دوره 14، شماره 41 - ( بهار 1401 )
جلد 14 شماره 41 صفحات 41-29 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Jabbari M, Golparvar A R, Sorkhilalehloo B. Investigation of Diversity of Different Agronomic and Morphological Traits in Wild Wheat Relatives. jcb. 2022; 14 (41) :29-41
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1293-fa.html
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1293-fa.html
جباری مریم، گل پرور احمد رضا، سرخی لله لو بهزاد، شمس مجید. ببررسی تنوع صفات مختلف زراعی و مورفولوژی در خویشاوندان وحشی گندم. پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی. 1401; 14 (41) :41-29
گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران
چکیده: (123 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: خویشاوندان وحشی گندم یکی از مهم‌ترین ذخایر ژنتیکی برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی گندم می‌باشند. بنابراین شناسایی خویشاوندان وحشی گندم و آگاهی از تنوع موجود در آن‌ها و همچنین حفاظت از این گونه‌ها به صورت انکارناپذیری در گسترش غنای خزانه ژنی و پایه ژنتیکی ارقام جدید مؤثر بوده و می‌تواند ابزار مناسبی برای اصلاحگران در آینده باشد.
مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و بررسی روابط بین صفات در 49 ژنوتیپ از خویشاوندان وحشی گندم شامل 15 گونه در قالب طرح آگمنت در پنج بلوک در مزرعه بخش تحقیقات ژنتیک و بانک ژن گیاهی ملی ایران موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال زراعی 99-1398 اجرا گردید.
یافته‌ها: بر اساس نتایج تجزیه واریانس بین گونه‌های مختلف خویشاوند وحشی گندم مورد مطالعه از لحاظ صفات ارتفاع، طول بیرون‌آمدگی پدانکل، طول پدانکل و طول و عرض دانه اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 0/01 وجود داشت. مقادیر ضرایب تنوع نیز بیانگر تنوع بالا بین گونه‌های مختلف خویشاوند وحشی از لحاظ صفات مورفولوژی به غیر از طول برگ پرچم بود. بیشترین میزان ضریب تغییرات ژنتیکی و بیشترین میزان وراثت‌پذیری، مربوط به صفت طول پدانکل بود. بر اساس نتایج برآورد ضرایب همبستگی بین صفات، رابطه مثبت و معنی‌داری بین عملکرد و اجزای عملکرد وجود داشت. براساس نتایج تجزیه رگرسیون پنج صفت وزن سنبله، شاخص برداشت، ارتفاع، طول دانه و تعداد دانه در سنبله به عنوان صفات مؤثر بر عملکرد دانه تعیین شدند که در بین این صفات وزن سنبله عمدتا به صورت مستقیم و تعداد دانه در سنبله به طور غیر مستقیم عملکرد دانه را تحت تأثیر قرار دادند. نتایج تجزیه عاملی نیز منجر به شناسایی سه عامل مؤثر بر عملکرد شد که در مجموع توانستند 84/39 درصد از واریانس بین داده‌ها را توجیه کنند. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه‌ای، ارقام و گونه‌های مورد بررسی را بر اساس کلیه صفات به سه گروه کلی تفکیک کرد. از ژنوتیپ‌های قرار گرفته در گروه چهارم و پنجم به دلیل داشتن انحراف از میانگین کل مثبت برای صفات ارتفاع، طول برگ پرچم و طول دانه می‌توان برای کارهای اصلاحی و تولید ارقام جدید با بهبود عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه، بهره برد و از ژنوتیپ‌های گروه اول می‌توان برای اصلاح صفت شاخص برداشت استفاده کرد.
نتیجه‌گیری: بین خویشاوندان وحشی گندم مورد مطالعه از لحاظ صفات مورفولوژی تنوع قابل توجهی مشاهده شد که از این تنوع می‌توان برای برنامه‌های اصلاح ذخایر ژنتیکی استفاده کرد.
مقدمه و هدف: خویشاوندان وحشی گندم یکی از مهم‌ترین ذخایر ژنتیکی برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی گندم می‌باشند. بنابراین شناسایی خویشاوندان وحشی گندم و آگاهی از تنوع موجود در آن‌ها و همچنین حفاظت از این گونه‌ها به صورت انکارناپذیری در گسترش غنای خزانه ژنی و پایه ژنتیکی ارقام جدید مؤثر بوده و می‌تواند ابزار مناسبی برای اصلاحگران در آینده باشد.
مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و بررسی روابط بین صفات در 49 ژنوتیپ از خویشاوندان وحشی گندم شامل 15 گونه در قالب طرح آگمنت در پنج بلوک در مزرعه بخش تحقیقات ژنتیک و بانک ژن گیاهی ملی ایران موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال زراعی 99-1398 اجرا گردید.
یافته‌ها: بر اساس نتایج تجزیه واریانس بین گونه‌های مختلف خویشاوند وحشی گندم مورد مطالعه از لحاظ صفات ارتفاع، طول بیرون‌آمدگی پدانکل، طول پدانکل و طول و عرض دانه اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 0/01 وجود داشت. مقادیر ضرایب تنوع نیز بیانگر تنوع بالا بین گونه‌های مختلف خویشاوند وحشی از لحاظ صفات مورفولوژی به غیر از طول برگ پرچم بود. بیشترین میزان ضریب تغییرات ژنتیکی و بیشترین میزان وراثت‌پذیری، مربوط به صفت طول پدانکل بود. بر اساس نتایج برآورد ضرایب همبستگی بین صفات، رابطه مثبت و معنی‌داری بین عملکرد و اجزای عملکرد وجود داشت. براساس نتایج تجزیه رگرسیون پنج صفت وزن سنبله، شاخص برداشت، ارتفاع، طول دانه و تعداد دانه در سنبله به عنوان صفات مؤثر بر عملکرد دانه تعیین شدند که در بین این صفات وزن سنبله عمدتا به صورت مستقیم و تعداد دانه در سنبله به طور غیر مستقیم عملکرد دانه را تحت تأثیر قرار دادند. نتایج تجزیه عاملی نیز منجر به شناسایی سه عامل مؤثر بر عملکرد شد که در مجموع توانستند 84/39 درصد از واریانس بین داده‌ها را توجیه کنند. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه‌ای، ارقام و گونه‌های مورد بررسی را بر اساس کلیه صفات به سه گروه کلی تفکیک کرد. از ژنوتیپ‌های قرار گرفته در گروه چهارم و پنجم به دلیل داشتن انحراف از میانگین کل مثبت برای صفات ارتفاع، طول برگ پرچم و طول دانه می‌توان برای کارهای اصلاحی و تولید ارقام جدید با بهبود عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه، بهره برد و از ژنوتیپ‌های گروه اول می‌توان برای اصلاح صفت شاخص برداشت استفاده کرد.
نتیجه‌گیری: بین خویشاوندان وحشی گندم مورد مطالعه از لحاظ صفات مورفولوژی تنوع قابل توجهی مشاهده شد که از این تنوع می‌توان برای برنامه‌های اصلاح ذخایر ژنتیکی استفاده کرد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات
دریافت: 1400/6/2 | ویرایش نهایی: 1401/3/1 | پذیرش: 1400/10/19 | انتشار: 1401/1/10
دریافت: 1400/6/2 | ویرایش نهایی: 1401/3/1 | پذیرش: 1400/10/19 | انتشار: 1401/1/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
