TY - JOUR T1 - Selection of Superior Drought Tolerant Genotypes of Durum Wheat using Graphic Analysis Based Methods TT - گزینش ژنوتیپ‌های برتر متحمل خشکی گندم دوروم با استفاده از روش‌های مبتنی بر تحلیل گرافیکی JF - jcb JO - jcb VL - 13 IS - 37 UR - http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1185-fa.html Y1 - 2021 SP - 159 EP - 170 KW - GGEBiplot KW - Stress tolerance indices KW - Terminal drought stress KW - Yield N2 - خشکی مهم‌ترین عامل محدود کننده تولید گندم دوروم در نواحی مدیترانه‌ای و سایر مناطق می‌باشد. ایران در زمره مناطق خشک و نیمه خشک دنیا قرار دارد. به منظور شناسایی مؤثرترین شاخص‌های تحمل تنش خشکی و همچنین ژنوتیپ‌های متحمل خشکی گندم دوروم، این مطالعه به صورت دو آزمایش مجزا (یکی در شرایط آبیاری نرمال و دیگری قطع آبیاری بعد از 50 درصد سنبله‌دهی) انجام شد. در هر آزمایش 20 لاین امیدبخش گندم دوروم در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی نیشابور به مدت دو سال زراعی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. شاخص‌های تحمل تنش با استفاده از میانگین دو ساله عملکرد محاسبه شدند که عبارت بودند از REIو MP, GMP, STI ,SSI , TOL , YI , YSI , RDI , DI , MRP بررسی همبستگی بین شاخص‌ها و عملکرد دانه در دو محیط تنش و بدون تنش با استفاده از نمودار بای‌پلات، نشان داد که شاخص‌های MP,GMP و STI بهترین شاخص‌ها جهت شناسایی ژنوتیپ‌های برتر در دو محیط آزمایش بودند. بر اساس چند ضلعی GGEBiplot لاین‌های 7 و 8 برترین ژنوتیپ‌ها شناخته شدند. بررسی همزمان عملکرد و پایداری ژنوتیپ‌ها با استفاده از GGEBiplot براساس عملکرد دانه در مجموع دو شرایط نیز نشان داد که لاین شماره 7 (ALLA*2/4/ARMENT//SRN_3/NIGRIS_4/3/CANELO_9.1) با داشتن عملکرد و پایداری بالا بهترین ژنوتیپ‌ بود. همچنین لاین شماره 7 در بای‌پلات تعیین ژنوتیپ ایده‌ال به عنوان ژنوتیپ برتر شناخته شد. در مجموع نتایج نشان دادند GGEBiplot روش مناسبی جهت شناسایی ژنوتیپ‌های برتر براساس بای‌پلات شاخص‌های مختلف در مقابل ژنوتیپ‌ها و گزینش همزمان بر اساس عملکرد و پایداری عملکرد می‌باشند. M3 10.52547/jcb.13.37.159 ER -