینهای 11، 13، 15، 17، 18 و 19 حساسترین آنها شناخته شدند. در تجزیه به عاملها سه عامل اول 52/97 درصد از واریانس موجود را توجیه کردند و شاخصهای STI، SI، Yr، Ti اندام هوایی، MP، GMP و HARM بیشترین مقدار را داشتند و موثرترین شاخصها در پراکنش لاینها بودند. با توجه به نمودار سه بعدی پراکنش لاینها، بیشترین ضرایب عاملی بر اساس سه عامل اول مربوط به لاینهای 5، 7، 25، 26، 27، 28، 31، 36 و 39 بود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح براي تنش هاي زنده و غيرزنده محيطي
دریافت: 1399/10/17 | ویرایش نهایی: 1400/7/12 | پذیرش: 1400/6/1 | انتشار: 1400/7/10
دریافت: 1399/10/17 | ویرایش نهایی: 1400/7/12 | پذیرش: 1400/6/1 | انتشار: 1400/7/10
فهرست منابع
1. Andrews, C.J. 1996. How do plants survive ice? AnnuaBotany, 78: 526-568. [DOI:10.1006/anbo.1996.0157]
2. Auld, D.L., R.L. Ditterline, G.A. Murray and J.B. Swensen. 1983. Screening peas for winter hardiness under field and laboratory conditions. Crop Science, 23: 85-88. [DOI:10.2135/cropsci1983.0011183X002300010024x]
3. Blum, A. 1989. Plant breeding for stress environment. CRD Press inoic, 71: 99-132.
4. Boluri, P., V. Rashidi, M. Yarnia, A. Razbanhaghigh and M. Soltani. 2010. evaluation of drough stress index in sunflower lines. Journal of Agriculture Research, 3(2): 133-142.
5. Bridger, G.M., D.M. Falk, B.D. Mckersie and D.L. Smith, 1996. Crown freezing tolerance and field winter survivalof winter cereals in eastern Canada. Crop Sciences, 36: 150-157. [DOI:10.2135/cropsci1996.0011183X003600010027x]
6. Dudal, R. 1976. Inventory of major soils of the world with special reference to mineral stress. In M.J. Wright (ed.) Plant Adaptation of Mineral Stress in Problem Soils. Cornell University Agriculture Experiment Station, Ithaca, New York.
7. Fabriani, G., Lintas and C. 1988. Durum wheat: Chemistry and technology. American Association of Cereal Chemists, pp: 216.
8. Fao. 2020. URL. http://fao.org/emergencies.com.
9. Fernandez, G.C.J. 1992. Effective selection criteria for assessing plant stresstolerance Proceedings of the International Symposium onAdaptation of Vegetables and Other Food Crops in Temperature and Water Stress, Publication, Tainan, Taiwan.
10. Hemati, R. and H. Pakniat. 2006. Evaluation of response of bread (Triticum aestivum L.) and durum wheat (Triticumturgidum) genotypes in saltinity stress. Iranian Journal of Agricultural Scienes, Number, 3: 7-13 (In Persian).
11. Huoang, B. 2000. Role of root morphological and physiological characteristic in drough resistance of plants. In: Wilkinson, r.e. (ed) and plant-environment intractions, 2: 39-64. [DOI:10.1201/9780824746568.ch2]
12. Khalilzade, G.H. and H. Karbalai-Khiavi. 2002. Investigation of drought and heatstress on advanced lines of durum wheat. In proc, of the 7th Iranian congress ofcrop Sci. Gilan, Iran, pp: 563-564.
13. Maiti, R.K., L.E.M. Delgoda, S.L. Cardona, A.M.O. Dimaso, Dela Rosa Ibarra, M.,Deleon and H. Castillo. 1996. Genotypic variability in maize cultivar (Zea mays L.) for resistance to drought and salinity at the seedling stage. Journal of Plant physiology, 148: 741-744. [DOI:10.1016/S0176-1617(96)80377-4]
14. Millan, T., H.J. Clarke, K.H. Siddique, M. Buhariwalla, H.K. Gaur, P.M. Kumar, J. Gil J. Kahl and P. Winter. 2006. Chickpea molecular breeding: New tools and concepts. Euphytica, 147: 81-103. [DOI:10.1007/s10681-006-4261-4]
15. Munns, R., R. James and A. Lauchli. 2006. Approaches increasing the salt tolerance of wheat and other cereals. Journal of Experimental Botany, 57: 1025-1043. [DOI:10.1093/jxb/erj100]
16. Murray, G.A., D. Eser, L.V. Gusta and G. Eteve. 1988. Winter hardiness in pea, lentil, faba bean and chickpea. PP.831-843. In: R.J. Summerfield (Ed.), World Crops: Cool Season food Legumes. Kluwer Academic Publication, the Netherlands, 25: 831-843. [DOI:10.1007/978-94-009-2764-3_66]
17. Naghavi, M., M. Moghadam, M. Tourchi and M. Shakiba. 2016. Evaluation of spring wheat cultivars based on drough resistance indices. Journal of Crop Breeding. 8th year. Issue17. Spring 2016. 192-207 (In Persian). [DOI:10.18869/acadpub.jcb.8.17.207]
18. Panthuwan, G., S. Fokai, M. Cooper, S.O. Rajatasereekul and J.C. Toole 2002. Yield response of rice genotypes to different types of drought under rainfed lowlands. Part1: grain yield and yield components. Field Crop Res, 41: 45-54.
19. Rosielle, A.A. and J. Hamblin. 1984. Theoretical aspects of selection for yield in stress and non-stress environment. Journal Crop Sciences, 21: 943-946. [DOI:10.2135/cropsci1981.0011183X002100060033x]
20. Sadeghzade-Ahari, D. 2006. Evaluation for tolerance to drought stress in dry land promising durum wheat genotypes. Iran. Journal Crop Science, 8(1): 30-45.
21. Samach, A. and P.A. Wigge, 2005. Ambient temperature perception in plants. Current Opinion in Plant Biology, 8: 483-486. [DOI:10.1016/j.pbi.2005.07.011]
22. Saxena, M.C. 1990. Problems and potential of chickpea production in the nineties. In Chickpea in the Nineies (eds. Van Rheenen, and M.C. Saxena). ICRISAT Patancheru, India, 25: 142-146.
23. Seiler, G.J. and R.E. Stafford. 1985. Factor analysis of component of yield in guar. Journal Crop Science, 25: 905-908. [DOI:10.2135/cropsci1985.0011183X002500060003x]
24. Sheibaniraad, A., E. Farshadfar and A. Najafi. 2017. Evaluation of drough tolerance in bread wheat genotypes using drough tolerance indices. Journal of plant Eco physiology, 2(31): 1-14 (In Persian).
25. Sio-Se Mardeh, A., A. Ahmadi, K. Poustini and V. Mohammadi, 2006. Evaluation of drought resistance indices under various environmental conditioning. Field Crop Research, 98: 222-229. [DOI:10.1016/j.fcr.2006.02.001]
26. Tavakol, E. and H. Pakniyat. 2007. Evaluation of some drought criteria seedling stage in wheat (Triticumaestivum L.) cultivars. Pakistan, Journal of Biological Sciences, 10(7): 1113-1117. [DOI:10.3923/pjbs.2007.1113.1117]
27. Zeynalykhanghah, H. A. Izanloo, A. Hoseinzadeh and N. Majnoonhoseini. 2004. Determinf of the suitable drough resistance indices in commercial soybeans varieties. Iranian Journal of Agriculture Science, 35(4): 875-885 (In Persian).
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |