دوره 12، شماره 35 - ( پاییز 1399 )                   جلد 12 شماره 35 صفحات 176-161 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران، موسسه تحقیقات برنج کشور
چکیده:   (1947 مشاهده)
    صفات ظاهری دانه برنج بر ترجیح مصرف­ کنندگان و پذیرش بازار تاثیر می‌گذارند و برنج‌های دانه بلند در بازارهای بین‌المللی دارای مشتری زیادی هستند. به منظور تعیین مکان‌های ژنی کنترل­ کننده طول، عرض و نسبت طول به عرض (شکل) دانه برنج و برهمکنش آن‌ها با محیط، آزمایشی بر روی دو مجموعه لاین خالص نوترکیب از دو جمعیت برنج حاصل از تلاقی IR/ علی‌کاظمی (ALIR) و صالح/ علی‌کاظمی (ALSA) انجام شد. تیمار‌های هر جمعیت RIL به همراه پنج رقم شاهد در قالب طرح آگمنت بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 5 تکرار در دو منطقه رشت و تنکابن در شمال ایران ارزیابی شدند. نقشه پیوستگی هر دو جمعیت با استفاده از 87 نشانگر ریز ماهواره (SSR) چندشکل، 1356 سانتی­ مورگان از ژنوم برنج را با فاصله متوسط 58/15سانتی­ مورگان بین نشانگر‌ها پوشش داد. در این تحقیق در مجموع 13 QTL اصلی و ده جفت QTL اپیستاتیک برای سه صفت مذکور شناسایی گردید که شامل هفت QTL اصلی و پنج جفت QTL اپیستاتیک برای جمعیت ALIR و شش QTL اصلی و پنج جفت QTL اپیستاتیک برای جمعیت ALSA بودند. دو مکان ژنی qRGL4  (1.1)و qSGL5  (1.01)با اثر افزایشی مثبت و بیشترین واریانس فنوتیپی توجیه شده به ترتیب به مقدار2/25 و 4/18 درصد، باعث افرایش طول دانه شدند.  دو خوشه QTL روی کروموزوم سه شناسایی شدند که با دارا بودن آلل ­هایی از والد مشترک علی­ کاظمی در کنترل هر سه صفت ارزیابی شده در دو جمعیت موثر بودند. سومین خوشه QTL روی کروموزوم هفت (qGW7 و qGSh7) برای عرض دانه و شکل دانه در جمعیت ALIR مشخص گردید. بنابراین می ­توان گفت که QTL‌های هر خوشه یا به شدت پیوسته بوده و یا دارای اثرات پلیوتروپیک با تأثیر قابل توجه در کنترل صفات APQ برنج بودند. در این تحقیق در مجموع ده جفت QTL اپیستاتیک شامل پنج جفت برای هر جمعیت برای سه صفت شناسایی گردید. اثرات اپیستاتیک در جمعیت ALIR عمدتا تحت تاثیر QTLهای اصلی معنی‌دار (80 درصد) بیان شدند. در حالی‌که اثرات اپیستازی در جمعیت ALSA بیشتر توسط QTLهای غیر‌معنی‌دار (60 درصد) بروز یافتند. سهم واریانس فنوتیپی توجیه شده QTL‌های اصلی در کنترل ژنتیکی صفات کیفیت ظاهری دانه بیشتر از QTL‌های اپیستاتیک بود. بررسی برهمکنش QTL با محیط نشان داد که فقط یک QTL اصلی دارای برهمکنش معنی­ دار با محیط بود، درحالی‌که هیچ‌یک از جفت QTL‌های اپیستازی دارای برهمکنش افزایشی× افزایشی معنی ­دار با محیط نبودند. مکان­ های ژنی مطلوب و نشانگرهای پیوسته این تحقیق می­توانند بعد از ریز نقشه­ یابی و اعتبار سنجی، در برنامه به­ نژادی برای بهبود کیفیت ظاهری دانه برنج استفاده شوند.
واژه‌های کلیدی: برنج، اپیستازی، محیط، شکل دانه، QTL
متن کامل [PDF 2361 kb]   (645 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: اصلاح نباتات مولكولي
دریافت: 1398/11/11 | ویرایش نهایی: 1402/3/8 | پذیرش: 1399/5/11 | انتشار: 1399/7/10

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.