AU - asghari, Ali AU - tadili, sahar AU - Karimizadeh, Rahmatollah AU - Sofalion, Omid AU - Mohammaddoust Chamanabad, Hamidreza TI - Evaluation of stress tolerance in durum wheat lines based on stress tolerance indices PT - JOURNAL ARTICLE TA - jcb JN - jcb VO - 12 VI - 34 IP - 34 4099 - http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1107-fa.html 4100 - http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1107-fa.pdf SO - jcb 34 AB  - به منظور ارزیابی تحمل تنش خشکی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم، آزمایشی در مرکز تحقیقات دیم گچساران طی سال زراعی 97-1396 انجام شد. تعداد 18 ژنوتیپ گندم دوروم در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار تحت دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که آبیاری تکمیلی باعث افزایش معنی‌دار عملکرد دانه گردید. در شرایط آبیاری تکمیلی ژنوتیپ‌های 16، 17 و 18 و در شرایط دیم ژنوتیپ‌های 4، 16 و 17 بیشترین عملکرد دانه در هکتار را داشتند. نتایج تجزیه همبستگی بین ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی تحمل به تنش و ﻋﻤﻠﮑﺮد دانه درﺷﺮایﻂ دیﻢ و آﺑﯿﺎریﺗﮑﻤﯿﻠﯽ نشان داد که ﺑﯿﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ در شرایط دیم (YS) با شاخص خشکی نسبی (RDI)، شاخص بهره‌وری (MP)، شاخص تحمل به تنش (STI)، شاخص عملکرد (YI)، شاخص میانگین هندسی بهره‌وری (GMP)، شاخص جدید مقاومت به خشکی (DI)، شاخص تحمل به تنش بهبود یافته (MSTI)، شاخص میزان محصول محیط غیرتنش و تنش (SNPI) و شاخص میانگین هارمونیک (HARM) ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽﻣﺜﺒﺖ و معنی‌داری وجود داشت و ایﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎیﯽ ﻻیﻦﻫﺎی ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽ ﺑﻮدﻧﺪ. ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ، ﺷﺎﺧﺺ حساسیت به تنش (SSI)، شاخص ثبات عملکرد (YSI)، شاخص تحمل تنش‌های غیرزنده (ATI) و شاخص درصد حساسیت به تنش (SSPI) در تمایز لاین‌ها نقش زیادی نداشتند. نتایج روش تجزیه خوشه‌ای نشان داد که ژنوتیپ‌ها در چهار گروه مجزا طبقه‌بندی شدند و ژنوتیپ‌های 4، 16 و 17 که در گروه چهارم قرار داشتند که دارای بالاترین شاخص‌های تحمل نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها بودند و ژنوتیپ‌های متحمل شرایط دیم شناخته شدند. ژنوتیپ‌های 7، 8 و 10 پایین‌ترین میزان عملکرد و همچنین پایین­ترین مقدار برای اکثر شاخص‌ها را داشتند و جزو حساس‌ترین ژنوتیپ‌ها به شرایط دیم بودند. نتایج تجزیه به عامل‌ها بر اساس شاخص‌های تحمل نیز نتایج بالا را تایید کرد. CP - IRAN IN - , Department of Agronomy and Plant Breeding, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran LG - eng PB - jcb PG - 185 PT - Research YR - 2020